Konferencja „Liturgie Jana Pawła II i ich wymiar społeczny”

21 listopada, na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie (PUSC), miała miejsce międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Liturgie Jana Pawła II i ich wymiar społeczny”, zorganizowana przez Instytut Liturgii tego uniwersytetu oraz warszawskie Centrum Myśli Jana Pawła II.

Był to element wspólnego programu naukowego tych dwu instytucji, kierowanego przez ks. prof. Kazimierza Gintera (PUSC) oraz dr. hab. Pawła Skibińskiego eksperta CMJPII i historyka z Uniwersytetu Warszawskiego. Rzymska sesja została objęta patronatem ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej – Janusza Kotańskiego, wpisując się zarazem w obchody zbliżającego się stulecia urodzin Ojca św. Obrady toczyły się w językach włoskim i angielskim w Auli Benedykta XVI rzymskiego uniwersytetu, w obecności licznych przedstawicieli korpusu dyplomatycznego, profesorów uczelni oraz studentów.

Sesję otworzył abp. Piero Marini, w okresie od 1987 do 2007 papieski mistrz papieskich ceremonii liturgicznych. Zwrócił uwagę na znaczenie masowych ceremonii liturgicznych, odprawianych przez św. Jana Pawła II dla kwestii inkulturacji wiary w różnych częściach świata, odwiedzanych przez Ojca Świętego. Następnie zabrał głos ambasador Janusz Kotański, który dokonał ciekawej analizy języka papieskich homilii, szukając w nim źródeł mistrzowskiej komunikacji papieża z Polski z najbardziej różnorodnymi odbiorcami przekazywanych przezeń treści homiletycznych.

Paweł Skibiński postawił pytanie, w jaki konkretnie sposób papieskie celebracje liturgiczne odmienić mogły ówczesną rzeczywistość, przyglądając się uchwytnym historycznie skutkom masowych Mszy św., jakie miały miejsce podczas I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w czerwcu 1979 r.

W sesji wzięli udział także historycy włoscy – prof. Stefano Picciareda z Uniwersytetu w Foggi, analizował kwestię komunikacji Jana Pawła II z Włochami podczas jego pontyfikatu, zaś prof. Massimiliano Signifredi z rzymskiego Uniwersytetu Roma Tre, przedstawił widzianą z włoskiej perspektywy interpretację znaczenia trzech pierwszych pielgrzymek Jana Pawła II do Polski.

Czwartkowa sesja miała charakter interdyscyplinarny. Perspektywę historyka sztuki, analizującego liturgie odprawiane przez Jana Pawła II przedstawił ks. prof. Fernando Lopez Arias. W błyskotliwy i nowatorski sposób hiszpański naukowiec zanalizował architekturę i przekaz ideowy papieskich ołtarzy wznoszonych podczas trzech pierwszych pielgrzymek papieskich do Polski, wykazując, że liturgie Jana Pawła II inspirowały wizjonerskie i nowoczesne rozwiązania artystyczne, przeciwstawiając się estetycznie socrealistycznemu monumentalizmowi architektury i urbanistyki komunistycznej.

Filozoficzne analizy przedstawiło dwoje badaczy z Polski. dr hab. Dominika Żukowska z Centrum Myśli Jana Pawła II mówiła o liturgii jako o formie dialogu i wyrazie personalistycznej postawy Jana Pawła II, natomiast dr Paweł Milcarek, redaktor czasopisma „Christianitas”, mówił o politycznych aspektach papieskich liturgii, wiele uwagi poświęcając próbie uporządkowania pojęć w tej materii i wskazując, że znając konsekwencje historyczne papieskich liturgii, należy przełamać stereotypowe interpretacje odrzucające możliwość wspólnej analizy sfery liturgicznej i politycznej.

Ks. dr Karol Litawa z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, uzupełnił obrady o perspektywę teologiczną zastosowaną przezeń do analizy celebracji papieskich w Krakowie.

Obrady podsumował, główny organizator konferencji, ks. prof. Ginter, z Instytutu Liturgii Papieskiego Uniwersytetu Świętego Krzyża. Zauważył, że czwartkowa sesja przełamała wąskie rozumienie historii liturgii, ograniczonej do analizy przemian form liturgicznych w dawnych wiekach. Przypominając fascynującą siłę sprawczą papieskich liturgii, w trakcie jej obrad naukowcy ukazali konieczność pogłębienia różnorodnych badań nad społecznymi, kulturowymi, a nawet politycznymi konsekwencjami papieskich celebracji. Zapowiedział publikację materiałów z rzymskich obrad i kontynuację rozwijającego się obiecująco programu badawczego realizowanego wspólnie z Centrum Myśli Jana Pawła II.

Ze strony polskich współorganizatorów konferencji zadowolenie z przebiegu sesji i rozwoju wspólnego programu badawczego z Uniwersytetem Świętego Krzyża wyraził także obecny na sesji dyrektor warszawskiego Centrum Myśli Jana Pawła II – Michał Senk.

W zgodnej opinii uczestników sesji czwartkowa konferencja wskazuje na rosnące zainteresowanie międzynarodowego środowiska naukowego pogłębionymi badaniami nad dorobkiem św. Jana Pawła II i ukazuje nowe perspektywy, które stają przed tymi badaniami.