Kielce: trwa zbieranie informacji o Polakach pomagających Żydom podczas wojny

Od kilku lat prowadzony jest w Polsce program badawczy „Wspólny los – Index”. Stawia on sobie za zadanie udokumentowanie wszelkich form pomocy udzielanej Żydom przez Polaków podczas II wojny światowej oraz sporządzenie listy naszych rodaków zamordowanych i represjonowanych z tego powodu. Do kieleckiego koordynatora tego programu ks. dr. Andrzeja Kwaśniewskiego wiadomości i dane napływają z Korytnicy, Wolicy, Miechowa, Smardzowic, Rakoszyna i Kielc.

„To zaledwie wycinek spodziewanych faktów, apelujemy gorąco o pomoc, bo odchodzą świadkowie wojennych wydarzeń, bo taka jest potrzeba czasów” – powiedział KAI ks. Kwaśniewski.

Dotychczas w całym kraju udało się zebrać dokumenty potwierdzające represje w 517 przypadkach, na dalsze badania czeka ok. 4 tys. zgłoszeń. Z danych Papieskiego Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie – koordynatora programu w Polsce – wynika, że represjom było poddanych ok. 70 tys. Polaków. Tymczasem historycy zachodnioeuropejscy i amerykańscy, uznając wyjątkową represyjność wobec Polaków, stoją na stanowisku, że nie jest jednak możliwe, aby represje te dotknęły więcej niż 1000 osób.

Diecezja kielecka przystąpiła do programu wiosną br. Koordynuje go ks. dr Andrzej Kwaśniewski, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Kielcach. Do wszystkich parafii rozesłano apel o zbieranie informacji i przesyłanie ich – bezpośrednio lub za pośrednictwem księży proboszczów – do koordynatora. Poproszono też księży, aby sprawdzili w księgach zgonów i kronikach parafialnych, czy zachowały się informacje o udzielanej pomocy lub przypadkach represjonowania za tego typu działalność.

„Okazało się np., że w Miechowie wydano ok. 400 fałszywych metryk chrztu, ratując w ten sposób życie prawdopodobnie żydowskim dzieciom. Tamtejszym proboszczem był wtedy ks. Jan Widłak, a metryki wydawał przypuszczalnie organista Franciszek Grzebieluk. Mamy także informację, że w parafii Smardzowice, we wsi Cianowice, miejscowy dziedzic chronił Żydów. Według ustnych przekazów w parafii Rakoszyn dziedzic i proboszcz za pomoc Żydom trafili do obozu koncentracyjnego. Te przypadki muszą być zbadane i skonfrontowane z dokumentami archiwalnymi tak, aby były w pełni wiarygodne” – wyjaśnia ks. Kwaśniewski.

Informacje mogą przekazywać bezpośredni świadkowie zdarzeń, ich dzieci, znający podobne przypadki z rodzinnych opowieści lub pasjonaci historii regionalnej. Można je przesyłać na adres mailowy: projekty.upjp2@gmail.com , dzwonić pod numer telefonu 782 088 784 lub do Kurii (41/344 54 25).