Kielce: Peter Zumthor przedstawił koncepcję przebudowy synagogi

Goszczący od wczoraj w Kielcach światowej sławy architekt Peter Zumthor przedstawił oryginalną koncepcję przebudowy dawnej synagogi w centrum miasta, którą prezydent Kielc Wojciech Lubawski określił jako „genialną”. Architekt zaprezentował fotografie modelu – trójwymiarowej bryły i szkice. To wstępna faza projektu, na poziomie określenia idei i ogólnej koncepcji budowli.

– „Najbardziej zaskoczyła nas koncepcja urbanistyczna, w myśl której budynek synagogi miałby być umieszczony we wnętrzu nowej budowli, uzupełnionej o niejednolity przestrzennie mur, z kilkoma tarasami zielonych ogrodów. Zumthor mówi, że synagoga byłaby jak serce, które też jest niewidoczne we wnętrzu ciała” – wyjaśnia Artur Hajdorowicz, dyrektor biura planowania przestrzennego kieleckiego ratusza.

Prezydent Kielc, choć przyznaje, że miasta w tym momencie nie stać na taką inwestycję, uważa, że jest ona prestiżowa dla całego kraju. Byłby to jedyny budynek Zumthora w Polsce, a architekt bardzo starannie wybiera miejsca dla swoich projektów. Władze miasta szukają wsparcia dla pomysłu – m.in. w ministerstwie kultury, w Unii Europejskiej.

– „Samo projektowanie zajmie co najmniej 2 lata, a wtedy będą już wdrażane nowe programy i możliwość aplikacji nowych środków” – uważa Hajdorowicz.

Miasto zapłaciło artyście za dotychczasową pracę i była to, zdaniem Hajdorowicza, kwota nieduża, porównywalna z honorariami architektów krajowych. Natomiast projekt końcowy w skali 1:200 wraz z kosztorysem, nie będzie tani, o czym uprzedzał sam Zumthor.
W trakcie współpracy Kielc z architektem, która trwa od kilkunastu miesięcy, o nieczynną synagogę upomniała się gmina żydowska z Katowic. Hajdorowicz uważa problem za „drugorzędny”. – „Jest zarys porozumienia w tej sprawie” – mówi.

Przebudowana synagoga, z której wkrótce ma być przeniesione Archiwum Państwowe, ma stać się wizytówką miasta. Konieczna będzie zmiana planu zagospodarowania obecnej ulicy IX Wieków Kielc w pobliżu synagogi i zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków. Sam budynek ma stać się centrum spotkań kultur i religii, gdzie główną rolę ogrywałby teatr Grzegorza Artmana. Z projektem Artmana Zumthor zapoznał się pół roku temu w Kielcach.

Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zaczęto ją budować w 1902 r., wg projektu architekta miejskiego Stanisława Szpakowskiego. W 2009 r. – w 100. rocznicę dedykowania bożnicy – w ramach Szabatonu obchodzony był pierwszy od 70 lat szabat. Poza tym jednostkowym faktem, obiekt od 70 lat nie służy jako świątynia.

Peter Zumthor jest laureatem kilkudziesięciu prestiżowych nagród, w tym w 2009 r. – uznawanej za architektonicznego Nobla – nagrody Jana Pritzkera.