Kielce: obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Uroczystości na cmentarzu na Piaskach z modlitwą za Wyklętych, przy tablicach pamiątkowych, Murze Pamięci i pod pomnikiem Armii Krajowej oraz pokaz filmowy o antykomunistycznym podziemiu zbrojnym – tak w Kielcach wyglądają obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.

Rozpoczęły się one przed południem od złożenia kwiatów na cmentarzu na kieleckich Piaskach, przy pomniku poświęconym żołnierzom Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, którzy zostali zamordowani przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa w Więzieniu Kieleckim. Ta część uroczystości była zorganizowana przez Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Narodowego i IPN, z udziałem delegacji szkolnych, m.in. Zespołu Szkół Katolickich Diecezji Kieleckiej, Zespołu Szkół Sióstr Nazaretanek i 11 pocztów sztandarowych.

Modlitwę za wyklętych poprowadził ks. Jacek Kopeć – dyrektor Szkoły katolickiej, a losy kieleckich wyklętych przypominali Andrzej Wiatkowski ze Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego i Leszek Bukowski – naczelnik delegatury IPN w Kielcach. Dzieje bohaterów dzisiejszej uroczystości porównał m.in. do powstańców styczniowych, gdyż przez szeregi wyklętych przewinęło się ok. 200 tys. osób.

Uczestników spotkania zaprowadzono w okolice kieleckiego zalewu (przy cmentarzu na Piaskach), gdzie według ustaleń IPN spoczywa m.in. jeden z Wyklętych – Ludwik Machalski. Informacja o potajemnych pochówkach w workach żołnierzy podziemia niepodległościowego na tym terenie została przechowana przez kolejnych zarządców cmentarza. Szef kieleckiej delegatury IPN zaapelował do władz i parlamentarzystów o pomoc finansową w prowadzeniu tutaj dalszych badań.

Z kolei przy tzw. Murze Pamięci na Wzgórzu Zamkowym otwarta została wystawa „Pamięci Wyklętych”. Przy tablicach pamiątkowych zostały zapalone znicze. Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej – gospodarz Wzgórza Zamkowego i obiektów dawnego więzienia ubeckiego, zaprezentował projekt, który ma służyć uczczeniu pomordowanych w więzieniu. Zakłada on powstanie ceramicznych portretów rozmieszczonych wzdłuż muru, a w wieży strażniczej został umieszczony multimedialny ekran, na którym można przeczytać biogramy upamiętnionych osób.

Pracownicy ośrodka zbierali opinie od wszystkich, którzy zapoznają się z pomysłem, w sprawie wielkości portretów i sposobu ich umieszczenia na murze. Realizację tych zamierzeń zaplanowano na początek kwietnia 2014 roku. "Projekt będzie trwał i rozrastał się dopóki nie odnajdziemy wszystkich związanych z tym miejscem, którzy poświęcili życie za ojczyznę. Apelujemy i prosimy o udostępnianie zdjęć swoich bliskich, aby ich ofiara nie poszła w zapomnienie” – mówi Marek Maciągowski, dyrektor OMPiO w Kielcach.

Przed pomnikiem Armii Krajowej (naprzeciw kieleckiej bazyliki) odbywa się z kolei składanie wieńców przez oficjalne delegacje, m.in. urzędu marszałkowskiego z udziałem wicemarszałka Grzegorza Świercza i członka zarządu województwa – Piotra Żołądka, delegacji starostwa powiatowego i kieleckiego ratusza.

W Wojewódzkim Domu Kultury specjalny pokaz filmowy przygotował kielecki Instytut Pamięci Narodowej. To projekt „Wyklęci. Żołnierze, których miało nie być". Na wieczorny pokaz złożą się dwa filmy: „Zagończyk", w reżyserii Adama Sikorskiego oraz "Kwatera Ł", autorstwa Arkadiusza Gołębiewskiego. Słowo wstępne wygłosi Marek Jończyk z Delegatury IPN w Kielcach. Obóz Narodowo – Radykalny zapowiada także wieczorny marsz w centrum Kielc.

Święto – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, zostało ustanowione w 2011 r. w 60. rocznicę stracenia przez bezpiekę kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość". Obchodzone 1 marca, jest dedykowane tym, którzy podjęli nierówną walkę przeciwko sowietyzacji Polski po 1945 roku. Imion tych żołnierzy, z założenia komunistycznej władzy, miał nikt nie pamiętać.

Na Kielecczyźnie działało kilka organizacji, które wywodziły się z byłych "leśnych". Ostatnia partyzancka grupa kadrowa, dowodzona przez Aleksandra Młyńskiego "Drągala" została rozbita w 1950 r. Potem działały jeszcze organizacje młodzieżowe. Za pomoc, udzieloną żołnierzom podziemia Urząd Bezpieczeństwa surowo karał ludność cywilną . Mimo represji, żołnierze wybierali walkę licząc na zmiany na arenie międzynarodowej.