Kieleckie obchody 80. rocznicy utworzenia getta

Rozwieszenie plakatów z opisem kieleckiego getta; publikowanie w mediach społecznościowych świadectw i dokumentów, spotkanie on-line na temat książki „W cieniu Zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej” – to niektóre punkty obchodów 80. rocznicy utworzenia getta kieleckiego. Ich organizatorem będzie 31 marca i 16 kwietnia Stowarzyszenie im. Jana Karskiego.

Od 31 marca na słupach ogłoszeniowych Zieleni Miejskiej w centrum Kielc pojawią się plakaty z fragmentem wspomnień Mani Feferman, w którym opisała kieleckie getto.

Na profilu FB Stowarzyszenia im. Jana Karskiego publikowane będą krótkie nagrania z fragmentami świadectw i dokumentów. Zaproszenie do odczytania przyjęli m.in. Bogdan Wenta – prezydent Kielc i Bożena Szczypiór, wiceprezydent miasta.

16 kwietnia odbędzie się spotkanie on-line wokół książki „W cieniu Zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej” z udziałem autora Jacka Młynarczyka.

Ponadto w siedzibie stowarzyszenia przy ul. Planty 7 będzie można obejrzeć wystawę dokumentów, zdjęć i listów Żydów z kieleckiego getta.

– Będzie to jednak możliwe po złagodzeniu obostrzeń związanych z epidemią. Od tego też zależy realizacja kolejnej propozycji dla kielczan – wędrówek z przewodnikiem po granicach getta – poinformował w imieniu organizatorów Andrzej Białek.

Getto kieleckie, zwane też przez Niemców „żydowską dzielnicą mieszkalną” utworzone zostało 31 marca 1941 r. na mocy niemieckiego zarządzenia Stadthauptmana Kielc Hansa Dreschela.

Getto rozciągało się na północ od ulic Bodzentyńskiej i Piotrowskiej i obejmowało ulice: Jasną, Stolarską, Starozagnańską, Przechodnią, Silniczna, Kozią, Orlą, Nowy Świat, Dąbrowską, Szydłowską, Targową, Pocieszka, Marszałkowską, Nowowiejską, Radomską.

Na tym terenie w 500 budynkach Niemcy zamknęli ok. 20 tys. Żydów z Kielc i okolicznych sztetli, a także kilka tysięcy z Krakowa, Poznania, Berlina, Pragi i Wiednia.

Tylko niektórym z nich udało się przeżyć wojnę, Większość Żydów została zamordowana w niemieckim obozie zagłady w Treblince w sierpniu 1942 roku.

Mania Feferman wraz z rodzicami, siostrą i bratem trafiła do getta tuż po jego utworzeniu. Ojciec Mani przed wojną był właścicielem sklepu „Tłuszcz” z naftą, olejami i smarami zlokalizowanym na rogu ul. Bodzentyńskiej i Warszawskiej.

Przeżywszy wojnę Mania Feferman napisała w wspomnieniach m.in.: „W getcie ludzie szybko zapomnieli o śmiechu. Każdego dnia Judenrat rozdzielał zupę dla rosnącej kolejki wygłodzonych ludzi. Więcej i więcej wychudzonych i opuchniętych wychodziło na ulice z wyciągniętymi rękoma, płacząc i żebrząc choć o mały kawałek chleba. Tyfus towarzyszył nam od początku wojny, ale w getcie rozrósł się do rozmiarów epidemii. Obławy, aresztowania i zabójstwa były naszym chlebem codziennym”.