Konferencja poświęcona „Polakom ratującym Żydów” i odsłonięcie obelisku upamiętniającego bohaterskich paulinów

Konferencja „Polakom ratującym Żydów” połączona z uroczystością odsłonięcia pamiątkowej instalacji – obelisku dedykowanego także paulinom, którzy nieśli pomoc Żydom odbędzie się na Jasnej Górze 22 września. Spotkanie adresowane jest do uczniów klas VII i VIII szkół podstawowych oraz młodzieży szkół ponadpodstawowych. Organizatorem konferencji są: Delegatura w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach oraz Klasztor Paulinów na Jasnej Górze.

Beatyfikacja (10 IX) Wiktorii i Józefa Ulmów oraz ich dzieci – polskiej rodziny, która została zamordowana w 1944 r. przez niemieckich okupantów, za ukrywanie w swoim domu Żydów, stała się inspiracją do poszukiwania w lokalnych społecznościach, podobnych do nich bohaterów – Polaków ratujących Żydów. Dla Częstochowy są to postaci związane również z Jasną Górą – paulinów o. Michała Zembrzuskiego i o. Polikarpa Sawickiego oraz pisarki Zofii Kossak-Szczuckiej. Trwałym – widzialnym znakiem pamięci o Polakach ratujących Żydów będzie odsłonięta pod „Dębem Pamięci”- przed wejściem na Jasną Górę (od strony Bramy Lubomirskich) instalacja – obelisk z okolicznościową tablicą. W ten swoisty pomnik wkomponowana będzie cegła z domu bł. Józefa Ulmy ojca bohaterskiej bł. Rodziny, którą przekazał Jerzy Ulma, bratanek.

Konferencja rozpocznie się w piątek, 22 września, o godz. 14.00 w Sali Papieskiej. W jej programie m.in. wystąpienia: Bogdana Romaniuka z Fundacji im. Rodziny Ulmów SOAR „Opowiem ci o sprawiedliwych” oraz Piotra Sutowicza z Katolickiego Stowarzyszenie „Civitas Christiana” – „Nie chcemy być Piłatami” – Zofia Kossak i jej postawa wobec Holokaustu. O pomocy klasztoru jasnogórskiego ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej” mówić będzie historyk o. dr Grzegorz Prus, paulin.

Ok. godz.15.20 będzie miało miejsce odsłonięcie pamiątkowej instalacji – obelisku z cegłą z domu bł. Józefa Ulmy – plac przed wejściem na Jasną Górę od strony Bramy Lubomirskich. Uroczystości przewodniczyć ma przełożony generalny Zakonu Paulinów o. Arnold Chrapkowski.

W instalację – obelisk wkomponowany jest cegła z domu rodzinnego Józefa Ulmy – ojca błogosławionej Rodziny, która niosła pomoc Żydom i została zamordowana przez Niemców w Markowej. To dar Jerzego Ulmy, bratanka bł. Józefa. Odebrała go w Markowej delegacja Kuratorium Oświaty w Katowicach. – To oryginalna cegła wykuta z piwnicy domu, który budował Marcin Ulma – ojciec błogosławionego Józefa i w którym mieszkał i wychowywał się mój ojciec – mówił Jerzy Ulma. Poproszony o przesłanie do młodych, do których adresowane będzie jasnogórskie spotkanie, apelował o „pamięć o ludziach, którzy poświęcili swoje życie i życie swoich dzieci, by ona pozostała w sercach, by nigdy nie zaginęła”. – To niezwykły dar, bardzo symboliczny, przypomina o wielkim człowieczeństwie, bardzo za niego dziękujemy – powiedziała Urszula Bauer, Śląski Kurator Oświaty. W imieniu przeora Jasnej Góry, o. Samuela Pacholskiego przekazała Ikonę Matki Bożej Jasnogórskiej, życząc sił i błogosławieństwa w szerzeniu kultu bohaterów z Markowej.

Obelisk dedykowany będzie także paulinom, którzy nieśli pomoc Żydom. Wśród nich szczególnie heroiczną postawą odznaczyli się o. Polikarp Sawicki i o. Michał Zembrzuski, którzy na różne sposoby pomagali ukrywającym się w Częstochowie i na Węgrzech – Żydom. O. Sawicki wyszukiwał im schronienie, pośredniczył w dalszej pomocy, wystawiał fikcyjne metryki. Sam przez kilka miesięcy ukrywał się zagrożony aresztowaniem. W swej posłudze był odpowiedzialny za duszpasterstwo podziemia, był kierownikiem terenowym obrony przeciwlotniczej i kapelanem AK, nadto wtajemniczony w prace szeregu organizacji patriotycznych. Dzięki wysiłkom i heroicznej postawie o. Michała Zembrzuskiego udało się na Węgrzech uratować ponad tysiąc Żydów. Zakonnik został wysłany na Węgry w 1934 r. wraz z 16 innymi paulinami, aby odnowić tam zakon. W 1939 r., gdy na Węgrzech zaczęli się masowo pojawiać uciekinierzy z Polski, wielu Żydów, w tym dzieci, o. Zembrzuski angażuje się w niesienie im pomocy. Załatwia paszporty, organizuje bilety, pomaga w ten sposób w przedostaniu się uciekinierów do Francji. Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej Węgier w marcu 1944 r. o. Zembrzuski ukrywał się przed ścigającymi go Niemcami. Gestapo chce go aresztować, ukrywa się z pomocą zakonnic węgierskich i dwóch węgierskich rodzin. W1948 r. komunistyczne władze węgierskie nakazują o. Zembrzuskiemu opuszczenie kraju. Z pomocą przyjaciół przez Wiedeń przedostaje się do Rzymu, a następnie do USA. W Stanach Zjednoczonych poświęca się pracy wśród mieszkających tam Polaków i zakłada Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, zwane też Amerykańską Częstochową.

Wydarzenie upamiętniające „Polaków ratujących Żydów” organizowane jest przez Delegaturę w Częstochowie Kuratorium Oświaty w Katowicach oraz Klasztor OO. Paulinów na Jasnej Górze. Patronem honorowym jest Przełożony Generalny Zakonu Paulinów o. Arnold Chrapkowski.