Kolejny krok w drodze do beatyfikacji czeskiego męczennika doby komunizmu

4 stycznia w jezuickim kościele św. Ignacego w Pradze zakończył się etap diecezjalny procesu beatyfikacyjnego ojca Adolfa Kajpra SJ (1902–1959), popularnego kaznodziei, rekolekcjonisty, publicysty, wydawcy i więźnia obydwu reżimów totalitarnych – narodowego socjalizmu i komunizmu.

Adolf Kajpr wstąpił do Towarzystwa Jezusowego w 1928 roku, a siedem lat później, po studiach w Innsbrucku w Austrii, przyjął święcenia kapłańskie. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych był redaktorem czterech magazynów, które sam współtworzył „Obrození” (Odrodzenie; 1939–40), „Dorost” (Młodzież; 1939–40), „Nové směry” (Nowe kierunki; 1940–41) oraz „Posel Božského Srdce Páně” (Posłaniec Serca Jezusowego; 1937–41). Zdecydowanie wypowiadał się przeciwko nacjonalizmowi, rasizmowi i antysemityzmowi, za co był wielokrotnie upominany przez gestapo, zanim został aresztowany w marcu 1941 roku za „irytujące” i „nienawistne” artykuły przeciwko Rzeszy. Przeszedł przez więzienie na Pankracu w Pradze, i obozy koncentracyjne w Terezínie, Mauthausen – gdzie pracował w kamieniołomie – oraz w Dachau, gdzie spotkał między innymi późniejszego kardynała metropolitą praskiego, Josefa Berana. 21 maja 1945 roku powrócił do swej wspólnoty zakonnej przy kościele św. Ignacego w Pradze.

15 sierpnia 1945 r. o. Kajpr złożył ostatnie śluby jako profes czterech ślubów Towarzystwa Jezusowego. Był znanym kaznodzieją, głosił rekolekcje i towarzyszył ludziom podczas rekolekcji ignacjańskich. Wznowił wydawanie czasopisma „Dorost”. Wkrótce został także redaktorem naczelnym tygodnika „Katolík” noszącego podtytuł: „gazeta o kulturze i życiu wiarą”. Ukazywał się on w nakładzie do 30 tys. egzemplarzy. Po puczu komunistycznym w lutym 1948 roku władze określiły pismo jako „antypaństwowe i reakcyjne”, i zlikwidowały je. W związku z tym o. Kajpr zajął się duszpasterstwem. W homiliach starał się umacniać wiarę słuchaczy i kontynuował polemikę z materializmem i marksistowską krytyką religii.

14 marca 1950 r., na polecenie ministra sprawiedliwości oraz przewodniczącego urzędu państwowego do spraw kościelnych Alexeja Čepički, o. Kajpra aresztowano, za „prowokacyjne” artykuły przeciw ludowo-demokratycznemu państwu. Dodatkowo zarzucono mu głoszenie „wywrotowych” kazań oraz szpiegostwo na rzecz Watykanu. Proces pokazowy w sprawie Machalka oraz innych zakonników miał miejsce od 31 marca do 5 kwietnia 1950 r. O. Kajpr przemawiał na rozprawie odważnie i szczerze, lecz w sposób umiarkowany. Został jednak uznany za winnego zdrady stanu i skazany na 12 lat więzienia oraz na dalsze kary.

Po wydaniu wyroku o. Kajpr przebywał najpierw w więzieniu na Pankracu w Pradze, potem w surowych więzieniach Mírov, Valdice, a w końcu w Leopoldovie na Słowacji. Świadectwo jego współwięźniów mówi o jego głębokiej wierze, wsparciu duchowym dla dzielących wspólny los oraz potajemnie przekazywany osobom świeckim a także przygotowaniu tajnych nowicjuszy.

13 września 1959 r. o. Kajpr doznał podczas pracy zawału serca. Został przewieziony do szpitala więziennego. 17 września 1959 roku doznał drugiego zawału i zmarł w wieku 57 lat. Kierownictwo więzienia po naradzie z przełożonymi zdecydowało, że będzie pochowany na miejscowym cmentarzu, w grobie, który będzie oznaczony jedynie jego numerem. Dopiero podczas Praskiej Wiosny, po tymczasowej odwilży w stosunkach politycznych, 24 października 1968 r. jego ciało zostało ekshumowane, przewiezione do Pragi i 25 października pochowane w grobie na cmentarzu wyszehradzkim w Pradze.

Jego proces beatyfikacyjny na szczeblu diecezjalnym rozpoczął się stosunkowo niedawno, 22 września 2019 roku podczas nabożeństwa w kościele św. Ignacego w Pradze. Powołano wyspecjalizowany trybunał, komisję historyczną i teologiczną. Przesłuchano kluczowych świadków, przeanalizowano wcześniejsze badania archiwalne i historyczne oraz napisano recenzję pism o. Kajpra. Następnie akta przetłumaczono na język włoski i zapieczętowano. Niebawem zostaną przekazane Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie, gdzie zostanie otwarte dochodzenie drugiej instancji.

Właśnie osobie o. Kajpra zostanie poświęcony przygotowywany przez Czeską Telewizję pierwszy odcinek serialu dokumentalnego o historii Kościoła katolickiego w Czechosłowacji w latach 1945–1989 pt. „Bóg zakazany”. Zostanie on wyemitowany 7 stycznia o godz. 21.30 na antenie ČT2. Ogółem zaplanowano trzynaście odcinków.

Obecnie w Czechach jest ponad dziesięciu kandydatów do beatyfikacji, z których najbardziej znani to ks. Josef Toufar (1902-1950) i kardynał Josef Beran (1888 -1969), metropolita praski w latach 1945-1965.