Kościół katolicki w Niemczech odnotowuje niższe wpływy z podatku kościelnego

Kościół katolicki w Niemczech miał w ubiegłym roku znacznie mniejsze pływy z tytułu podatku kościelnego niż w poprzednich dwóch latach. Według aktualnych statystyk Konferencji Biskupów Niemiec, w 2023 roku dochody 27 diecezji wyniosły 6,51 miliarda euro. To o ponad 330 mln euro (ok. 5 proc.) mniej niż w 2022 r. W roku poprzednim była to rekordowa wartość ponad 6,84 mld euro, w 2021 r. było to 6,73 mld euro.

Wpływy podatkowe Kościoła katolickiego są w dalszym ciągu wyższe niż wpływy Kościoła ewangelickiego w Niemczech (EKD). W 2023 r. 20 ewangelickich Kościołów krajowych również musiało pogodzić się ze stratami: całkowity dochód w zeszłym roku wyniósł około 5,9 miliarda euro, czyli o około 5,3 procent mniej niż rok wcześniej, kiedy do kasy Kościoła wpłynęło 6,24 miliarda euro, co również było rekordem.

W ostatnich latach przedstawiciele obu Kościołów wielokrotnie zwracali uwagę, że w dłuższej perspektywie podatki kościelne spadną ze względu na znaczny spadek liczby członków na skutek wystąpień z Kościoła, zgonów i przechodzenia na emeryturę pokolenia wyżu demograficznego. Jednakże dochody z podatku kościelnego zależą również od dochodów państwa z podatku dochodowego. Właśnie dlatego Kościoły odnotowały w ostatnich latach wyższe dochody dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej i rosnącym dochodów ludności.

Znacznie bardziej krytycznie wygląda sytuacja diecezji katolickich, jeśli spojrzeć na dochody z podatków kościelnych skorygowane o inflację. Od 2019 r. można zaobserwować tendencję spadkową dochodów w tym kraju: podczas gdy w 2019 r. dochód skorygowany o inflację wyniósł 5,19 mld euro, w 2022 r. wyniósł zaledwie 4,7 mld, a w 2023 r. – 4,22 mld euro.

W Niemczech podatek kościelny to prawnie określona składka członków Kościoła na rzecz ich wspólnoty wyznaniowej. Jest to zapisane w konstytucji. Podatek ten stanowi najważniejsze źródło finansowania bieżących kosztów personelu w duszpasterstwie, szkołach i instytucjach społecznych. Są też pieniądze na emerytury i renty, na kościoły i inne budynki oraz wpłaty na rzecz Kościoła powszechnego – od datków dla Watykanu po wsparcie projektów pomocowych w biedniejszych krajach.

Z reguły jest to dziewięć procent podatku od wynagrodzenia lub podatku dochodowego, w Badenii-Wirtembergii i Bawarii osiem procent. Jest on również pobierany od zysków kapitałowych. Emeryci płacą podatek kościelny tylko wtedy, gdy płacą również podatek dochodowy.

Składki są pobierane za pośrednictwem państwowego urzędu skarbowego i przekazywane Kościołom. Państwo otrzymuje na ten cel około trzech procent wpływów podatkowych. 

Ostatecznie tylko nieco mniej niż połowa z około 38,9 milionów katolików i protestantów płaci podatek kościelny. Dzieci i młodzież nieposiadająca własnych dochodów, osoby o niskich emeryturach i bezrobotni nie płacą podatku od wynagrodzeń i dochodów, a tym samym podatku kościelnego.

W perspektywie średnio- i długoterminowej eksperci spodziewają się bardziej znaczącego spadku – przede wszystkim ze względu na rosnącą liczbę osób występujących z Kościoła  i rosnący wiek jego członków.