Konferencja „Ochrona dzieci Bożych naszą wspólną misją”. Podsumowanie trzeciego dnia

O teologicznych konsekwencjach wykorzystywania seksualnego nieletnich przez duchownych mówiono w trzecim dniu międzynarodowej konferencji „Naszą wspólną misją ochrona dzieci Bożych” w Warszawie. Dzielono się też doświadczeniami na temat praktyki ochrony małoletnich w poszczególnych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.

Podczas porannej Mszy św. biskup Gjergj Meta z Albanii podkreślił wymiar macierzyński Bożego miłosierdzia. Nawiązując do doświadczeń kobiet w swojej ojczyźnie, powiedział, że są one gotowe do znoszenia wielu upokorzeń i przemocy, ale same reagują gwałtownie, kiedy ich dzieciom wyrządzana jest krzywda. Oby Kościół potrafił w ten sposób znosić wszelkie prześladowania, jako matka miłująca wszystkie swe dzieci, a zwłaszcza te najmniejsze – stwierdził albański biskup.

Na konsekwencje podważenia zaufania do duchownego, który wykorzystał seksualnie osobę małoletnią oraz niewłaściwej reakcji władz Kościoła zwrócił uwagę ks. dr Grzegorz Strzelczyk.  Podkreślał, że od właściwej reakcji struktur Kościoła na wykorzystywanie seksualne nieletnich zależy w pewnym sensie samo przetrwanie wspólnot wiary. Wskazywał, że kościelna reakcja na dramat wykorzystania seksualnego nieletnich przez duchownych koncentruje się zwykle na aspektach prawnym, psychologicznym i duchowym. Refleksja teologiczna pozostaje nieco w cieniu, wydaje się jednak niezbędna do zrozumienia go w pełni.

Teolog wskazał na różne poziomy zgorszenia, jeśli zostało zachwiane zaufanie do duchownego, który wykorzystał seksualnie osobę małoletnią czy niewłaściwie zareagowała poinformowana o tym struktura Kościoła lub zabrakło przyznania się do winy, wyraźnie wypowiadanych przeprosin i naprawienia szkód. W tym kontekście podkreślił, że Kościół, który głosi pojednanie dane ludziom w Chrystusie, może być wiarygodny tylko wtedy, gdy w obliczu wielkiego zła będzie zdolny do pokuty, która ma prowadzić do autentycznej i głębokiej przemiany ludzi. Prelegent wskazał też na konieczność przemyślenia teologii rządzenia w Kościele, by nie działać jak korporacje troszczące się jedynie o swój obraz.

Podczas obrad zapoznano się także ze znakami budzącymi nadzieję – przykładami pracy Kościoła w Europie Środkowej i Wschodniej w dziedzinie zapobiegania wykorzystywaniu małoletnich oraz pomocy dla  ofiar tych przestępstw. Przedstawiono działania Centrum Krzewienia Dobrostanu Osób Bezradnych Chorwackiego Uniwersytetu Katolickiego w Zagrzebiu. O swoich działaniach medialnych i duszpasterskich mówił czeski norbertanin Marek František Drábek, siostra Judit Szentes z Węgier wskazała na pozytywną współpracę w tej dziedzinie z władzami państwowymi w swej ojczyźnie, ks. Adam Żak SJ przedstawił działania Kościoła w Polsce na rzecz ofiar, prewencji, a także pracy ze sprawcami tych przestępstw, zaś siostra Agnieszka Ewa Jarkowska zapoznała zebranych z działaniami w tej dziedzinie Kościoła na Słowacji. Pogłębieniu refleksji oraz wskazaniu perspektyw współpracy służyły spotkania w małych grupach.