„Konklawe. Tajemnice wyborów papieskich” – premiera książki ks. Przemysława Śliwińskiego

Papież powołuje każdego kardynała po to, aby ten w sposób nieskrępowany zrobił to, co do niego należy: wybrał tego, który będzie najlepszy jako przyszła Głowa Kościoła – mówił ks. Przemysław Śliwiński podczas prezentacji jego książki „Konklawe. Tajemnice wyborów papieskich”, która odbyła się w środę w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Wydana nakładem Wydawnictwa Stacja7 publikacja zaciekawi każdego, kto chce zrozumieć, jak działa mechanizm konklawe i dlaczego wybory nowego papieża budzą powszechne emocje na całym świecie.

Rozmowę z autorem w Domu Arcybiskupów Warszawskich poprowadziła red. Małgorzata Świtała – dziennikarka Polsat News i Radia Plus, która zapytała autora o kulisy powstawania książki.

Ks. Śliwiński odpowiedział, że jego intencją nie było wcale napisanie książki religijnej, która miałaby na celu obalenie dziennikarskich opinii jakoby przy wyborze papieża Duch Święty nie jest wcale obecny.

– Chciałem pokazać całą historię i rzeczywistość konklawe, wskazując na kolejne elementy w tej wielkiej tajemnicy, aby ostatecznie przedstawić, że bez założenia, iż kardynałowie wchodzą tam z tą właśnie świadomością – oto przed Sądem Bożym mają wybrać przyszłego papieża – nie da się zrozumieć konklawe – powiedział. Jego zdaniem, dziennikarze, którzy nie biorą tego pod uwagę, zawsze się mylą.

Jak wskazał, kluczem całej książki jest słowo „wybór”, choć publikacja nie jest poświęcona tylko kardynałom wybierającym papieża, ale również samemu Ojcu Świętemu, który włącza do Kolegium Kardynalskiego nowych członków.

– To klucz do zrozumienia jak to wszystko działa. Klucz, który wymyślili i zaproponowali benedyktyni z opactwa w Cluny w XI wieku. Stało się to swego rodzaju podstawą reformy gregoriańskiej, wedle której działa dziś konklawe. Jedynymi elektorami papieża są ci, których poprzednicy takimi uczynią. Nikt inny papieża nie wybiera – wyjaśnił ks. Śliwiński.

„Ale czy to znaczy, że każdy papież może – mieliśmy ostatnio w związku z chorobą papieża Franciszka takie tytuły w mediach internetowych – wybrać swojego następcę? To nie jest prawda. Papież powołuje każdego kardynała po to, aby ten w sposób nieskrępowany, wolny od jakiegokolwiek bagażu i presji, był po prostu sobą i zrobił to, co do niego należy: wybrał tego, który będzie najlepszy jako przyszła Głowa Kościoła” – powiedział autor.

Pytany w jakim stopniu do wyboru papieża potrzebna jest tajemnica, odpowiedział, że sekret jest tu konieczny jako swego rodzaju zabezpieczenie, aby kardynałowie byli wolni od jakiejkolwiek ingerencji z zewnątrz. – Gdyby nie sekret, nie udałoby się to – dodał.

Zaznaczył też, że do podjęcia tematu konklawe od strony historycznej przekonało go pierwotne zainteresowanie tym wydarzeniem w ujęciu czysto medialnym. Uznał za konieczne wyjaśnienie historii działania mechanizmu wyboru Głowy Kościoła właśnie dlatego, że odniósł wrażenie, iż dziennikarze nakładają na konklawe semantykę polityczną, co jest błędem i prowadziło nieraz do medialnych absurdów o „kandydatach na papieża”.

Obecny na prezentacji książki metropolita warszawski abp Adrian Galbas SAC podkreślił, że książka została napisana „bardzo rzetelnie i ciekawie”, a jej autorowi – który poświęcił tej pracy kilka lat życia zawodowego dzielonego także na obowiązki rzecznika archidiecezji warszawskiej – udało się uniknąć dwóch skrajności. – Z jednej strony nadmiernej naukowości, a z drugiej strony – pop banału. Nie jest to zatem ani książka nieosiągalna dla przeciętnego umysłu, ani nie jest banalna. Bardzo trudno jest napisać książkę właśnie w taki sposób – ocenił abp Galbas.

Ponadto, jego zdaniem, widać, że książkę tę pisał dziennikarz i medioznawca, a jednocześnie ksiądz i teolog.

Fot. Hubert Szczypek / KAI

Jak dodał, tematyka konklawe kojarzy się potocznie z tajemnicą symbolizowaną przez podglądanie niedostępnego pomieszczenia przez dziurkę od klucza (taka jest zresztą okładka książki). – Ta książka nie jest napisana w taki sposób, żeby przez tę dziurkę od klucza zaglądać na siłę. Ona jest jak gdyby podprowadzeniem do tych drzwi i powiedzeniem: dalej się miarkujcie. To, co jest dalej, jest tajemnicą, którą w jakiś sposób znają kardynałowie, ale i oni nie wiedzą wszystkiego, także oni stoją przed drzwiami, za którymi jest już tylko działanie Ducha Świętego – powiedział.

Abp Galbas przyznał też, że dla niego najciekawszy nie był rozdział poświęcony wyborowi papieża, ale inny, opisujący jak papież wybiera kardynałów, których zadaniem w przyszłości będzie dokonanie wyboru jego następcy. Za ważny atut publikacji uznał też to, że pozbawiona jest ona „banalnych i głupich spekulacji”, które zazwyczaj pojawiają we współczesnych mediach, gdy mowa jest o konklawe.

Prezes KAI Marcin Przeciszewski, gratulując autorowi niezwykle interesującej publikacji powiedział, że powinna ona być lekturą obowiązkową dla dziennikarzy. Dzięki niej – dodał – jest szansa, że najbliższe konklawe, a nieuchronnie się ono zbliża nawet jeśli trzeba życzyć zdrowia papieżowi Franciszkowi, doczeka się najbardziej profesjonalnej obsługi medialnej w historii.

Zaproponował też żartobliwie autorowi, aby zostawił pracę rzecznika archidiecezji warszawskiej, choć jest ona dużym zaszczytem, i rozważył wyjazd do Rzymu, gdzie z pewnością byłby jednym z najbardziej kompetentnych watykanistów. W zasadzie bowiem polskie dziennikarstwo takiego medialnego znawcy Stolicy Apostolskiej nigdy nie wydało.

„Konklawe” autorstwa ks. Przemysława Śliwińskiego odkrywa kulisy jednego z najbardziej fascynujących wydarzeń w Kościele katolickim i świecie globalnej polityki. Pozwala „przez dziurkę od klucza” podejrzeć, co się dzieje w Kaplicy Sykstyńskiej, przybliżając przebieg tego niezwykłego procesu – od sede vacante przez extra omnes, tajne głosowania, aż po historyczne Habemus papam.

Wydana nakładem Wydawnictwa Stacja7 książka to wciągająca, bogato ilustrowana lektura nie tylko dla specjalistów. Zaciekawi każdego, kto chce zrozumieć, jak działa mechanizm konklawe i dlaczego wybory nowego papieża budzą powszechne emocje na całym świecie.

Autor analizuje historię, rytuały, napięcia i mechanizmy wyborów papieskich, pokazując, co wyróżnia konklawe spośród innych elekcji. Przybliża również proces wyboru kardynałów – tych, którzy są elektorami papieży oraz sposób, w jaki kolejni papieże kształtowali skład kolegium kardynalskiego.

Patronat nad publikacją objęły: STACJA7, Katolicka Agencja Informacyjna, Teologia Polityczna, Gość Niedzielny, Pressje, Rzeczpospolita, rp.pl, Tygodnik Niedziela i Magazyn Niedziela.

Ks. Przemysław Śliwiński, od 2014 r. rzecznik archidiecezji warszawskiej, to także medioznawca, dziennikarz i publicysta, specjalizujący się w tematyce wyborów papieskich. Doktorat uzyskał na Wydziale Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Świętego Krzyża w Rzymie. Jego rozprawa doktorska analizowała recepcję sześciu ostatnich konklawe (1958–2013) w prasie amerykańskiej, włoskiej i polskiej. Jest także wykładowcą edukacji medialnej i dziennikarstwa na uczelniach wyższych oraz autorem licznych publikacji, w tym artykułów na portalach Stacja7.pl i Catolico.