Kontrowersje wokół „satanistycznej” twórczości szwedzkiej organistki

Budząca kontrowersje, a zarazem dość niecodzienna twórczość szwedzkiej organistki Anny von Hausswolff (ur. w 1986), której utwory kojarzą się ze śmiercią a nawet z szatanem, a często są wykonywane w kościołach, wywołuje sprzeciwy ze strony katolików w różnych krajach. W grudniu ub.r. dzięki protestom i pikietom nie dopuścili oni do występów Szwedki w kościołach we Francji, Belgii i Holandii. Niektórzy demonstranci m.in. trzymali transparenty z napisem „Szatan nie jest tu mile widziany”. Niekiedy pod wpływem tych protestów koncerty przenoszono do świątyń protestanckich.

Utworami i działalnością organistki szwedzkiej oraz reakcjami na nie „radykalnych katolików” zajął się m.in. 21 stycznia Alex Marshall – specjalista od kultury europejskiej dziennika „New York Times” (NYT). Przeprowadził on wywiady z samą artystką i z francuską organizacją „Riposte Catholique”, która doprowadziła do bojkotu jej koncertów w paryskim kościele św. Eustachego 9 grudna ub.r., do odwołania ich w Nantes, w dominikańskim kościele w Brukseli a nawet do protestów w holenderskim Nijmegen.

Zdaniem „Riposte Catholique” muzyka von Hausswolff „nie ma w ogóle charakteru kościelnego i nadaje się bardziej do «czarnej mszy»”. Niektórzy blogierzy organizacji nazwali ją „arcykapłanką harmonii satanistycznych”, gdyż w jednym ze swych utworów śpiewa ona o „kochaniu się z diabłem” – stwierdzili przedstawiciele „Odpowiedzi Katolickiej”.

Dziennikarz NYT zauważył, że sprzeciwy wobec „satanistycznej sztuki” odbywają się w szerszym kontekście polaryzacji stanowisk między liberałami a konserwatystami, zwłaszcza na tle stosunku do aborcji i „małżeństw” homoseksualnych. „Przypadek von Hausswolff dzieje się w okresie trwającej w Europie «wojny kulturowej»”. Świadczy o tym fakt, że szwedzka organistka zorganizowała swój koncert w kościele w Nantes za wiedzą i we współpracy z miejscową diecezją. Do koncertu jednak nie doszło ze względu na protesty – przypomniał dziennik.

Według Céline Béraud – socjolożki katolicyzmu we Francji – „działalność radykalnych katolików jest tam dobrze zorganizowana. Szczególnym przedmiotem ich ataków jest festiwal muzyki hardrockowej Hellfest [święto piekła] koło Nantes. W 2015 grupy protestujących wdarły się tam na scenę i podpaliły ją. Poza tym co roku protestujący regularnie skrapiają scenę wodą święconą a wokół niej kładą dziesiątki złotych medalików z wizerunkiem Najświętszej Marii Panny”.

Ze swojej strony szwedzka organistka tłumaczy, że rozwija tę swoją twórczość „zarówno w tradycyjnych ramach pieśni tekstowej, inspirowanej lekturami, przyrodą, miejscami nawiedzonymi przez okultyzm, starym światem, jak i w ramach wymyślonej przez siebie muzyki liturgicznej, zakorzenionej tylko w jej wyobraźni”. Podkreśliła, że swoje poszukiwania dźwiękowe łączy z własnymi dociekaniami duchowymi, odwiedzając najodleglejsze kościoły, aby eksperymentować z najrzadszymi instrumentami, takimi jak Orgel Acusticum w Piteå (w północnej Szwecji) –eksperymentalne organy o 9000 piszczałek.

W wywiadzie dla NYT podkreśliła ona, że w żadnym wypadku nie jest satanistką, a swój utwór o „kochaniu się z diabłem” jako licentia poetica pozostawia otwartym na różne interpretacje. „Jeśli pytasz mnie, czy dosłownie uprawiałam seks z diabłem, to odpowiem, że nie. Nie jestem dobrą chrześcijanką i nigdy nią nie zostanę, ale uważam, że moja muzyka na organach skłania ludzi do głębszych przemyśleń i dlatego planuję więcej takich koncertów w kościołach” – dodała na zakończenie.

Anna Michaela Ebba Electra von Hausswolff urodziła się 6 września 1986 w Göteborgu. Jest szwedzką piosenkarką, keyboardzistką, autorką tekstów i kompozytorką. Jest córką światowej sławy artysty kompozytora muzyki elektronicznej z gatunku sound art – Carla Michaela von Hausswolffa. Kształciła się w gimnazjum o profilu muzycznym. Później studiowała architekturę na uniwersytecie Chalmers.

Jesienią 2008 roku zaczęła komponować pierwsze, osobiste utwory na głos i fortepian oraz nagrywać. Latem 2009 roku w ramach festiwalu Way Out West dała koncert w kościele Annedal w Göteborgu. 9 grudnia 2021 odwołano jej występ w paryskim kościele Saint Eustache z powodu obaw o bezpieczeństwo w związku z protestami katolików. Nastąpiło to po reakcji na poprzedni występ Anny w Nantes, gdzie grupa, określona przez zastępcę burmistrza miasta mianem „nietolerancyjnych radykałów”, zablokowała wejście do świątyni Notre-Dame de Bon-Port przed planowanym na 7 grudnia występem artystki. Grupa stwierdziła, że muzyka ta jest „satanistyczna” i wymusiła odwołanie koncertu, mimo że przygotowano go we współpracy z diecezją Nantes. Von Hausswolff odpowiedziała wówczas w mediach społecznościowych, iż „skrajnie prawicowy katolicki integryzm pokonał sztukę”.