Kim jest pierwsza kobieta z prawem głosu podczas Synodu Biskupów?

Pod koniec ubiegłego tygodnia media obiegła wiadomość, że Ojciec Święty mianował s. Nathalie Becquart pierwszą w historii kobietą, która będzie mogła uczestniczyć w głosowaniach podczas obrad Synodu Biskupów. Znaczenie tej nominacji jest jednak znacznie szersze, niż rozszerzenie prawa głosu, czy powierzenie kolejnej kobiecie ważnego stanowiska w administracji watykańskiej.

Nominacja francuskiej zakonnicy s. Nathalie Becquart na stanowisko jednego z dwojga podsekretarzy Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów pokazuje kierunek wyznaczony przez Ojca Świętego w refleksji Kościoła nad własną tożsamością i drogami ewangelizacji. Choć wiele mediów podkreśla głównie fakt, że ksawerianka jest kolejną w ostatnich miesiącach kobietą, której powierzono ważne stanowisko w strukturach watykańskich, istotniejszy jest fakt, że jest ona specjalistką w zagadnieniu synodalności. To właśnie ten termin, który w ostatnich latach coraz częściej powraca w papieskim nauczaniu, wyznacza jedno z kluczowych zadań, jakie papież Franciszek stawia przed wspólnotą Kościoła, która ma powrócić do „wspólnego podążania naprzód” (wł. camminare insieme), które przez wieki zostało zakłócone podziałami i niewłaściwym rozumieniem hierarchii. Terminu, który nieustannie wymaga rozeznawania i aktualizowania w świetle wiary, by – co pokazuje przykład niemieckiej tzw. „drogi synodalnej” – nie prowadził do jeszcze głębszych podziałów. S. Nathalie Becquart, jako teoretyk i praktyk podejścia synodalnego, wydaje się więc przede wszystkim ekspertem, który pomoże w prowadzeniu całego procesu synodalnego, którego zwieńczeniem są obrady Synodu Biskupów. Najbliższe z nich, zapowiedziane na 2022 r. będą dotyczyły właśnie synodalności.

S. Nathalie Becquart, to 52-letnia Francuzka, należąca do bezhabitowego zgromadzenia sióstr ksawerianek. We Francji zdobyła popularność głównie dzięki zaangażowaniu na rzecz młodzieży i powołań. W latach 2008 -2018 kierowała bowiem pracami Krajowego Biura ds. Ewangelizacji Młodzieży i ds. Powołań, przy Konferencji Episkopatu Francji. Młodzi ludzie poznawali ją jako osobę odpowiedzialną m.in. za przygotowania młodzieży francuskiej do udziału w kolejnych edycjach ŚDM, a proponowany przez nią styl pracy we francuskim episkopacie, gdzie kluczowe stanowiska w swoim biurze powierzała ludziom młodym (do czego zachęcała też odpowiedzialnych w strukturach diecezjalnych), był przykładem tego, w jaki sposób realizować w duszpasterstwie model Kościoła synodalnego. Przykład Światowych Dni Młodzieży wydaje się o tyle trafny, że skoordynowane przez s. Becquart przygotowania owocowały takim udziałem w spotkaniach młodych, w których biskupi i młodzi ludzie, profesjonalni dziennikarze i zwykli pielgrzymi występowali jako „jedna drużyna”, pokazując, w jaki sposób Kościół we Francji wspiera się nawzajem, niezależnie od różnicy stanów i pokoleń. Także Polacy mieli okazję poznać ksaweriankę w okresie poprzedzającym ŚDM w Krakowie, kiedy odwiedzała polskie diecezje wspólnie ze współpracownikami, przygotowując pobyt francuskiej młodzieży w Polsce.

Współpraca z młodzieżą to istotny element w biografii nowomianowanej podsekretarz Synodu Biskupów także z tego względu, że to właśnie w oparciu o to doświadczenie duszpasterskie, które towarzyszyło jej nie tylko w latach pracy w episkopacie, ale i wcześniej, s. Becquart zajęła się następnie synodalnością od strony naukowej. Zaraz po wstąpieniu do zgromadzenia sióstr ksawerianek w 1995 r., zajęła się pracą z młodymi ludźmi w ramach ignacjańskiej Sieci Młodzieży (dzisiejsze: Magis). Zajmowała się m.in. organizacją dla młodzieży rekolekcji pod żaglami i duszpasterstwem studenckim w podparyskim Créteil. W pracy ze studentami pomagały jej natomiast własne doświadczenia z czasów przed wyborem drogi zakonnej – m.in. ukończenie prestiżowej uczelni ekonomicznej (w 2019 r.najlepszej w Europie) École des hautes études commerciales de Paris i rocznego wolontariatu w Libanie.

Po zakończeniu pracy w Konferencji Episkopatu Francji w maju 2019 r., s. Becquart została mianowana – wspólnie z 5 innymi osobami – konsultorem Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów. Uczestniczyła też w procesie synodalnym i spotkaniach przedsynodalnych związanych z Synodem Biskupów nt. młodzieży, wiary i rozeznawania powołania, którego obrady odbyły się w październiku 2018 r. W tych nominacjach wybrzmiewało coraz szersze dopuszczanie kobiet do odpowiedzialnych funkcji w Kościele (także nominacja z 2019 r. po raz pierwszy dotyczyła 4-osobowego grona kobiet). S. Becquart jest skądinąd promotorką coraz szerszej obecności kobiet w strukturach Kościoła. Proponowała m.in. by dopuścić kobiety do prowadzenia rekolekcji dla Kurii Rzymskiej. Przede wszystkim jednak łączyła doświadczenia zbierane w pracy z kolejnymi pokoleniami młodych ludzi z refleksją na temat synodalności – podejmowaną coraz częściej przez papieża Franciszka.

W ostatnich latach s. Becquart podjęła też pracę naukową, zajmując się zagadnieniem synodalności od strony teologicznej – w ostatnich latach prowadziła badania naukowe w Boston School of Theology and Ministry w Stanach Zjednoczonych, w zakresie synodalności, jako elementu nauk eklezjologicznych.

Jej nominacja na stanowisko podsekretarza Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów wiąże się przede wszystkim z asystowaniem sekretarzowi generalnemu kard. Mario Grechowi w całym procesie synodalnym – a więc przygotowaniach do kolejnych zgromadzeń ogólnych Synodu Biskupów, redakcji lineamentów i dokumentów synodalnych, a także przebiegu samego Synodu. I choć fakt, że po raz pierwszy na tym stanowisku znalazła się kobieta, co wpisuje się w promowane przez Watykan powierzanie kobietom ważnych ról w Kościele, to znacznie ciekawsze wydaje się, że w czasie, gdy Ojciec Święty tak mocno zachęca do refleksji nad synodalnością, jako drogą budowania jedności i rozeznawania znaków czasu, ekspertem w tej dziedzinie staje się osoba, która blisko trzydziestoletnie doświadczenie pracy duszpasterskiej i życia zakonnego budowała na pracy z młodzieżą i dla młodzieży – właśnie w duchu synodalności.