Kolęda „Cicha noc” śpiewana od 185 lat

Przed 185 laty, podczas pasterki w 1818 r. w niewielkim kościółku św. Mikołaja w Oberndorf pod Salzburgiem, ks. Joseph Mohr i nauczyciel Franz Xaver Gruber wykonali po raz pierwszy swoją kolędę „Cicha noc! Święta noc!”.

Kolędą bardzo się spodobała uczestniczącym w nabożeństwie. Dziś śpiewana jest w ponad 200 językach na całym świecie.

– Do pierwszego wykonania doszło w nieoczekiwanych okolicznościach – opowiada KAI Manfred Fischer, kierujący muzeum etnograficznym w Oberndorf, gdzie znajduje się bogata dokumentacja związana z kolędą i jej autorami oraz kaplica wspominająca to wydarzenie. W ostatniej chwili odmówiły posłuszeństwa wysłużone organy kościoła św. Mikołaja. Pozostawała więc jedynie możliwość „zastępczego” zaśpiewania kolędy przez jej autorów (bas i baryton) z towarzyszeniem gitary.

Wkrótce obaj opuścili Oberndorf i długo nie wykonywano tego utworu. Dopiero w 1822 r. usłyszał go cesarz Franciszek I i goszczony przez niego na zamku Fügen car Aleksander I, natomiast 15 grudnia 1832 r. wykonano go podczas koncertu w Lipsku. W 1839 r. „Cicha noc” została zaśpiewana po raz pierwszy w Nowym Jorku przed spalonym kościołem Świętej Trójcy.

Kościół św. Mikołaja, w którym po raz pierwszy kolędę „Cicha noc! Święta noc!” zaśpiewali ją jej autorzy, został rozebrany na przełomie wieków po wielkich powodziach, jakie nawiedziły region Salzburga. Na tym miejscu w latach trzydziestych wybudowano kaplicę upamiętniającą wydarzenie sprzed 182 lat. Autorom kolędy poświęcone są dwa witraże kaplicy.

„Cicha noc” została przełożona na ponad 200 języków; zarejestrowano już ponad tysiąc jej wersji (w języku angielskim i włoskim jest ich co najmniej 8, we francuskim – 11). Najczęściej śpiewane są trzy spośród sześciu zwrotek kolędy.

„Stille Nacht, heilige Nacht!” znana jest po angielsku jako „Silent night, holy night”, po francusku: „Douce nuit, sainte nuit!”, „Santo Natal! Notte d’opal!” – po włosku, „Noche de paz! Noche de luz!” – po hiszpańsku, „Stilla natt, heliga natt!” – po szwedzku, „Ákamot mét, Ákamot mét!” – w języku Indian z brazylijskiego dorzecza Amazonki, „Shizukeki mayonaka Maki no misora” – po japońsku, czy też „Tichaja nocz, diwnaja nocz!” – po rosyjsku. Tekst został też przełożony na łacinę i zaczyna się od słów: „Alma nox, tacita nox!”.

W Arndorfie nieopodal Oberndorfie zachowany jest pokój, w którym mieszkał Franz Gruber, kompozytor kolędy i w którym ona powstała. Naprzeciwko muzeum znajduje się kościół parafialny, w którym Gruber był organistą i kierował tamtejszym chórem. Przy jego grobie na miejscowym cmentarzu w wigilię Bożego Narodzenia również jest śpiewana „Cicha noc”.

Każdego roku wokół „Kaplicy Cichej Nocy” w Oberndorf zbiera się ponad 6 tys. ludzi. – Każdy śpiewa kolędę we własnym języku przy tradycyjnym akompaniamencie gitar – powiedziała KAI Christine Deutinger, kierująca biurem turystycznym w Oberndorf. Ta niewielka wioska nad rzeką Salza zwykle przez cały grudzień przeżywa natłok pielgrzymów.

Jak co roku, również 24 grudnia 2003 r. w wigilijne popołudnie na trasę Salzburg – Oberndorf – Salzburg wyjedzie specjalny stary pociąg z Betlejemskim Światłem Pokoju. Pasażerowie tego pociągu spotkają się ze św. Mikołajem, po czym z pochodniami udadzą się do kaplicy „Cichej nocy”, oddając hołd autorom najpopularniejszej kolędy świata.