Konstytucja apostolska o kościelnych studiach akademickich

„Z misją ewangelizacyjną Kościoła ściśle związany jest ogromny i wielopostaciowy system studiów kościelnych, rozwinięty w ciągu wieków” – zauważa Ojciec Święty w opublikowanej dziś konstytucji apostolskiej o kościelnych studiach akademickich, zaczynającym się od słów „Veritatis gaudium” – „Radość prawdy”.

Konstytucja przypomina, że Sobór Watykański II w ramach odnowy życia Kościoła „dla bardziej skutecznej misji w tym nowym okresie dziejów zalecił” w Dekrecie o formacji kapłanów „Optatam totius” twórczą rewizję studiów kościelnych (por. nn. 13-22). Znalazło to wyraz w konstytucji apostolskiej św. Jana Pawła II „Sapientia christiana” z 15 kwietnia 1979 r.

„Po prawie czterdziestu latach okazuje się dziś konieczna jej nowelizacja” – pisze Franciszek i zwraca od razu uwagę, że zachowuje ona pełną wartość „w swojej proroczej wizji i jasnych wytycznych”. Wymaga jednak „zintegrowania z przepisami normatywnymi wydanymi w międzyczasie, biorąc jednocześnie pod uwagę rozwój badań akademickich odnotowany w ostatnich dekadach, a także zmieniony kontekst społeczno-kulturowy na poziomie globalnym, jak również to, co jest zalecane na poziomie międzynarodowym w realizacji różnych inicjatyw, do których przyłączyła się Stolica Apostolska”.

Papież podkreśla, że konstytucja apostolska „Sapientia christiana” to „pod każdym względem dojrzały owoc wielkiego dzieła reformy studiów kościelnych rozpoczętej przez Sobór Watykański II. Zbiera ona w szczególności wyniki osiągnięte na tym kluczowym obszarze misji Kościoła pod mądrym i rozważnym kierownictwem bł. Pawła VI, a jednocześnie zapowiada wkład, który kontynuując te działania wniosło później nauczanie św. Jana Pawła II”.

W swojej konstytucji apostolskiej Franciszek odwołuje się do tego, co dotyczy zwłaszcza katolickiej nauki społecznej oraz filozofii i teologii w wypowiedziach jego poprzedników Pawła VI, Jana Pawła II, Benedykta XVI i jego samego. Ze swoich dokumentów cytuje głównie encyklikę „Laudato si’” i adhortację apostolską „Evangelii gaudium”. Wskazuje, że „pora, aby to bogate dziedzictwo spostrzeżeń i wystąpień […] stało się widoczne w nadaniu studiom kościelnym cech tej mądrej i odważnej odnowy, jakiej wymaga przemiana misyjna Kościoła «wychodzącego»”.

Czytaj także: Papież odwiedził rzymski uniwersytet

Ojciec Święty zaznacza, że cały Lud Boży musi się przygotowywać do podjęcia „nowego etapu ewangelizacji”. W kontekście kryzysu społeczno-ekonomicznego pisze m.in. o potrzebie „zmiany modelów globalnego rozwoju” i „redefinicji postępu”. Przypomina także, iż filozofia i teologia są owocne tylko wówczas, gdy uprawia się je „z otwartym umysłem i na kolanach”.

W konstytucji apostolskiej „Veritatis gaudium” papież podaje „podstawowe kryteria odnowienia i odrodzenia wkładu studiów kościelnych w Kościół wychodzący na misję”. Na pierwszym miejscu stawia „wprowadzanie duchowe, intelektualne i egzystencjalne w serce kerygmatu”, czyli w „radosną nowinę Ewangelii Jezusa”. Dalej wymienia dialog „jako nieodłączny wymóg, by zyskać wspólnotowe doświadczenie radości prawdy”.

Trzecie kryterium to interdyscyplinarność i transdyscyplinarność będąca „umiejscowieniem i rozwojem wszelkiej wiedzy w obrębie” Mądrości płynącej z Objawienia Boga. Wreszcie ostatnie „dotyczy pilnej potrzeby tworzenia sieci pomiędzy różnymi instytucjami, które w każdej części świata uprawiają i krzewią studia kościelne”. Należy przy tym współdziałać „z tymi, które są inspirowane różnymi tradycjami kulturowymi i religijnymi”.

„Niech Najświętsza Maryja Panna, która w chwili zwiastowania poczęła z niewysłowioną radością Słowo Prawdy, towarzyszy naszej drodze, wyjednując u Ojca wszelkiej łaski błogosławieństwo światła i miłości” – pisze Franciszek na zakończenie wstępu do swego dokumentu. Podpisał go 8 grudnia 2017 r., w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP.