Kielce – odpust MB Różańcowej w bazylice katedralnej

Bp Jan Piotrowski przewodniczył dzisiaj obchodom święta Matki Bożej Różańcowej – to dzień odpustu w kieleckiej bazylice katedralnej, od wieku gromadzącego wiernych, odkąd w 1626 r. powołane zostało przy ówczesnej kolegiacie pierwsze Arcybractwo Różańcowe. Należeli do niego prawie wszyscy mieszkańcy miasta.

Zwracając się do wiernych, biskup kielecki zauważył nieustającą cześć dla Matki Bożej Różańcowej, czego wyrazem była udana, zorganizowana w sobotę 5 października, 16. Diecezjalna Pielgrzymka Róż Żywego Różańca.

– Chcę podziękować wszystkim, którzy wczoraj się utrudzili podczas Diecezjalnego Spotkania Róż Żywego Różańca. Czujemy satysfakcję, ponieważ było tam obecnych 4300 osób ze 180 parafii naszej diecezji – mówił biskup kielecki.

O czci dla MB Różańcowej i pobożności Maryjnej mówił w swojej homilii ks. Adrian Buczkowski, dyrektor ekonomiczny diecezji kieleckiej. Przypomniał, że na uroczystość odpustową przybywały tłumy wiernych. – Tak było dawniej. A dziś? Dziś jest podobnie, choć trochę inaczej, bo szybciej żyjemy i techniki jest więcej. Mówimy, że czasy są inne. Czy jednak ludzie nie są tacy sami i nie mają podobnych problemów? – zapytywał.

Zachęcał do modlitwy różańcowej i zaufania do Matki Bożej. – Chwytajmy za różaniec i zawierzajmy się Matce Najświętszej, w pełnej ufności modlitwie, co jest obroną i ratunkiem na wszelkie niebezpieczeństwa i troski – zaznaczył. Mszę św. odpustową zakończyło wystawienie Najświętszego Sakramentu i modlitwa różańcowa.

Janina Gilas, choć obecnie mieszka wraz z rodziną syna w podkieleckiej parafii, nie wyobraża sobie opuszczenia tego święta. – Mama mi mówiła, że ludzie boso wędrowali do katedry na ten odpust i dopiero na rogatkach wkładali buty – ci najbiedniejsi. Bogatsi jechali furmankami – opowiada.

Kult Matki Bożej, patronki kolegiaty i Kielc, rozwinął się z chwilą założenia Arcybractwa Różańcowego. Dla rozwoju bractw różańcowych ogromną rolę odegrało zwycięstwo nad Turkami pod Lepanto w 1571 r. Papież Grzegorza XIII wydał zgodę na zakładanie nowych bractw nie tylko przy świątyniach dominikańskich, lecz i przy kościołach parafialnych.

Erekcja arcybractwa dokonana została za czasów ks. Macieja Obłomkowicza 1 marca 1626 r. Od tego czasu cześć Matki Bożej Różańcowej w Kielcach szerzyła się z ogromną szybkością i związała się z obrazem, który zasłynął wieloma łaskami, czego wyrazem były liczne wota, ofiarowywane przez duchowych, parafian, pielgrzymów, a także napis umieszczony na ramie obrazu: „Matka Boska Kielecka Łaskawa XVII w.”. Do bractwa należeli niemal wszyscy mieszkańcy miasta ze starostą i wójtem na czele.

Już ok. 1630 r. obraz po raz pierwszy ozdobiono koronami, które skradziono w roku 1824. Od 1698 r. w niedzielę i święta śpiewano Godzinki. Innym objawem kultu Matki Bożej przy kolegiacie było odgrywanie i śpiewanie pieśni na balkonie dzwonnicy przez muzyków i śpiewaków każdego dnia po zachodzie słońca, w porze letniej – od Zmartwychwstania Pańskiego do ostatniej niedzieli września. Wikariusze odprawiali także 4 wotywy w roku do Matki Bożej, podczas której śpiewacy wraz z kapelą i organami śpiewali litanię do Najświętszej Maryi Panny. Około 1663 r. obraz został przyozdobiony srebrną, pozłacaną sukienką w kwiaty, ofiarowaną przez kanonika Stanisława Panceriusa. Do połowy XVII wieku zawieszono na ołtarzu lub przy nim wiele cennych przedmiotów o wotywnym charakterze – ogółem naliczono prawie 180 tego typu przedmiotów, często zdobionych drogimi kamieniami – diamentami, rubinami, szmaragdami. W 1730 r. Madonnę umieszczono w specjalnym ołtarzu ufundowanym przez biskupa Felicjana Konstantego Szaniawskiego. W 1757 r. obraz odnowił ks. Antoni Brygierski, znany malarz XVIII-wieczny.

Z biegiem lat nabożeństwo różańcowe tak się rozrosło, że w połowie XIX w. przeniesiono uroczystość odpustową, którą od wieków odprawiano w święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, na pierwszą niedzielę października. Na odpusty różańcowe do Kielc ściągały tłumy z bliższej i dalszej okolicy: od Suchedniowa i Wąchocka do Buska i Stopnicy i od Bielin, do Radoszyc i Włoszczowy. Ilość komunikujących w tym dniu przekraczała liczbę 3000 wiernych.

W latach I wojny światowej i międzywojnia oraz tuż po II wojnie światowej kult nieco osłabł, ale do ponownego ożywienia przyczynił się ks. prob. Mieczysław Jaworski, późniejszy biskup pomocniczy. Jan Paweł II będąc w Kielcach 3 czerwca 1991 r., koronował słynący łaskami obraz Maryi. Dziś Matka Boża Łaskawa jest Patronką Kielc.