Kielczanie upamiętnili nazaretanki więzione i prześladowane przez komunistów

Poświęcenie tablicy upamiętniającej trzy kolejne kierowniczki szkoły sióstr nazaretanek w Kielcach, konferencja naukowa „Walka o wartości w stalinowskiej szkole” i program artystyczny złożyły się na obchody upamiętnienia trzech sióstr nazaretanek więzionych i prześladowanych przez władze komunistyczne w latach 1952–1956.

Bp Marian Florczyk poświęcił tablicę umieszczoną od strony ul. Słowackiego na gmachu szkoły Sióstr Nazaretanek im. św. Jadwigi Królowej.

– „Upamiętnione dzisiaj siostry nadal uczą nas prawdy. Umiały jej strzec w imię miłości ojczyzny i Kościoła” – powiedział biskup. S. Leticja Danuta Łasek, dyrektor szkoły podkreśliła, że uroczystość wpisuje się obchody 10. rocznicy reaktywacji szkolnej placówki nazaretańskiej, którą komuniści zamknęli w 1960 r. Szkołę uruchomiono ponownie dopiero w ubiegłym roku.

Uroczystość w Kielcach zgromadziła siostry i poczty sztandarowe szkół nazaretańskie z różnych stron Polski, m.in. z Warszawy i Krakowa. Obecna była przełożona prowincjalna Zgromadzenia – s. Benedetta Pielech z Krakowa, wicekurator oświaty Lucjan Pietrzczyk, przedstawiciele kieleckiej delegatury IPN oraz Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, kapłani, uczniowie szkoły i jej absolwenci.
Krótki program artystyczny przygotowany przez uczniów przypomniał sylwetki trzech sióstr – bohaterek dzisiejszej uroczystości.

S. Izabella Jadwiga Machowska (1902–1983) pracowała w Kielcach w latach 1945–1951. Osadzona w więzieniu mokotowskim, poddawana była torturom fizycznym i psychicznym celem wymuszenia przyznania się do działalności szpiegowskiej, o którą oskarżony był też bp. Czesław Kaczmarek. Mimo długiego śledztwa, nie udało się włączyć siostry do procesu bp. Kaczmarka. Została oskarżona o przynależność do ośrodka antypolskiego, szpiegostwo i czerpanie korzyści majątkowych ze szpiegostwa. Jej 7-letni wyrok w więzieniu w Fordonie skróciła amnestia. W 1958 r. s. Machowska wyjechała do Rzymu, gdzie spisała wspomnienia więzienne.

S. Beatrix Jadwiga Kirkor (1895–1985), od 1939 r. była przełożoną placówki w Kielcach, podczas wojny – członkiem AK o ps. „Bea”, w 1945 r. organizowała od nowa szkołę nazaretańską w Kielcach. Aresztowana została w 1952 r. w Warszawie, gdy była już przełożoną prowincjalną. Osadzona na Mokotowie, była oskarżona o przekazywanie informacji szpiegowskich. Winy nie udowodniono. W 1953 r. została zwolniona z więzienia.

S. Benigna Julia Westwalewicz (1908–1955), w Kielcach od 1951 r. Została aresztowana w 1952 r., była oskarżona o współpracę z ośrodkiem antypolskim, czerpanie korzyści materialnych ze szpiegostwa, spekulacje obcą walutą. Podczas pobytu w więzieniu w Kielcach stosowano wobec niej brutalne metody nacisku, w wyniku czego rozwinęła się u niej nieuleczalna choroba nowotworowa. 2 lata wyroku zamieniono na 14 miesięcy. S. Benigna zmarła w Kielcach w wieku 47 lat.

Sylwetki sióstr przypomniano także podczas konferencji naukowej w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach. Konferencja, skierowana głównie do młodzieży, odbywała się pod hasłem: „Walka o wartości w stalinowskiej Polsce”.

O procesie kształtowania „nowego człowieka” według doktryny stalinowskiej mówił prof. Jan Żaryn z Warszawy. Scharakteryzował m.in. rolę cenzury, proces eliminowania religii ze szkół, zakładanie placówek TPD i in. Prof. Ryszard Gryz (UJK – Kielce) przypomniał czasy aresztowania bp. Czesława Kaczmarka i duchowieństwa kieleckiego, co stało się osławionym „poligonem doświadczalnym” w walce z Kościołem w PRL. Było to zarazem tło do aresztowania sióstr nazaretanek – mówiły o tym archiwistki zgromadzenia – s. dr Barbara Gromada z Warszawy i s. mgr Danuta Koziej z Krakowa.
Konferencja odbywała się przy licznym udziale reprezentacji uczniów szkół ponadgimnazjalnych m.in. z Kielc, Skarżyska – Kamiennej, Ostrowca Świętokrzyskiego, Zagnańska, Włoszczowy, Wodzisławia, Starachowic, Opatowa.