Kielce: uroczystości barbórkowe na Karczówce

Wręczane Statuetki im. Hilarego Mali, Msza św. przy ołtarzu św. Barbary, uroczyste laudacje złożyły się m.in. na barbórkowe uroczystości 4 grudnia w kościele na kieleckiej Karczówce. Znajduje się tam wyjątkowy w skali Europy posąg św. Barbary z jednolitej bryły galeny.

Mszę św. w intencji górników i środowiska podtrzymującego tradycje górnicze sprawowali księża pallotyni – gospodarze Karczówki – pod przewodnictwem ks. Jana Oleszko, rektora kościoła klasztornego.

W tegorocznej Barbórce uczestniczyli m.in. pracownicy Kieleckiej Kopalni Surowców Mineralnych.
W homilii została przypomniana tradycja górnicza na Karczówce, sięgająca XVII stulecia. Od czasu, gdy zbudowano ołtarz św. Barbary, zbierali się tutaj na modlitwę górnicy i hutnicy z okolic Czarnowa, Białogonu, Niewachlowa. Tutaj obchodzili tzw. wyzwoliny.

Tradycja zanikła po wojnie, głównie ze względów politycznych, choć górnicy spotykali się wówczas przy galenowej tablicy, ufundowanej w katedrze. Msze górnicze na Karczówce wznowiono w 2001 roku.

Statuetkę im. Hilarego Mali, Starosty Biskupiego Stanisława Czechowskiego i Biskupa Piotra Gębickiego – otrzymali w tym roku Grażyna i Stanisław Szrekowie – twórcy stowarzyszenia „Genius Loci Karczówka”, prowadzącego działania kulturalne i renowacyjne na rzecz obiektów związanych z Karczówką. Zasługi laureatów przypomniał w uroczystej laudacji prof. Stanisław Żak.

„To zaszczytne wyróżnienie zbiegło się z 15-leciem stowarzyszenia i skłania do podsumowań. W liczbach to np. co najmniej tysiąc namalowanych obrazów z tematem Karczówki” – mówi KAI Stanisław Szrek.

Historia tradycji górniczej nawiązuje do 7 grudnia 1646 r., gdy ubogi górnik Hilary Mala odnalazł trzy potężne, drogocenne bryły rudy ołowiu. W jednej z nich został wykuty posąg św. Barbary, w wielkości zbliżonej do naturalnej sylwetki, umieszczony w odrębnej dzisiaj kaplicy św. Barbary.

Posąg ustawiony w niszy XVIII-wiecznego ołtarza od wieków gromadził górników okolic Kielc, co poświadczają pamiętniki, materiały archiwalne, stare wycinki prasowe. Stanisław Staszic przywrócił w XVIII w. przywilej nadawania szpady najlepszym górnikom.

Figura św. Barbary, uznawana za unikat w skali Europy, jest jedną z atrakcji turystycznych pobernardyńskiego klasztoru z kościołem pw. św. Karola Boromeusza, wzniesionym na wzgórzu Karczówka ok. 1628 r., pierwotnie z myślą o miejscowej górniczej ludności.

Z Karczówki, porośniętej lasem sosnowym, roztacza się najpiękniejsza panorama Kielc z Górami Świętokrzyskimi w tle. Od 1957 r. kościołem i klasztorem opiekują się ojcowie pallotyni.