Koptowie wybrali nowego patriarchę

Ortodoksyjny Kościół Koptyjski ma nowego patriarchę. Został nim 60-letni bp. Tawadrous (Teodor), dotychczasowy biskup pomocniczy w egipskim El-Beheira. Jego intronizacja odbędzie się 18 listopada.

Swoją obecność zapowiedział prezydent Egiptu Mohammed Mursi. Zgodnie z tradycją nazwisko jednego z trzech kandydatów nowego patriarchy wyciągnął w losowaniu chłopiec z zawiązanymi oczami.

Obecny „patriarcha Aleksandrii i całego Egiptu”, zwierzchnik – jak się szacuje – od ośmiu do dwunastu milionów ortodoksyjnych koptów na całym świecie, jest 118 następcą św. Marka Ewangelisty. Poprzedni zwierzchnik koptów, patriarcha Szenuda III, zmarł 17 marca br. w wieku 88 lat. Od 1971 roku stał na czele jednego z najstarszych i najważniejszych Kościołów chrześcijańskich na świecie, liczącego ok. 12 milionów wyznawców.

Patriarcha Teodor urodził się w 1952 roku w Mansour jako Wagih Sobhy Baky Soliman. Studiował w Aleksandrii farmację. Po studiach został szefem Państwowych Zakładów Farmaceutycznych w Damanhour. W 1986 roku wstąpił do klasztoru Anba-Bishoy, gdzie w 1988 roku złożył śluby wieczyste, a w 1989 roku otrzymał święcenia kapłańskie. W 1997 roku papież koptów Szenuda III mianował go biskupem generalnym (pomocniczym) w Damanhour-Beheira przy 76-letnim metropolicie Bakhomios.

Na początku ub. tygodnia zgromadzenie 2,4 tys. koptyjskich duchownych i świeckich dokonało ostatecznie wyboru trzech kandydatów. Wśród nich nie znalazł się żaden z tych, których po śmierci Szenudy uważano za faworyta. Trzej kandydaci, to 70-letni mnich i prawnik Raphael Ava Mina z klasztoru Mar Mina w Aleksandrii, 58-letni bp Raphael, były asystent zmarłego patriarchy Szenudy, obecnie biskup pomocniczy w Kairze i Heliopolis oraz 60-letni bp Tawadrous (Teodor), biskup pomocniczy dla Beheiry. Raphael jest z wykształcenia lekarzem, a Teodor – farmaceutą. Obaj zostali wyświęceni na biskupów w 1997 roku.

Wybór nowego patriarchy następuje w czasie niezwykle trudnym pod względem politycznym dla mniejszości chrześcijańskiej w Egipcie. Po obaleniu rządzącego krajem przez wiele lat prezydenta Hosniego Mubaraka, życie chrześcijan, mieszkających głównie w Górnym Egipcie i w większych miastach kraju utrudnia nasilający się fundamentalizm islamski.

Koptowie są największą wspólnotą chrześcijańską w Egipcie. Kościół koptyjski wywodzi się z pierwotnego Kościoła egipskiego, którego założycielem według tradycji miał być św. Marek Ewangelista. Według różnych danych liczba wyznawców tego Kościoła waha się od ośmiu do dwunastu milionów w liczącym 80 milionów społeczeństwie Egiptu. Coraz więcej koptów, co najmniej pół miliona, żyje w diasporze, m.in. w Niemczech i Austrii.

W Polsce żyje niewielka społeczność wiernych Kościoła koptyjskiego. Przeważają w niej mężczyźni Egipcjanie osiadli w Polsce z powodów rodzinnych. Korzystają oni z posługi duszpasterskiej duchownych koptyjskich z Niemiec. Polscy Koptowie spotykają się na liturgię raz w miesiącu w cerkwi prawosławnej Świętej Trójcy w Warszawie przy ul. Podwale.

Obok Ortodoksyjnego Kościoła Koptyjski istnieje także Katolicki Kościół Koptyjski. Jest on jednym z sześciu katolickich Kościołów wschodnich, mających rangę patriarchatów. Stanowi część starożytnej wspólnoty chrześcijańskiej, sięgającej korzeniami czasów apostolskich, uważającej za swego założyciela i patrona św. Marka Ewangelistę. Sama nazwa Kopt jest zniekształconą, miejscową formą greckiego słowa Aigyptos, oznaczającego Egipt, a zatem Koptowie to potomkowie w prostej linii starożytnych Egipcjan. Zachowali oni wiarę chrześcijańską, choć zatracili swój język, który zachował się jedynie jako liturgiczny w Kościele, oni sami natomiast posługują się tylko arabskim.

Na początku XVII w. część koptów zawarła unię z Rzymem, uznając władzę papieża, zachowując zaś – podobnie jak inne katolickie Kościoły wschodnie – swój obrządek, tradycje i język liturgiczny. Ale te pierwsze próby nie były trwałe i ostatecznie unicki odłam tego Kościoła zaczął działać od 1741 r. od 1895 r. istnieje katolicki koptyjski patriarchat Aleksandrii z siedzibą w Kairze. Od 3 kwietnia 2006 r. stanowisko to piastuje 77-letni obecnie kard. Antonios Naguib, mianowany 20 listopada 2010 kardynałem.

Katolicki Kościół Koptyjski należy do aleksandryjskiej tradycji liturgicznej i obrzędowej (wraz z etiopskim Kościołem katolickim). Tworzy jeden patriarchat, w którego skład wchodzi 6 eparchii – wszystkie w Egipcie; liczbę jego wiernych ocenia się na 250 tysięcy.

Zgodnie z obowiązującym od 1991 Kodeksem Kanonów Kościołów Wschodnich, katolicy wschodni, tworzący tzw. Kościoły „sui iuris”, czyli rządzące się własnym prawem i mające własne Synody Biskupów, mogą samodzielnie wybierać swych biskupów i zwierzchników, co musi jeszcze zatwierdzić Papież.