Kielce: rusza projekt badawczy dotyczący „etnografa w sutannie” – ks. W. Siarkowskiego

Ks. Władysław Siarkowski jest wciąż bardzo cennym źródłem dla etnologów, etnografów, antropologów badających Kielecczyznę i to jego dokonań dotyczy kolejny projekt Muzeum Wsi Kieleckiej pn. „Śladami ks. Władysława Siarkowskiego. Wybrane elementy kultury duchowej na Kielecczyźnie”.

Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach programu Kultura Ludowa i Tradycyjna, realizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

– Celem projektu jest zebranie i skatalogowanie informacji na temat tych elementów tradycyjnej kultury duchowej Kielecczyzny, które badane były w XIX wieku przez ks. Władysława Siarkowskiego – duchownego, etnografa i historyka – mówi Łukasz Wołczyk, koordynator projektu z Działu Badań Etnograficznych Muzeum Wsi Kieleckiej. – Zebrany materiał da odpowiedź na pytanie: jak wiele elementów tradycyjnej kultury duchowej zachowało się do dzisiaj w pamięci oraz świadomości mieszkańców wsi z okolic Pińczowa oraz pozwoli na dokonanie analizy porównawczej materiału historycznego ze współczesnym – dodaje.

Efektem unikatowego programu badawczego będą między innymi wystawa oraz liczne publikacje w Internecie dotyczące wybranych aspektów kultury duchowej Kielecczyzny, w szczególności Ponidzia.

Władysław Siarkowski, nazwany przez potomnych „etnografem w sutannie”, urodził się w Imielnie k. Jędrzejowa 28 lutego 1840 roku. W Krakowie ukończył Szkołę Wydziałową św. Barbary oraz Gimnazjum św. Anny, następnie podjął studia w kieleckim Seminarium Duchownym (1860-64).

Przyjęcie święceń kapłańskich 3 lipca 1864 r. zapoczątkowało kolejny etap w jego życiu – pracy duszpasterskiej. Najpierw w roli wikarego w Proszowicach, a od 1866 r. – w kolegiacie Najświętszej Maryi Panny w Kielcach. W 1877 r. ks. Siarkowski otrzymał probostwo we wsi Kije k. Pińczowa. Tamten teren stał się szczególnie obszarem jego działań badawczych. Jednocześnie od 1873 r. sprawował obowiązki sekretarza konsystorza, a wkrótce – regensa konsystorza i notariusza sądu biskupiego. Dzięki staraniom Oskara Kolberga został członkiem „przybranym”, czyli współpracownikiem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie, a dwa lata później członkiem Lwowskiego Towarzystwa Archeologicznego. Zmarł 23 marca 1902 r. w Grodźcu.

Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych i popularnonaukowych, m.in. w „Gazecie Kieleckiej”, „Wiśle”, „Ognisku Domowym”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Pamiętniku Kieleckim” i innych. Do dzieł odgrywających fundamentalną rolę w poznaniu przeszłości regionu należy trzyczęściowe opracowanie „Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc”, opublikowane po raz pierwszy w „Zbiorze wiadomości do antropologii krajowej”, serii wydawniczej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, w latach 1878-80. Z tego imponującego dzieła korzystał sam Oskar Kolberg, o czym świadczą jego listy do ks. Siarkowskiego. Nadal znaczna część jego dorobku pozostaje w rozproszeniu.