Publikujemy kalendarium najważniejszych wydarzeń 2016 roku w Kościele na świecie.

STYCZEŃ

Włochy. Papież Franciszek złożył 4 stycznia niespodziewaną wizytę w Greccio. To właśnie w tym miejscu w 1223 r. św. Franciszek urządził żłóbek na święta Bożego Narodzenia, wprowadzając tradycję trwającą po dziś dzień na całym świecie. W żywej szopce nie było wówczas figurki dzieciątka Jezus, bo miał on się uobecnić w czasie Mszy sprawowanej w tym miejscu przez brata Leona.

Filipiny. W dniach 24-31 stycznia odbył się w Cebu 51. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny pod hasłem „Chrystus pośród was – nadzieja chwały (Kol 1, 27)”. Uczestniczyło w nim ok. 15 tys. delegatów z 71 krajów świata. Delegatem papieskim był arcybiskup Jangonu (stolicy Mianmy) – kard. Charles Maung Bo SDB. Kościół w Polsce reprezentował biskup łowicki Andrzej Dziuba. Kongres zakończył się Mszą św. i nadaniem przesłania wideo Franciszka, który podkreślił „misyjny wymiar Eucharystii, wyrażający się we wspólnocie stołu oraz umywaniu stóp”. W czasie Kongresu z ostrą krytyką tzw. „kultury odrzucenia” wystąpił metropolita Manili kard. Luis A. Tagle. W wykładzie zatytułowanym „Eucharystia a dialog z kulturami” potępił on z mocą „kulturę odrzucenia”, podkreślając, że należy wrócić do „kultury dawania i otrzymywania”. Obok metropolity Manili głównymi mówcami na MKE byli kardynałowie: Oswald Gracias z Mumbaju, John Onaiyekan z Abudży i Timothy Dolan z Nowego Jorku. Wydarzenie w Cebu na Filipinach wpisało się w obchody 500-lecia ewangelizacji tego wyspiarskiego kraju. Ojciec Święty zapowiedział, że kolejny, 52. MKE odbędzie się w roku 2020 w stolicy Węgier – Budapeszcie.

LUTY

Kuba. Na lotnisku w Hawanie 12. odbyło się pierwsze w historii spotkanie głowy Kościoła katolickiego ze zwierzchnikiem Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, patriarchą Moskwy i Całej Rusi, Cyrylem. Zakończyło się ono podpisaniem Wspólnej Deklaracji katolicko-prawosławnej, w której obaj przywódcy kościelni stwierdzają, że we współczesnym świecie katolicy i prawosławni są wezwani do braterskiej współpracy w głoszeniu Dobrej Nowiny zbawienia i do dawania wspólnego świadectwa godności i autentycznej wolności osoby ludzkiej, tak aby świat uwierzył. Zarówno Cyryl, jak i Franciszek wyrazili radość z przeprowadzonych „szczerych i otwartych” rozmów i podkreślili, że oba Kościoły mogą współpracować ze sobą dla dobra chrześcijan i całego świata.

Meksyk. Pod hasłem „Misjonarz miłosierdzia i pokoju” w dniach 12-17 Franciszek przebywał z wizytą apostolską w tym 120-milionowym kraju, którego 90 proc. mieszkańców wyznaje katolicyzm. Złożyły się na nią: Msze św. w bazylice Matki Bożej z Guadalupe, w Ecatepec, dla Indian stanu Chiapas w San Cristóbal de Las Casas i w Ciudad Juárez, spotkania z rodzinami w Tuxtla Gutiérrez, z młodzieżą w Morelii i ze światem pracy w Ciudad Juárez, odwiedziny szpitala pediatrycznego im. Federica Gómeza w Mieście Meksyk i więzienia w Ciudad Juárez. W ciągu sześciu dni papież był w sześciu miastach. Codziennie witały go tam entuzjastycznie miliony osób. Ojciec Święty odwiedził jeden z najbardziej katolickich krajów świata a zarazem „peryferie świata”, spotykając się z ludźmi zepchniętymi na margines. W kontekście Jubileuszu Miłosierdzia poruszył wiele społecznych problemów nie tylko dotyczących Meksyku, ale będących też największymi tragediami współczesnego świata: ubóstwa rodzącego przemoc, handlu narkotykami i narkomanii, korupcji, tortur, przestępczości zorganizowanej, handlu ludźmi i migracji.

MARZEC

Włochy. Od 29 lutego do 6 marca obradował w Rzymie Stały Synod Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK). Jego uczestnicy pod przewodnictwem arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Światosława Szewczuka spotkali się 5 marca z Franciszkiem. Opowiedzieli papieżowi o agresji rosyjskiej przeciw swemu krajowi, o spowodowanych przez nią zniszczeniach i cierpieniach ludności i wydali oświadczenie, informujące światową opinię publiczną o agresji i wojnie oraz o cierpieniach milionów niewinnych ludzi. Zaapelowano do papieża i do całego świata o pomoc w powstrzymaniu wojny i poprawy kryzysu humanitarnego, powstałego w wyniku agresji rosyjskiej. 3 kwietnia w Niedzielę Miłosierdzia Bożego papież ogłosił zbiórkę pieniędzy na rzecz ofiar konfliktu na Ukrainie, która odbyła się 24 kwietnia we wszystkich kościołach katolickich Europy. W jej wyniku zebrano ponad 10 mln euro.

Belgia. W wyniku ataków terrorystycznych w Brukseli, dokonanych przez Państwo Islamskie 22 marca, zginęły 32 osoby a ponad 200 zostało rannych. Papież potępił zamachy i zaapelował o modlitwę w intencji ofiar, rannych i wszystkich mieszkańców. „Kieruję po raz kolejny apel do wszystkich ludzi dobrej woli o zjednoczenie się w zgodnym potępieniu tych okrutnych, ohydnych czynów, powodujących jedynie śmierć, terror i przerażenie” – powiedział Ojciec Święty.

KWIECIEŃ

Jemen. Do klasztoru Zgromadzenia Misjonarek Miłości i prowadzonego przez nie domu opieki dla starców i niepełnosprawnych w portowym Adenie wtargnęła 4 kwietnia grupa uzbrojonych mężczyzn, którzy zastrzelili cztery pracujące tam siostry i 10 osób spośród personelu i pacjentów. Odchodząc z miejsca zbrodni uprowadzili posługującego tam kapłana, ks. Toma Uzhunnalila. Z masakry ocalała tylko przełożona klasztoru, której udało się ukryć w jednym z pomieszczeń placówki. Franciszek nazwał zabite zakonnice „męczennicami miłości”. Pod koniec lipca aresztowano trzech terrorystów podejrzewanych o dokonanie zbrodni. Nadal nic nie wiadomo o losie uprowadzonego kapłana.

Grecja. Franciszek przebywał 16 kwietnia na wyspie Lesbos. W czasie pięciogodzinnej wizyty wraz z patriarchą Konstantynopola Bartłomiejem i prawosławnym arcybiskupem Aten i całej Grecji Hieronimem II odwiedzili znajdujący się tam obóz dla uchodźców, w którym przebywa 2,5 tys. osób ubiegających się o azyl. Hierarchowie zjedli z nimi obiad, podpisali wspólną deklarację oraz modlili się za tych, którzy utonęli w Morzu Egejskim, przeprawiając się do Grecji. Była to 13. podróż zagraniczna papieża Bergoglio. Podczas tej wzruszającej a chwilami wstrząsającej wizyty trzej zwierzchnicy religijni wezwali uchodźców, aby nie tracili nadziei. We wspólnej deklaracji wezwali świat do odważnej reakcji, aby stawić czoła ogromnemu kryzysowi humanitarnemu, związanemu z tą grupą ludzi i jego przyczynom. Papież wskazał na potrzebę dalekosiężnej polityki, a nie działań jednostronnych i doraźnych. Przyznał, że obawy instytucji, ludzi w Grecji i innych krajach Europy związane z kryzysem uchodźczym są zrozumiałe i uzasadnione. Zaapelował, aby mimo tych lęków nie zapominano, że migranci nie są „liczbami, ale osobami, twarzami, imionami, historiami”. Wracając do Rzymu papież zabrał ze sobą trzy syryjskie rodziny.

Chiny. Dziesiątki chrześcijan wszystkich wyznań protestowało 24 kwietnia w Hongkongu wraz z kard. Josephem Zenem przeciwko niszczeniu krzyży i innych symboli chrześcijańskich przez władze komunistyczne. „Podobnie do tego, co się dzieje w innych regionach Chin, zaczyna się teraz dziać również w Specjalnym Regionie Administracyjnym, który był kiedyś kolonią brytyjską: wyraźne łamanie wolności religijnej” – skrytykował władze kard. Zen. Od końca 2013 r. gdy komuniści rozpoczęli kampanię przeciwko symbolom chrześcijańskim, w samej tylko prowincji Zhejiang usunięto lub zniszczono ok. 2 tys. krzyży.

MAJ

Belgia. Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker mianował 6 maja słowackiego polityka Jana Figeľa pierwszym specjalnym pełnomocnikiem ds. popierania religii i wolności światopoglądowej poza Unią Europejską. 56-letni Figeľ, przewodniczący chrześcijańsko-demokratycznej partii KDH, w latach 2004-09 był unijnym komisarzem ds. oświaty i kultury.

Litwa, Łotwa, Estonia. Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin odwiedził kolejno Litwę (6-9), Estonię (9-10) i Łotwę (11-13). Najważniejszym punktem jego podróży było przewodniczenie – w roli legata papieskiego – Narodowemu Kongresowi Miłosierdzia na Litwie. Było to centralne wydarzenie obchodów obecnego Roku Jubileuszowego w tym kraju.

CZERWIEC

Włochy. Franciszek odwiedził 13. rzymską siedzibę Światowego Programu Żywnościowego (WFP). Podczas dorocznej sesji Komitetu Wykonawczego tej organizacji wezwał do „ de-naturalizacji” i „odbiurokratyzowania” nędzy i głodu, a wspólnotę międzynarodową – do podjęcia wszelkich działań na rzecz konkretnych osób cierpiących i głodujących w imię hasła: „zero głodu”. Pracownikom WFP podziękował za odwagę, oddanie i często „anonimowy” charakter ich pracy.

Ukraina. W dniach 15-20 sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin odwiedził Zaporoże, Kijów i Lwów. Głównym celem tej wizyty było „zawiezienie i przekazanie solidarności papieża z cierpiącą ludnością tego umiłowanego narodu w sytuacji trwającej od tak długiego czasu wojny”. W Zaporożu gość z Watykanu spotkał się z grupą uchodźców i uciekinierów, w Kijowie z najwyższymi przedstawicielami władz państwowych z prezydentem kraju Petro Poroszenką na czele, a we Lwowie z wiernymi Kościoła greckokatolickiego oraz z seminarzystami i studentami rzymskokatolickiego instytutu teologicznego we Lwowie-Brzuchowicach.

Armenia. Wspólna modlitwa papieża i katolikosa Garegina II w katedrze Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego (OKA) w Eczmiadzynie, spotkanie z władzami cywilnymi i korpusem dyplomatycznym w Pałacu Prezydenckim, wizyta w kompleksie pomnikowym Cicernakaberd w Erywaniu, Msza św. z udziałem tysięcy wiernych Kościoła ormiańskokatolickiego w Giumri, spotkanie ekumeniczne i modlitwa o pokój na Placu Republiki oraz udział w Boskiej Liturgii OKA w Erywaniu złożyły się na wizytę papieża w Armenii w dniach 24-26 czerwca. 14. zagraniczna podróż apostolska Franciszka pod hasłem: „Wizyta w pierwszym kraju chrześcijańskim” była pierwszym etapem jego wyprawy do krajów kaukaskich: między 30 września i 2 października Ojciec Święty odwiedził jeszcze Gruzję i Azerbejdżan. W trakcie tej wizyty poruszono trzy ważne tematy: pamięci, pokoju oraz dialogu ekumenicznego i pojednania. Franciszek oddał hołd ofiarom zagłady i podziękował, że przez ponad 1700 lat, po zniszczeniach, spowodowanych ludobójstwem w latach 1915-17 i czasach sowieckich naród ormiański zachował chrześcijańską tożsamość. Po raz kolejny Metz Yeghérn – „Wielkie Zło” – rzeź 1,5 mln Ormian nazwał „ludobójstwem”. Ormianie entuzjastycznie przyjęli papieski apel o pojednanie między narodem ormiańskim a tureckim, o to, aby pokój nastał również w Górskim Karabachu, gdzie od ponad 30 lat trwa konflikt Armenii z Azerbejdżanem. Podczas wizyty Franciszek oraz zwierzchnik Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego Garegin II pokazali, że relacje między naszymi Kościołami są modelowe, czego dowodem było m.in. to, że papież gościł w Pałacu Apostolskim, siedzibie katolikosa w Eczmiadzynie a podczas Boskiej Liturgii wymieniono dwukrotnie imię papieża, co było wydarzeniem bez precedensu.

Grecja. Uroczysta liturgia w cerkwi św. Piotra i Pawła w Chanii na Krecie, podczas której odczytano Przesłanie do ludu prawosławnego i do wszystkich ludzi dobrej woli, zakończyła 26 czerwca Sobór Wszechprawosławny – pierwsze tego rodzaju wydarzenie w Kościele wschodnim od ponad 12 wieków. Rozpoczął się on 16 tegoż miesiąca. Według oficjalnej listy, ogłoszonej przez Sekretariat Soboru, wzięło w nim udział 271 osób, w tym 10 zwierzchników i 155 biskupów 10 autokefalicznych Kościołów prawosławnych. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny reprezentowała delegacja z metropolitą Sawą na czele. Wśród 15 obserwatorów z innych Kościołów był przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Kurt Koch. Wśród uczestników Soboru znalazły się też, po raz pierwszy w dziejach chrześcijaństwa wschodniego, kobiety – było ich dziewięć, z których trzy były doradczyniami w swych delegacjach. W Soborze nie wzięły udziału patriarchaty: Antiocheński, Bułgarski, Gruziński i Moskiewski.

LIPIEC

Białoruś. Znaczenie wolności religijnej dla pozytywnego rozwoju społeczeństwa oraz możliwość wizyty papieża znalazły się wśród centralnych tematów poruszanych podczas wizyty kard. Christopha Schönborna. Przewodniczący Konferencji Biskupów Austrii przebywał tam jako wysłannik papieski na uroczystości 25-lecia archidiecezji mińsko-mohylewskiej, które odbyły się 1 i 2 lipca w sanktuarium maryjnym w Budsławiu.

Niemcy. W dniach 30 czerwca-3 lipca odbywał się w Monachium 4. Kongres Europejski inicjatywy ekumenicznej „Razem dla Europy”. Przebiegał on pod hasłem „ Spotkanie-pojednanie-przyszłość”, a jego tematami były m.in. prześladowania chrześcijan na świecie, droga do jedności chrześcijan, dialog z muzułmanami oraz polityka europejska. Wśród 1700 uczestników 17 paneli tematycznych i spotkań ogólnych byli przedstawiciele świata polityki, Kościołów i życia gospodarczego. W przesłaniach wideo do chrześcijan Franciszek i ekumeniczny patriarcha Bartłomiej zaapelowali, aby wspólnie działali na rzecz zjednoczonej Europy. Papież podkreślił, że nadszedł już czas, aby zewrzeć szeregi i „rozwiązywać problematykę naszych czasów w duchu doprawdy europejskim”. „Być może nie było jeszcze dotychczas takiej potrzeby, aby być razem i razem działać. Dotyczy to zarówno Europy, jak i całego świata” – powiedział patriarcha Bartłomiej.

Francja. Kościół na świecie modlił się za ofiary krwawego zamachu w Nicei. „Ojciec Święty wyraża głęboki smutek i duchową bliskość z narodem francuskim oraz jeszcze raz potępia tego rodzaju akty przemocy” – napisał w imieniu Franciszka jego sekretarz stanu kard. Pietro Parolin. 18 lipca Franciszek zadzwonił do burmistrza miasta Christiana Estrosiego. Wyraził ból z powodu zamachu terrorystycznego, który zranił to miasto, i spytał, czy w jakiś konkretny sposób może pomóc jego mieszkańcom. Do zamachu doszło wieczorem 14 lipca, w czasie obchodów święta narodowego Francji. W tłum osób zgromadzonych na miejskiej Promenadzie Anglików i oglądających pokaz ogni sztucznych, wjechała rozpędzona ciężarówka, której kierowca zaczął strzelać do ludzi. Zginęły 84 osoby, a ponad 200 zostało rannych.

Francja. W Saint-Etienne-du-Rouvray na północy kraju 26 lipca dwaj dżihadyści muzułmańscy zamordowali 86-letniego ks. Jacquesa Hamela odprawiającego Mszę św. Franciszek nazwał go „świętym kapłanem, który zmarł w chwili ofiarowania modlitwy o pokój”. W wypowiedziach biskupów francuskich i w niektórych mediach ks. Hamel został porównywany do bł. ks. Jerzego Popiełuszki, który również zginął jako kapłan z rąk wrogów Kościoła, chociaż dużo wcześniej i w odmiennych okolicznościach. Arcybiskup Rouen, Dominique Lebrun poinformował 2 października o rozpoczęciu procesu beatyfikacyjnego zamordowanego kapłana.

SIERPIEŃ

Włochy. Franciszek przebywał 4 sierpnia z kilkugodzinną pielgrzymką w Asyżu z okazji przypadającej w tym roku 800. rocznicy ustanowienia odpustu za nawiedzenie Porcjunkuli – małego kościółka, związanego ze św. Franciszkiem i narodzinami Zakonu Braci Mniejszych. Dziś odpust ten można uzyskać we wszystkich kościołach franciszkańskich na świecie, ale tylko w jednym dniu – 2 sierpnia. W rozważaniu papież zaznaczył, że w trwającym obecnie Roku Miłosierdzia jest jeszcze bardziej oczywiste, że droga przebaczenia może rzeczywiście odnowić Kościół i świat.

Włochy. Pod znakiem otwartości na „innego”, gotowości przyjęcia uchodźców, dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego przebiegał Mityng Przyjaźni Narodów we włoskim Rimini. Po raz 37. zorganizował go w dniach 19-25 sierpnia ruch „Comunione e liberazione” (Komunia i Wyzwolenie). Podczas spotkania, przebiegającego pod hasłem: „Jesteś dla mnie dobrem”, poruszono szeroki krąg tematów od religii i kultury, przez gospodarkę i medycynę po sport i rozrywkę. Jak co roku mityng zgromadził w tym położonym nad Morzem Adriatyckim mieście kilkanaście tysięcy osób.

WRZESIEŃ

Kazachstan. Ks. Władysław Bukowiński – Apostoł Kazachstanu i więzień sowieckich łagrów – został ogłoszony 11 września błogosławionym. Dokonał tego legat papieski, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, kard. Angelo Amato podczas Mszy św. w katedrze Matki Bożej Fatimskiej Matki Wszystkich Narodów w Karagandzie. Była to pierwsza w historii beatyfikacja w Kazachstanie.

Rwanda. Aktem zawierzenia Bożemu Miłosierdziu zakończył się III Kongres Miłosierdzia Bożego dla Afryki i Madagaskaru w Kabuga. W dniach 9-15 września wzięło w nim udział 565 uczestników, 3 kardynałów i 18 biskupów. Europę reprezentował abp. Henryk Hoser, ordynariusz warszawsko-praski i wieloletni misjonarz w Rwandzie. Hasłem przebiegającego pod znakiem modlitwy, medytacji i odnowy duchowej kongresu były słowa: „Miłosierdzie Boże – źródło nadziei na nową ewangelizację w Afryce”.

Włochy. Franciszek uczestniczył 20 września w Światowym Dniu Modlitwy o Pokój pod hasłem: „Pragnienie pokoju. Religie i kultury w dialogu”. Spotkanie odbywało się w dniach 18-20 września w Asyżu, a jego organizatorami byli: rzymska Wspólnota św. Idziego, franciszkanie oraz diecezja Asyżu. Uczestniczyło w nim ok. 500 przywódców religijnych i polityków z całego świata, a także 25 uchodźców. „Niestrudzenie będziemy powtarzali, że imię Boga nigdy nie może usprawiedliwiać przemocy. Tylko pokój jest święty, a nie wojna!” – powiedział Franciszek w swym przesłaniu i przestrzegł przed „pogaństwem obojętności”.

PAŹDZIERNIK

Gruzja. Spotkania z prawosławnym katolikosem – patriarchą całej Gruzji Eliaszem II, Msza św. na stadionie im. Micheila Meschiego w Tbilisi z udziałem tysięcy wiernych, spotkania z kapłanami, zakonnicami i zakonnikami w kościele pw. Matki Bożej Wniebowziętej i podopiecznymi kościelnych dzieł charytatywnych w ośrodku charytatywnym oo. kamilianów w Tbilisi oraz wizyta w patriarszej katedrze Sweti Cchoweli w Mcchecie – to główne wydarzenia wizyty apostolskiej Franciszka w Gruzji 30 października-2 października. Przebiegała ona pod hasłem: „Pokój wam”. Szesnasta zagraniczna podróż papieża stanowiła drugi etap jego wyprawy do krajów kaukaskich. W czerwcu był w Armenii. Z Tbilisi papież udał się do Azerbejdżanu. W myśl hasła pielgrzymki papież przybył do Gruzji z misją pokoju. W kontekście konfliktu o okupowane od 2008 r. przez Rosję obszary Abchazji i Osetii Południowej modlił się i apelował o pokojowe rozwiązywanie konfliktów oraz ostrzegał, aby nie wykorzystywać różnic etnicznych, językowych, religijnych i politycznych jako „pretekstu do przekształcenia konfliktów w niekończące się nieszczęścia”. Ponadto w prawosławnej, czteromilionowej Gruzji, w której „trudno być katolikiem”, Franciszek, orędownik „ekumenicznego pokoju”, przypomniał, że pomimo ograniczeń i niezależnie od wszelkich późniejszych zróżnicowań historycznych i kulturowych, Kościół katolicki i Gruziński Kościół Prawosławny (GKP) są w imię Ewangelii wezwane, by być „kimś jednym w Chrystusie Jezusie”.

Azerbejdżan. Msza św. w kościele pw. Maryi Niepokalanej, spotkania z władzami w Centrum Hejdara Alijewa oraz międzyreligijne z udziałem szejka Kaukazu i przedstawicieli innych wspólnot religijnych kraju – to główne wydarzenia dziesięciogodzinnej wizyty Franciszka 2 października w Azerbejdżanie. Przebiegała ona pod hasłem: „Wszyscy jesteśmy braćmi”. Kraj ten był po Gruzji ostatnim etapem 16. zagranicznej podróży papieża i drugiej w tym roku do krajów kaukaskich – w czerwcu Ojciec Święty był w Armenii. Podobnie jak do Armenii, Franciszek przybył do Azerbejdżanu z misją pokoju. W kontekście trwającego od 1993 r. konfliktu azersko-armeńskiego o Karabach Górski zachęcił wszystkich do „poruszenia nieba i ziemi, aby osiągnąć zadowalające rozwiązanie obecnych napięć na Kaukazie”. Drugim ważnym aspektem papieskiej wizyty był dialog międzyreligijny. Franciszek przypomniał, że Boga nie można przyzywać do własnych partykularnych interesów i celów egoistycznych ani nie może usprawiedliwiać On jakiegokolwiek fundamentalizmu, imperializmu lub kolonializmu.

Włochy. Franciszek odwiedził 4 października tereny dotknięte 24 sierpnia katastrofalnym trzęsieniem ziemi w prowincji Rieti we Włoszech. Wizytę rozpoczął od miasteczka Amatrice, gdzie zginęło 230 osób. Następnie udał się do domu pomocy św. Rafała w Borbonie, do Cittareale, Accumoli, Pescara del Tronto, Arquata del Tronto i San Pellegrino di Norcia w Umbrii. Papież na swoją wizytę wybrał dzień, w którym przypada uroczystość świętego Franciszka z Asyżu, patrona Włoch i swojego pontyfikatu.

Monako. Nowe władze Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE) na kadencję 2016-2021 wybrano na obradującym w Monte Carlo w dniach 6-9 października zgromadzeniu plenarnym tej organizacji. Przewodniczącym został kard. Angelo Bagnasco z Włoch, zaś dwoma wiceprzewodniczącymi – kard. Vincent Nichols z Wielkiej Brytanii i abp Stanisław Gądecki. W skierowanym do uczestników zgromadzenia przesłaniu papież Franciszek zaapelował by niech „Europa oddycha dwoma płucami: zachodnim i wschodnim” i zachęcił, by Kościół w Europie coraz bardziej stawał się „Kościołem wychodzącym”, radosnym zwiastunem Ewangelii miłosierdzia i świadkiem nadziei. Przewodniczących episkopatów Europy przyjął w swym pałacu książę Monako, Albert. Ponadto jeden wieczór biskupi spędzili w Nicei we Francji, gdzie modlili się w miejscu pamięci ofiar ataku terrorystycznego z 14 lipca br.

LISTOPAD

Szwecja. 17. podróż zagraniczna Franciszka w dniach 31 października -1 listopada miała charakter wybitnie ekumeniczny i odbyła się z okazji rozpoczęcia obchodów 500-lecia reformacji, a także aby uczcić 50-lecie owocnego dialogu katolicko-luterańskiego. Papież spotkał się również z miejscową, wielonarodową wspólnotą katolicką dla której w uroczystość Wszystkich Świętych odprawił w Malmö Mszę św. Podczas nabożeństwa w luterańskiej katedrze w Lund, papież przypomniał wkład Kościołów zrodzonych z reformacji w uznanie centralnego miejsca Pisma Świętego w życiu Kościoła. Wskazał także na znaczenie duchowego doświadczenia Marcina Lutra oraz doktryny o usprawiedliwieniu, wyrażającej istotę ludzkiego życia przed Bogiem. Podpisano wspólną katolicko-luterańską deklarację. W hali sportowej Malmö Arena pod hasłem: „Razem w nadziei” odbyło się spotkanie, które stanowiło drugą częścią wspólnych obchodów inauguracji Jubileuszu Reformacji. W przemówieniu papież podziękował też rządom pomagającym uchodźcom i osobom ubiegającym się o azyl. Następnie podpisano deklarację intencji między Caritas Internationalis i Departamentem Służby dla Świata Światowej Federacji Luterańskiej, zatytułowaną „Razem w nadziei”. 1 listopada rano Franciszek spotkał się z 15 tys. katolików odprawiając dla nich Mszę św. na stadionie Swedbanku w Malmö. W homilii Franciszek mówił o powszechnym powołaniu do świętości i wskazał na aktualność ewangelicznych Błogosławieństw i pilną konieczność dążenia do jedności chrześcijan.

Irak. W obecnym delikatnym okresie dziejów Iraku, po całkowitym wyzwoleniu Mosulu spod panowania tzw. Państwa Islamskiego, chrześcijanie są wezwani do okazania jedności i do sprzyjania pojednaniu całego narodu. Wskazali na to przywódcy Kościołów zakorzenionych w tym regionie i liczni politycy chrześcijańscy, działający w parlamentach: ogólnokrajowym i Autonomicznego Regionu Kurdystanu Irackiego. Wszyscy oni zebrali się 3 listopada w Ankawie – chrześcijańskiej dzielnicy Irbilu, aby omówić i wypracować propozycje nt. przyszłości kraju w nowej rzeczywistości. W naradzie wzięli udział m.in. katolicki patriarcha chaldejski Louis Raphael I Sako, zwierzchnika Asyryjskiego Kościoła Wschodu patriarcha Mar Jerzy (Gewargis) III Sliwa i syryjski prawosławny metropolita Mosulu Nikodem Dawid Matti Szaraf. W Iraku trwa wojskowa ofensywa wyzwalania terenów zajętych przez Państwo Islamskie, w której bierze udział ponad 100 tys. żołnierzy irackich oraz bojowników kurdyjskich i szyickich, korzystających ze wsparcia powietrznego i naziemnego kierowanej przez USA międzynarodowej koalicji. Ponad dwa lata temu ok. 200 tys. chrześcijan musiało opuścić swoje domy. Zniszczonych jest 30 proc. domów, 70 proc. zostało podpalonych, zniszczono także wszystkie kościoły. Na terenach wyzwolonych odkryto masowe groby oraz kolejne dowody tortur i zabijania, seksualnego wykorzystywania kobiet i dziewcząt oraz wciąganie do walki dzieci przez Państwo Islamskie. W ciągu ostatnich 10 lat liczba chrześcijan w Iraku spadła z 1,4 mln do niespełna 275 tys. Większość z nich, w obawie o własne życie, ucieka ze swojego kraju do Libanu, Jordanii lub Kurdystanu, gdzie liczba chrześcijan wzrosła z 30 tys. w 2003 do 100 tys. obecnie, mimo że panujące tam warunki życia uchodźców są katastrofalne.

Węgry. Zakończenie Roku Jubileuszowego św. Marcina. „Patrząc na zranienia człowieka, spotkamy Chrystusa” – mówił arcybiskup Wiednia 11 listopada w opactwie benedyktyńskim Pannonhalma na Węgrzech podczas Mszy św. kończącej całoroczne obchody 1 700. rocznicy urodzin św. Marcina. Kard. Christoph Schönborn zaapelował o “otwarte oczy” na ludzi w trudnych sytuacjach życiowych. Tego sago dnia Rok św. Marcina uroczyście zamykał w austriackim Eisenstadt prymas Węgier, kard. Peter Erdö.

Włochy. Z okazji obchodzonego 13 listopada VIII Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie opublikowało raport o sytuacji religii w 196 krajach. Obecnie ok. 200 mln ludzi nie może swobodnie wyznawać swojej wiary. W 38 krajach mamy systematyczne prześladowania, a chrześcijanie najbardziej cierpią z rąk islamskich ekstremistów – wynika z dorocznego raportu. Wskazuje on, że w ponad 80 krajach prawo człowieka do wolności religijnej nie jest akceptowane lub przestrzegane, a 75 proc. przypadków religijnych prześladowań dotyczy chrześcijan. W ponad 40 krajach są oni wręcz dyskryminowani i uciskani.

GRUDZIEŃ

Świat. Z okazji 100. rocznicy śmierci na całym świecie obchodzono Rok Jubileuszowy bł. Karola de Foucauld. Przyszły błogosławiony został zamordowany 1 grudnia 1816 r. w algierskim Tamanrasset. Beatyfikowany w 2005 r. francuski pustelnik, mistyk i misjonarz, który wiele lat spędził wśród muzułmańskich Tuaregów w Afryce Północnej, „wskazuje drogę, w jaki sposób należy się odnosić do inaczej wierzących, zwłaszcza muzułmanów”. Mottem Roku były słowa z Ewangelii, które dogłębnie wstrząsnęły życiem francuskiego trapisty: „Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili”. Rok jubileuszowy zakończyły 1 grudnia uroczystości liturgiczne w Nazarecie oraz w Tamanrasset, gdzie został zamordowany.

Syria. Od 2011 roku trwa wojna domowa. 13 grudnia papież wystosował apel do prezydenta Syrii, Baszar al-Asada wspólnoty międzynarodowej o położenie kresu przemocy i o pokojowe rozwiązanie konfliktu, potępiając wszelkie formy ekstremizmu i terroryzmu, z jakiejkolwiek strony by pochodziły, i wzywając prezydenta do zapewnienia pełnego przestrzegania prawa międzynarodowego w odniesieniu do ochrony cywilów i dostępu do pomocy humanitarnej. List Ojca Świętego przekazał nuncjusz apostolski w Damaszku, kard. Mario Zenari. W 2016 r. sceną najcięższych walk pomiędzy wojskami rządowych Sił Zbrojnych a oddziałami opozycyjnej Wolnej Armii Syrii było miasto Aleppo nazwane „syryjskim Stalingradem”. Z różnych stron słychać głosy negatywnie oceniające dotychczasową postawę świata wobec wojny w Syrii. „Wspólnota międzynarodowa ogranicza się do deklaracji i głosów oburzenia, pomijając całkowicie ludzki aspekt tragedii wyniszczającej Aleppo” – napisali biskupi Francji, wytykając niewystarczające działania w obliczu tej ogromnej tragedii humanitarnej. Konkretnym przykładem tej bierności są niewysłuchane apele o otwarcie korytarzy humanitarnych, którymi ludność cywilna mogłaby bezpiecznie uciec przed działaniami wojennymi, o niebombardowanie szpitali i szkół czy też o umożliwienie dostarczenia potrzebującym niezbędnej żywności i lekarstw. Papież Franciszek 11 grudnia po raz kolejny zaapelował o „zaangażowanie wszystkich, aby dokonano cywilizowanego wyboru: nie dla zniszczeń, tak dla pokoju, tak dla mieszkańców Aleppo i Syrii”.

Koniec roku, jak zawsze, skłania do podsumowań. Publikujemy wykaz najważniejszych wydarzeń 2014 roku w Kościele na świecie.

STYCZEŃ

Ziemia Święta. W dniach 11-16 stycznia delegacja biskupów z Europy, Ameryki Północnej i RPA po raz 14. odwiedziła Izrael i Strefę Gazy. Jednym z uczestników 13-osobowej grupy Koordynacji Konferencji Biskupich na rzecz Ziemi Świętej był biskup łomżyński Janusz Stepnowski. W czasie wizyty miały miejsce m. in. spotkania w Strefie Gazy, z nauczycielami i studentami katolickiego uniwersytetu w Betlejem, rozmowy polityczne z przedstawicielami rządu Izraela i Autonomii Palestyńskiej, modlitwa przy murze oddzielającym Izrael od terenów palestyńskich.

„Gaza jest katastrofą wywołaną przez człowieka, wstrząsającym skandalem, niesprawiedliwością, która wielkim głosem prosi wspólnotę ludzką o rozwiązanie” – napisali biskupi w przesłaniu na zakończenie wizyty zaznaczając, że przybyli do Ziemi Świętej, „aby modlić się i wspierać wspólnotę chrześcijańską i sprawę pokoju”.

Włochy. Późnym popołudniem 19 stycznia papież Franciszek odwiedził rzymską parafię Najświętszego Serca Jezusowego. Znajduje się ona w centrum stolicy Włoch i słynie m.in. z szeroko zakrojonej pracy z imigrantami, którym pomaga na różne sposoby. Tę właśnie placówkę wybrał Ojciec Święty na miejsce pierwszej tegorocznej wizyty duszpasterskiej w Wiecznym Mieście – w Światowym Dniu Migranta i Uchodźcy. Szczególne jego zainteresowanie wzbudzili ubodzy i bezdomni, szukający schronienia w okolicach pobliskiego dworca kolejowego Termini, uchodźcy, a także dzieci ochrzczone w ostatnich miesiącach i ich rodzice, młodzi małżonkowie i młode rodziny.

USA. Dziesiątki tysięcy ludzi, przedstawiciele różnych wyznań i religii, młodzi i starsi, całe rodziny i osoby samotne, przeszły 22 stycznia ulicami Waszyngtonu, domagając się przerwania procederu zabijania dzieci nienarodzonych. Amerykanie z rozmaitych zakątków kraju kolejny raz zamanifestowali swe przywiązanie do życia w 41. rocznicę legalizacji aborcji w USA. „Marsz dla życia”, który przebiegał w skrajnie niskiej temperaturze oraz burzy śnieżnej zakończył się przed budynkiem Sądu Najwyższego.

Republika Środkowoafrykańska. W dniach 21 i 22 stycznia rebelianci z islamskiego ugrupowania Seleka zaatakowali dwie misje polskich kapucynów w tym kraju. Uzbrojeni w broń maszynową bandyci ostrzelali budynki, zażądali oddania telefonów i pieniędzy. W wyniku ostrzału, kilka osób, mieszkańców okolicznych wiosek, którzy schronili się na misjach, zostało rannych. Żaden z Polaków nie doznał obrażeń. Kolejny atak na placówkę kościelną miał miejsce w nocy z 12 na 13 października. Członkowie tzw. Demokratycznego Frontu Ludu Środkowoafrykańskiego (FDPC) w zachodniej części kraju, ok. 50 km od granicy z Kamerunem uprowadzili polskiego misjonarza ks. Mateusza Dziedzica. Pracował w miejscowości Baboua koło miasta Bouar na zachodzie RŚA. Po sześciu tygodniach w niewoli, dzięki mediacji przedstawicieli Kościoła, rządów krajów afrykańskich, ks. Dziewdzic został uwolniony 26 listopada. Rebelianci to obcokrajowcy z Czadu i Sudanu, którzy od ponad roku okupują RŚA. W kraju tym od ponad dwóch lat trwa wojna domowa. Walczą ze sobą ugrupowanie „Anti-Balaka” (przeciw maczetom, tzn. odrzucająca stosowanie tych narzędzi), złożona przeważnie z chrześcijan, która morduje członków i zwolenników Seleki i niszczy ich dobra, podczas gdy ci ostatni robią to samo z ludnością chrześcijańską. Spalono wiele kościołów i meczetów oraz domów prywatnych i rządowych, zginęły już tysiące ludzi, a co najmniej kilkanaście tysięcy mieszkańców musiało uciekać ze swych stron ojczystych.

LUTY

Ukraina. Kościoły chrześcijańskie na Ukrainie podczas wydarzeń na Majdanie 18-23 lutego stały przy cierpiącym narodzie. Był to najtragiczniejszy tydzień w trwających od grudnia 2013 r. protestach Ukraińców przeciwko dyktaturze prezydenta Wiktora Janukowycza. We wtorek 18 lutego siły bezpieczeństwa Berkutu przypuściły szturm na kijowski Euromajdan. Zwolennicy opozycji odpierali ataki petardami, koktajlami Mołotowa i pałkami. Zamieszki wybuchły też w innych miastach Ukrainy. W wyniku walk zginęło w sumie 100 osób. Najmłodsza z ofiar miała 18 lat. Setki ludzi zostało rannych i trafiło do szpitali. Duża liczba zabitych i rannych spowodowała, że niektóre obiekty kościelne w centrum Kijowa zamieniły się w szpitale polowe. Przez cały tydzień w świątyniach wszystkich Kościołów chrześcijańskich odbywały się nabożeństwa żałobne w intencji poległych. Po tragicznych wydarzeniach w Kijowie zwierzchnicy Kościołów, organizacje i uczelnie religijne wydały liczne apele i oświadczenia wzywające do pokoju.

Nigeria. 106 osób straciło życie w nocy z 15 na 16 lutego w wiosce Izghe, w północno wschodniej części Nigerii. Zbrodni dopuścili się fundamentaliści islamscy z ugrupowania Boko Haram, które chce państwa islamskiego na północy Nigerii, narzucając przy tym wszystkim prawo szariatu. W pierwszej połowie br. zamachy Boko Haram pochłonęły 2053 ofiary śmiertelne. Dane te opublikowała międzynarodowa organizacja pozarządowa Human Rights Watch, która udokumentowała ponad sto ataków nigeryjskich islamistów. Tylko w stanie Borno w północno-wschodniej części kraju było 1446 ofiar. Human Rights Watch podkreśla też, że porwanie w kwietniu br. 276 uczennic nie było jedynym atakiem Boko Haram na osoby małoletnie. W lutym islamiści spalili szkołę w Buni Yadi z 59 dziećmi w środku. Od pięciu lat fundamentaliści islamscy terroryzują północną część kraju, zabijając zarówno chrześcijan, jak i muzułmanów. W 2014 r. z ich rąk zginęło ok. 10 tys. ludzi.

MARZEC

Ukraina. Z gorącym apelem o solidarność z narodem ukraińskim „w tym trudnym okresie” zwrócił się do przywódców kościelnych i religijnych na świecie zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) abp Swiatosław Szewczuk. W skierowanych do nich 3 marca listach zaznaczył, że „głębokim i szczerym pragnieniem narodu jest stworzenie i stała poprawa naszych braterskich i przyjacielskich stosunków z Rosją”. Arcybiskup większy kijowsko-halicki podkreślił, że jego kraj przeżywa obecnie „trudny czas, gdy wojska Federacji Rosyjskiej, łamiąc wszelkie układy, wtargnęły na suwerenne terytorium Ukrainy”. Swe przesłania skierował m.in. do Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE), Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE), Światowej Rady Kościołów, Konferencji Kościołów Europejskich (KEK), krajów-gwarantów bezpieczeństwa Ukrainy – USA i Wielkiej Brytanii, do Unii Europejskiej, ONZ i OBWE. 17 marca 2014 nieuznawane przez Ukrainę władze Autonomicznej Republiki Krymu ogłosiły Krym niepodległym państwem oraz zwróciły się do Rosji o przyjęcie w jej skład. Tego samego dnia prezydent Rosji Władymir Putin podpisał dekret o uznaniu Krymu za suwerenne i niepodległe państwo. 18 marca 2014 podpisano umowę między Rosją a Republiką federacji. Aneksja Krymu nie została uznana przez władze Ukrainy i społeczność międzynarodową.

Wielka Brytania. Ks. prof. Tomáš Halík, wybitny czeski teolog 13 marca został laureatem Nagrody Templetona 2014, przyznawanej za osiągnięcia w dziedzinie myśli filozoficzno-religijnej. Otrzymują ją corocznie osoby, które przełamują bariery między nauką a religią. Przyznawana od 40 lat Nagroda Templetona, zwana też „teologicznym Noblem”, jest jedną z najwyżej dotowanych na świecie, i wynosi w tym roku 1,8 miliona dolarów.

KWIECIEŃ

Syria. W oblężonym przez syryjskie wojska rządowe, a kontrolowanym przez rebeliantów mieście Homs 7 kwietnia został brutalnie zamordowany holenderski jezuita, ks. Frans van der Lugt.
75-letni zakonnik był z wykształcenia psychologiem i mieszkał w Homs od 1966 roku. Pracował z osobami niepełnosprawnymi umysłowo. Po wybuchu konfliktu starał się zwrócić uwagę opinii międzynarodowej na los tamtejszej ludności i zapewnienie jej pomocy. Od ponad trzech lat trwa wojna w Syrii. Rozpoczęła się dokładnie 15 marca 2011 r. protestami społecznymi przeciw nadużyciom reżimu Baszszara al-Asada, które wpisywały się kontekst tak zwanej arabskiej wiosny. Z czasem konflikt ten przerodził się w regionalny, z silnym zaangażowaniem czynników niesyryjskich. W ciągu trzech lat śmierć poniosło 146 tys. osób. 9 mln Syryjczyków musiał porzucić swoje domy, a 2,5 mln również ojczyznę. Wojna spowodowała zniszczenie wielu świątyń. Od początku konfliktu całkowicie lub częściowo zostało zniszczonych 98 kościołów. Ich wyposażenie zostało rozgrabione. Niszczone są jednak nie tylko miejsca kultu należące do chrześcijan, którzy stanowią ok. 10 proc. populacji kraju. Zdewastowano już także 1900 meczetów, 1600 szkół i ok. 60 proc. syryjskich szpitali.

MAJ

Ziemia Święta. W dniach 24-26 maja papież Franciszek odbył pielgrzymkę do Jordanii, Palestyny i Izraela. Złożyły się na nią m. in. liczne spotkania międzyreligijne i ekumeniczne oraz dwie wielkie Msze św.: w Ammanie 24. maja i dzień później w Betlejem. Hasłem pielgrzymki były słowa: „Ut unum sint” – „Aby byli jedno”. Głównym celem pielgrzymki było upamiętnienie 50. rocznicy historycznego spotkania papieża Pawła VI i prawosławnego patriarchy Konstantynopola Atenagorasa w Jerozolimie, które miało miejsce na początku stycznia 1964 r. Wspólną podróż zaproponował Franciszkowi obecny prawosławny patriarcha ekumeniczny Bartłomiej. Zdominowały ją w dużej mierze kwestie pokoju na Bliskim Wschodzie, ze szczególnym uwzględnieniem konfliktu izraelsko-palestyńskiego, wojny domowej w Syrii i problemu milionów uchodźców w tym regionie świata. Doniesienia medialne skupiły się na skierowanej do prezydentów Palestyny i Izraela propozycji Franciszka, by wspólnie z nim zebrali się w Watykanie na modlitwie o pokój. Z kolei aszkenazyjski wielki rabin Izraela Dawid Lau poprosił papieża o zwołanie przywódców religijnych świata po to, by uroczyście potępili stosowanie przemocy w imię religii. Franciszek był czwartym papieżem odwiedzającym ojczyznę Jezusa.

CZERWIEC

Brazylia. Z okazji Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej (12 czerwca do 13 lipca) biskupi tamtejsi opublikowali 6 czerwca dokument pt. „Gra o życie”. Wyrazili z jednej strony radość z rozgrywek piłkarskich, z drugiej stanęli w obronie tej części społeczeństwa, która cierpi z powodu wykluczenia czy niesprawiedliwości. Z okazji mistrzostw także, pochodzący z Ameryki Łacińskiej, papież Franciszek wystosował przesłanie, w którym wyraził nadzieję, aby piłkarskie mistrzostwa świata w piłce nożnej stały się świętem solidarności między narodami. Zostało one odtworzone podczas ceremonii otwarcia Mundialu, która miała miejsce 12 czerwca w São Paulo.

Włochy. Papież Franciszek odwiedził 15 czerwca rzymską siedzibę Wspólnoty św. Idziego, która od lat wspiera ludzi znajdujących się na marginesie społeczeństwa. Pomaga ona zarówno Włochom, jak i cudzoziemcom. Papież przyjechał na plac św. Kaliksta, skąd przeszedł na plac Santa Maria in Trastevere, gdzie czekało na niego 15 tys. imigrantów, bezdomnych, Romów, osób starszych, niepełnosprawnych, młodzież i dzieci, którym pomaga wspólnota.

Franciszek mówiąc o „kulturze odrzucenia” wskazał, że światowa gospodarka zamiast człowieka stawia w swym centrum ubóstwiony pieniądz. Papież powiedział, że „Europa jest zmęczona” i „nie wie, co robić”. Trzeba jej pomóc się odmłodzić, odnaleźć własne korzenie, gdyż im zaprzeczyła, powinniśmy więc pomóc jej je odnaleźć.

Irak. Chaldejski patriarchat Babilonii ogłosił 18 czerwca dniem postu i modlitwy w intencji przywrócenia bezpieczeństwa i stabilności w kraju. Miał on związek z rozpoczętą na początku miesiąca ofensywą dżihadystów z ugrupowania Państwo Islamskie (IS). W czerwcu islamiści zajęli Mosul, drugie co do wielkości irackie miasto, przed ich brutalną przemocą i egzekucjami uciekli wszyscy chrześcijańscy mieszkańcy.

Po 1800 latach obecności w Mosulu, chrześcijaństwo przestało tam istnieć. Z powodu masowych ucieczek wyludniona z chrześcijan jest też równina Niniwy. W sumie uchodźcami stało się (według różnych danych) od 160 do 200 tys. ludzi. Uciekali oni głównie do Kurdyjskiego Okręgu Autonomicznego, który jeszcze do niedawna nie był objęty działaniami dżihadystów.

Brutalne prześladowania ze strony dżihadystów nie dotyczą tylko wyznawców Chrystusa. 3 sierpnia bojownicy IS zamordowali ponad 500 jazydów (wyznawców synkretycznej religii, łączącej elementy islamu, chrześcijaństwa nestoriańskiego, pierwotnych wierzeń indoirańskich, kurdyjskich oraz judaistycznych). Część z nich spalili, a część pogrzebali żywcem. W tej sytuacji wyznawcy Chrystusa i innych religii wybierają los uchodźców. Celem IS jest ustanowienie państwa wyznaniowego opartego na zasadach prawa koranicznego na terenie Iraku, Syrii oraz Libanu.

W Kościele na całym świecie 26 sierpnia obchodzono Dzień Modlitwy za Prześladowany Kościół na Bliskim Wschodzie. W tym dniu ofiarowano udział we Mszy św. i Komunię św. w intencji ustania prześladowań w Iraku i na całym Bliskim Wschodzie. Ofiarom tej katastrofy humanitarnej spieszą z pomocą, oprócz kilku agend ONZ, m.in. Caritas i Pomoc Kościołowi w Potrzebie. Wojna pochłonęła ogromną liczbę ofiar śmiertelnych. Rok 2013 był najbardziej krwawym od 2007 r.

Według portalu internetowego iraqbodycount.org od czasu inwazji wojsk USA w 2003 r. w konflikcie w Iraku mogło zginąć nawet 125 tys. osób. O modlitwę za irackich chrześcijan i podjęcie konkretnych działań mających przywrócić pokój w Iraku wielokrotnie apelował Franciszek.

Aby wyrazić swą bliskość z tamtejszą ludnością, papież mianował kard. Fernando Filoniego swoim osobistym wysłannikiem do Iraku, który przebywał tam w dniach 12-20 sierpnia. Prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów przekazał w imieniu papieża materialne wsparcie dla najbardziej potrzebujących, modlił się z wysiedlonymi chrześcijanami, spotkał się z jazydami, a także władzami Kurdystanu i Iraku. Wracając z podróży do Korei, papież ujawnił, że cały czas brana jest pod uwagę możliwość jego podróży do Iraku. Niektóre krajowe konferencje episkopatu, m.in. w Niemczech, Francji i USA, cały czas starają się wpłynąć na polityków, by na serio zajęli się ochroną mieszańców Iraku przez powstrzymanie działań islamistów. Dramat irackich chrześcijan trwa.

Włochy. Papież odwiedził 21 czerwca diecezję Cassano all’Jonio w Kalabrii na południu Włoch. W centrum wizyty papieskiej znaleźli się ubodzy, chorzy i potrzebujący. Papież odwiedził miejscowe więzienie, spotkał się m.in. z kapłanami oraz z osobami terminalnie chorymi i ich rodzinami, a także z pomagającym im personelem medycznym oraz odprawił Mszę św. z udziałem 100 tys. osób. „Ci, którzy w swym życiu obrali tę drogę, drogę zła – jakimi są mafiozi – nie są w komunii z Bogiem, są ekskomunikowani” – powiedział Ojciec Święty w Sibari na zakończenie wizyty. Z imienia stanowczo potępił mającą swoje korzenie w tym regionie Włoch ‘ndranghetę – najpotężniejszą organizacją przestępczą w tym kraju.

LIPIEC

Ziemi Święta. W związku z rozgorzałym konfliktem między Izraelem a Strefą Gazy biskupi katoliccy regionu wobec „eskalacji nienawiści i zemsty”, wezwali 8 lipca, aby „nie obwiniać kolektywnie narodu palestyńskiego”. 17 lipca papież Franciszek wystosował maila do proboszcza jedynej parafii katolickiej w Strefie Gazy, o. Jorge Hernandeza, w którym podkreślił swoją solidarność z liczącą 200 osób wspólnotą katolików w Gazie, a która znalazła się pośrodku trwających tam działań zbrojnych. W ramach operacji „Ochronny Brzeg” wojsko izraelskie w odwecie za wystrzeliwanie stamtąd na Izrael rakiet rozpoczęło 8 lipca bombardowania Strefy Gazy. Szacuje się, że podczas konfliktu zginęło 1440 Palestyńczyków, w zdecydowanej większości cywili. Rannych zostało ok. 7 tys. ludzi. Straty izraelskie to 61 żołnierzy i 3 cywilów.

Ukraina. Na terenach wschodniej Ukrainy, opanowanych przez prorosyjskich separatystów dochodziło do porwań i morderstw księży, w większości katolickich. 15 lipca uprowadzili oni ks. kanonika Wiktora Wąsowicza – dziekana donieckiego, proboszcza parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Gorłówce i bł. Teresy z Kalkuty w Jenakijewie. Pod koniec maja w Doniecku więziono ks. Pawła Witka. Grożono mu odcięciem ręki i powieszeniem. Dzięki mediacji polskich dyplomatów i duchownych został on szybko uwolniony z rąk separatystów. Po kilkunastu dniach prorosyjscy separatyści 15 lipca wypuścili na wolność greckokatolickiego ks. Tychona Kulbakę, którego uprowadzili 3 dnia tegoż miesiąca w Doniecku. W ponad miesiąc po porwaniu przez separatystów dwóch diakonów i dwóch dorosłych synów pastora Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Słowiańsku w obwodzie donieckim, znaleziono ich zmasakrowane ciała. Uprowadzono ich po nabożeństwie w uroczystość Zesłania Ducha Świętego 8 czerwca i już następnego dnia zabito, wcześniej torturując. Wszechukraińska Rada Kościołów i Organizacji Religijnych (WRKiOR) potępiła prześladowania i dyskryminację ze względu na wyznawaną wiarę w opanowanych przez separatystów Doniecku i Ługańsku. Zaapelowała też do nich o uwolnienie wszystkich przetrzymywanych zakładników.

Włochy. Ponad 200 tys. osób wzięło udział 26 lipca w Mszy św. pod przewodnictwem papieża Franciszka w Casercie, w południowowłoskim regionie Kampania. We wspomnienie patronki diecezji, św. Anny, Eucharystia sprawowana była na placu przed słynnym Pałacem Królewskim, który był letnią rezydencją władców Neapolu. Caserta i okolice to teren trudny socjalnie i duszpastersko. Mocno odczuwalne są tam wpływy camorry, czyli mafii działającej w regionie Kampanii. Poważnym problemem są znajdujące się w jej rękach nielegalne składowiska odpadów, także radioaktywnych, co powoduje dużo większą niż w innych regionach Włoch zapadalność na nowotwory. Casertę popularnie nazywa się sypialnią Neapolu i „ziemią wyklętą z powodu feudalnej polityki lokalnych władz”. Dwa dni później 28 lipca Franciszek ponownie przybył do tego miasta, aby spotkać się z tamtejszą wspólnotą zielonoświątkowców.

SIERPIEŃ

Korea Południowa. Spotkanie z tysiącami młodych katolików z ponad 20 krajów na VI Azjatyckim Dniu Młodzieży oraz beatyfikacja 124 męczenników koreańskich z udziałem miliona wiernych – to główne wydarzenia pielgrzymki papieża Franciszka do Korei Południowej w dniach 13-18 sierpnia. Jej hasłem były słowa zaczerpnięte z Księgi Izajasza (60,1): „Powstań, świeć!”

Pierwszego dnia wizyty Franciszek spotkał się z członkami Konferencji Biskupów Katolickich Korei. W przemówieniu Franciszek wezwał koreańskich hierarchów do czerpania duchowych sił z bogatego dziedzictwa przeszłości oraz troski o świętość, miłość braterską i gorliwość misyjną. Msza św. w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Stadionie Pucharu Świata w Daejeon oraz modlitwa i spotkanie z młodymi katolikami Azji w Sanktuarium Męczenników Koreańskich w Solmoe były najważniejszymi wydarzeniami drugiego dnia wizyty. 15 sierpnia Korea obchodziła także święto narodowe – Dzień Wyzwolenia, upamiętniający zakończenie 35-letniego okresu kolonialnego panowania Japończyków nad Koreą. Spotkanie z niepełnosprawnymi w ośrodku Dom Nadziei i modlitwa na terenie znajdującego się tam Ogrodu Dzieci Abortowanych w Kkottongnae, spotkania z osobami konsekrowanymi i z Katolicką Radą Apostolstwa Świeckich – 16 sierpnia, złożyły się na trzeci dzień pielgrzymki. „Świadectwo męczenników, którzy spotkali Chrystusa dzięki swej ciekawości intelektualnej i poszukiwaniu prawdy religijnej przypomina o znaczeniu, godności i pięknie powołania laikatu. Ma on być w świecie zaczynem świętości i prawdy: solą ziemi i światłem świata – mówił papież podczas Mszy św. beatyfikacyjnej przed Bramą Gwanghwamun w Seulu. Spotkanie z biskupami Azji oraz Msza św. na zakończenie VI Azjatyckiego Dnia Młodzieży w Haemi w pobliżu Seosan złożyły się na czwarty dzień pielgrzymki – 17 sierpnia. Natomiast sprawowana ze wszystkimi biskupami koreańskimi Msza św. 18 sierpnia w intencji pokoju i pojednania w tym kraju była ostatnim, a także kulminacyjnym punktem wizyty Franciszka w Korei. Papież mówił o potrzebie nawrócenia oraz zdecydowanego odrzucenia mentalności ukształtowanej przez podejrzliwość, konfrontację i współzawodnictwo. Wizyta w Korei była trzecią podróżą zagraniczną papieża Franciszka i pierwszą na kontynent azjatycki.

Kolumbia. W dniach 16-20 sierpnia w Bogocie odbył się III Apostolski Światowy Kongres Miłosierdzia. Uczestniczyło w nim ponad 1500 osób z różnych krajów świata. Specjalnym wysłannikiem papieża na to wydarzenie był emerytowany arcybiskup Santiago de Chile, kard. Francisco Javier Errázuriz Ossa. Na jego ręce list do uczestników zgromadzenia wystosował papież Franciszek. Na program kongresu złożyły się wykłady, modlitwy, nabożeństwa i świadectwa. Główny referat na temat „Miłosierdzie Boże naszą misją” wygłosił kard. Christoph Schönborn, arcybiskup Wiednia.

WRZESIEŃ

Ukraina. We Lwowie w dniach 7-14 września obradował pod hasłem „Zarządzanie darami Bożymi” Synod Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK). Biskupi z kraju i diaspory, w tym także z Polski, ogłosili przesłanie do wspólnoty światowej, zatytułowane „Ukraina spływa krwią”. Dokument ten, powstały w imieniu narodu ukraińskiego, wzywa wierzących różnych wyznań i religii, przywódców państw i ludzi dobrej woli o powstrzymanie przelewu krwi i zbrodni przeciw ludzkości jakich dopuszczają się na wschodniej Ukrainie prorosyjscy separatyści, gdyż od tego zależą losy nie tylko Ukrainy, ale i świata. Od kwietnia prorosyjscy separatyści opanowali region Doniecka i Ługańska na wschodzie Ukrainy. Mimo zwartego na początku września zawieszenia broni nadal trwają walki pomiędzy nimi a siłami rządowymi. Według Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka dotychczas wojna na Ukrainie pochłonęła 4,7 tys. ofiar śmiertelnych.

Włochy. O nawrócenie serc i przejście od chciwości, nietolerancji, żądzy władzy do opłakiwania wszystkich ofiar szaleństwa wojny zaapelował papież podczas Mszy św. 13 września sprawowanej w mauzoleum w Fogliano di Redipulgia w intencji ofiar I wojny światowej i konfliktów zbrojnych toczących się obecnie na świecie. Na tamtejszym cmentarzu pochowano ponad 100 tysięcy żołnierzy włoskich poległych w I wojnie światowej podczas krwawych walk nad Soczą. Wcześniej Ojciec Święty samotnie modlił się na pobliskim cmentarzu żołnierzy austriacko-węgierskich, ówczesnych wrogów Włoch, i złożył tam wiązankę kwiatów. W roku 2014 r. obchodzono 100. rocznicę wybuchu I wojny światowej.

Francja. W kaplicy domu generalnego Sióstr Anuncjatek w Thiais pod Paryżem rozpoczęło się 20 września dochodzenie w sprawie domniemanego uzdrowienia za przyczyną bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Jeśli Stolica Apostolska uzna jego nadprzyrodzony charakter, niewytłumaczalny naukowo i trwały skutek, to otwarta zostanie droga do kanonizacji warszawskiego kapłana, patrona „Solidarności”. Proces kanonizacyjny prowadzą wspólnie diecezja Créteil i archidiecezja warszawska.

Albania. Msza św. z udziałem setek tysięcy Albańczyków na placu bł. Matki Teresy z Kalkuty w Tiranie, spotkania z prezydentem i władzami kraju, z przedstawicielami innych religii i wyznań chrześcijańskich w gmachu Uniwersytetu Katolickiego Matki Bożej Dobrej Rady, nieszpory w katedrze św. Pawła z udziałem kapłanów, zakonników i zakonnic, seminarzystów oraz świeckich z ruchów katolickich oraz w kościele ośrodka Betania z dziećmi i przedstawicielami podopiecznych innych ośrodków charytatywnych złożyły się na pielgrzymkę papieża w Albanii – 21 września. Trwała ona 11 godz. i ograniczyła się do stołecznej Tirany i wioski Bubq. Jej hasłem były słowa: „Wspólnie z Bogiem ku nadziei, która nie zawodzi”. Podczas pielgrzymki Franciszek przypomniał, że Albania jest ojczyzną ludzi bohaterskich, którzy oddali swoje życie za niepodległość oraz męczenników, którzy dawali świadectwo swej wiary w trudnych czasach komunistycznych prześladowań. Była to piąta podróż zagraniczna Franciszka od początku pontyfikatu, i pierwsza do kraju europejskiego.

PAŹDZIERNIK

Włochy. W Rzymie w dniach 2-4 października odbyło się zgromadzenie plenarne Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). Jego temat brzmiał: „Rodzina i przyszłość Europy”. Spotkanie miało miejsce przed III Nadzwyczajnym Zgromadzeniem Ogólnym Synodu Biskupów o rodzinie, które obradowało w Watykanie w dniach 5-19 października. Jednym z najważniejszych punktów obrad była audiencja u papieża Franciszka w Watykanie. W przemówieniu papież wskazał, że Europa tak już się zestarzała, że nie wiadomo, czy jest jeszcze matką, czy już babką, która nie może zrodzić nowego życia. Ponadto, jeśli Europa chce się rozwijać, nie może zapominać o swych chrześcijańskich korzeniach. Wezwał biskupów, by nie wstydzili się głosić Chrystusa, bo tylko On może ocalić Europę. Podczas obrad CCEE mówiono m. in. o instytucjonalnym wymiarze życia społecznego w dziejach jako „miejscu teologicznym”, kryzysie instytucji i wyzwaniach stojących przed rodziną w Europie, wyzwaniach duszpasterskich i możliwości zmian w prawie kanonicznym dotyczących małżeństwa oraz o św. Janie Pawle II jako „papieżu rodziny”.

LISTOPAD

Francja. Papież Franciszek odwiedził 25 listopada dwie najważniejsze instytucje polityczne Europy: Parlament Europejski oraz Radę Europy w Strasburgu. Wygłosił dwa ważne przemówienie dotyczące stanu obecnego i przyszłości naszego kontynentu, które spotkały się z entuzjazmem i odbiły się szerokim echem. „Nadeszła pora, aby wspólnie budować Europę, która nie obraca się wokół gospodarki, ale wokół świętości osoby ludzkiej – powiedział Franciszek w swym przemówieniu na forum Parlamentu Europejskiego. Natomiast w siedzibie Rady Europy życzył, aby Europa, odkryła na nowo swoje historyczne dziedzictwo i głębię swych korzeni, odnalazła młodość ducha, która uczyniła ją owocną i wielką.

Turcja. Modlitwa w meczecie i prośba papieża do prawosławnego patriarchy o błogosławieństwo dla niego samego i Kościoła Rzymskiego stały się symbolami trzydniowej wizyty apostolskiej Franciszka w Turcji. W dniach 28-30 listopada odwiedził on Ankarę i Stambuł. Ojciec Święty przewodniczył katolickiej delegacji na uroczystości ku czci św. Andrzeja – patrona Patriarchatu Konstantynopola. Podczas wizyty papież wezwał do przeciwstawienia fanatyzmowi i fundamentalizmowi – solidarności wszystkich wierzących w Boga. Spotkał się też z młodymi uchodźcami z Iraku, Syrii oraz z różnych krajów Bliskiego Wschodu i Afryki. – Aby osiągnąć upragniony cel pełnej jedności, Kościół katolicki nie zamierza narzucać żadnych wymogów, poza wyznawaniem wspólnej wiary (…). Jedyną rzeczą, jakiej pragnie Kościół katolicki i do czego dążę jako Biskup Rzymu, „Kościoła, który przewodzi w miłości”, jest komunia z Kościołami prawosławnymi – powiedział papież 30 listopada podczas prawosławnej Boskiej Liturgii, sprawowanej przez patriarchę Bartłomieja w kościele św. Jerzego w Stambule.

GRUDZIEŃ

Ukraina. „Społeczeństwo ukraińskie potrzebuje większej solidarności Zachodu” – powiedział kard. Christoph Schönborn i wyraził nadzieję na wolną, demokratyczną i niezawisłą Ukrainę. W ten sposób arcybiskup Wiednia podsumował dwudniową wizytę (11-12 grudnia), jako osobisty wysłannik papieża Franciszka do Kijowa na uroczystości z okazji 25. rocznicy wyjścia z podziemia i odrodzenia Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. „Ludzie pragną żywotnej, sprawiedliwej i demokratycznej Ukrainy. Tam, gdzie jest mocna wola osiągnięcia tego celu, tam jest też nadzieja” – podkreślił kardynał. Odnosząc się do aktualnego kryzysu na Ukrainie, zaapelował do Ukraińców: „Musicie bronić waszego kraju. To jest wasze prawo i wasz obowiązek. Ale bez nienawiści. Tylko tak można przezwyciężyć nienawiść drugiej strony”. W trakcie wizyty kard. Schönborn odwiedził m.in. kijowski Majdan, miejsce protestów i ukraińskiej „rewolucji godności”. Zapalił świece w miejscach upamiętniających ofiary protestów i modlił się wraz ze zwierzchnikiem UKGK, abp Światosławem Szewczukiem.

Publikujemy wykaz najważniejszych wydarzeń 2013 roku w Kościele na świecie:

STYCZEŃ

Ziemia Święta. W dniach 5-10 stycznia po raz 13 przybywał w Izraelu i Jordanii 28-osobowy zespół koordynacyjny pomocy tamtejszemu Kościołowi. Celem sześciodniowego pobytu przedstawicieli episkopatów Europy i Ameryki Północnej było wyrażenie solidarności w „trudnym momencie licznych zmian politycznych i społecznych na Bliskim Wschodzie”. Na zakończenie przedstawiciele episkopatów Francji, Hiszpanii, Niemiec, Anglii i Walii, Islandii, Stanów Zjednoczonych oraz Kanady, którzy odwiedzili wspólnoty chrześcijańskie w Gazie, Betlejem, Beit Jala, Madaba i Zarqua zaapelowali o praktyczne wsparcie dla osób słabych, dla formacji młodego pokolenia i krzewienia pokoju w Ziemi Świętej.

Francja. 800 tysięcy osób wzięło udział 13 stycznia w manifestacji „La Manif pour tous” (Manifa dla wszystkich) przeciwko „małżeństwom dla wszystkich”, która przeszła ulicami Paryża. W demonstracji przeciw proponowanemu przez socjalistyczny rząd Francji prawnemu uznaniu za małżeństwa związków osób tej samej płci, uczestniczyło też ok. 60 osób z Polski. Byli to działacze Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” i Polskiej Federacji Ruchów Obrońców Życia ze Szczecina. Podobne manifestacje odbyły się w innych miastach Francji oraz zagranicą m. in. w Rzymie. Kolejna manifestacja przeciwników wprowadzonej 18 maja ustawy o „małżeństwie dla wszystkich” dopuszczającej m.in. „małżeństwa” osób tej samej płci i adopcję przez nie dzieci odbyła się 26 maja i zgromadziła w Paryżu ponad milion uczestników.

LUTY

Świat. Decyzja o ustąpieniu z papieskiego urzędu Benedykta XVI poruszyła cały świat. 85-letni papież Ratzinger ogłosił ją kardynałom podczas konsystorza 11 lutego, że ze względu na wiek i stan zdrowia i oznajmił, że kończy urzędowanie 28. o godz. 20. O rezygnacji jako pierwszy dowiedział się brat papież ks. Georg Ratzinger. Po ogłoszeniu swej decyzji od Filipin po Indie, USA i Nikaraguę odbywały się modlitwy w intencji Benedykta XVI oraz jego następcy. Kościół katolicki na całym świecie zareagował na decyzję wielkim żalem, ale i z respektem. Słowa uznania dla decyzji Benedykta XVI wyrazili zwierzchnicy innych Kościołów chrześcijańskich m. in. patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I i patriarcha Moskwy i całej Rusi Cyryl. Papież senior po kilkutygodniowym pobycie w letniej rezydencji papieży w Castel Gandolfo powrócił 2 maja do Watykanu i zamieszkał w klasztorze kontemplacyjnym „Mater Ecclesiae” na terenie Ogrodów Watykańskich.

MARZEC

Świat. Argentyńczyk kard. Jorge Mario Bergoglio 13 marca został wybrany 266 następcą św. Piotra. Po jednym z najkrótszych konklawe, tylko w ciągu pięciu tur wyborczych trwających jedynie ponad jeden dzień 76-letni jezuita, metropolita Buenos Aires, przyjął imię Franciszek. Po raz pierwszy papież pochodzi z Ameryki Łacińskiej. Jego wybór był dla większości zaskoczeniem ale już po pierwszych wystąpieniach i niekonwencjonalnych zachowaniach zdobył sobie serca i umysły nie tylko katolików. Szczególnie komentowane były jego słowa: „Chciałbym Kościoła ubogiego dla ubogich”, które uznano za programowe hasło pontyfikatu Franciszka. Podczas inauguracji pontyfikatu 19 kwietnia papież przyjął delegacje ze 132 państw świata, m. in. prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z małżonką. Jedną z pierwszych swoich wizyt złożył 23 marca swojemu poprzednikowi papieżowi seniorowi, który przebywał w letniej rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo. Franciszek od początku swego pontyfikatu zadziwia i zaskakuje, jest mistrzem niespodzianek m. in.: cały czas mieszka w Domu św. Marty a nie w papieskich apartamentach, codziennie odprawia poranne Msze św. a wygłaszane na nich homilie czyta miliony ludzi, legendarne stały się jego rozmowy telefoniczne oraz prywatne listy do wybranych osobami.

Nigeria: W wyniku wybuchu samochodu-pułapki na stacji autobusowej w Kano na północy 18 marca zginęło co najmniej 60 osób. Był to kolejny krwawy zamach jakiego dokonali islamscy fundamentaliści spod znaku Boko Haram. W diecezji Maiduguri zniszczyli oni 50 z 52 kościołów katolickich. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju zostało spalonych bądź zdemolowanych ponad 70 katolickich kościołów. Wciąż niszczone są świątynie parafialne, a wierni opuszczają je, chroniąc się w innych wioskach. Przez cały rok Nigeria była areną krwawych zamachów na wspólnoty chrześcijańskie.

KWIECIEŃ

Syria. W pobliżu Aleppo na północy kraju 22 kwietnia uprowadzono syryjsko-prawosławnego metropolitę Gregoriosa Yohanna Ibrahima i grecko-prawosławnego arcybiskupa Boulosa Yazigi. Podczas napadu ich kierowcę zabito. Chrześcijańscy hierarchowie wracali z rozmów na temat uwolnienia dwóch księży, porwanych kilka miesięcy wcześniej w czasie trwającej już ponad dwóch lat wojny domowej. Do dzisiaj przyczyny porwania nie są znane. O uwolnienie porwanych apelował papież Franciszek oraz przywódcy świata. W ciągu roku miały miejsce kolejne porwania duchownych. W Rakce porwano 28 lipca jezuitę ks. Paolo Dall’Oglio, który od dziesiątków lat wspierał pojednanie między grupami etnicznymi i religijnymi Syrii. Natomiast 2 listopada z klasztoru św. Tekli w mieście Maalula porwano 12 prawosławnych mniszek.

MAJ

Włochy. Serbia. W dniach 15-16 maja w Mediolanie odbyły się obchody 1700. rocznicy podpisania Edyktu Mediolańskiego, który kładł kres prześladowaniom chrześcijan i zapoczątkował wolność religijną w Cesarstwie Rzymskim. Wzięli w nich udział ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I oraz Teodor II z Egiptu, zwierzchnik prawosławnych Koptów. Mediolańskim obchodom przewodniczył tamtejszy metropolita kard. Angelo Scola. Kolejne obchody jubileuszowe odbyły się w Niszu w Serbii, gdzie świętowano w dniach 20-21 września br. Specjalnym wysłannikiem papieża Franciszka na uroczystości był arcybiskup Mediolanu. „1700-lecie edyktu mediolańskiego wskazuje nam wszystkim, że wolność religijna jest gwarancją pokoju i nowej cywilizacji w każdym pluralistycznym społeczeństwie”- przypomniał kard. Scola. Nisz jest miejscem, gdzie urodził się cesarz Konstantyn Wielki (306-337). Ogłoszony w 313 r. przez cesarzy Konstantyna Wielkiego (dla Zachodu) i Licyniusza (dla Wschodu) edykt kładł kres prześladowaniom chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim. Gwarantował on chrześcijanom pełną wolność religijną (zakończenie prześladowań), zezwalał na przejście na chrześcijaństwo dotychczasowych wyznawców religii rzymskiej oraz zwracał Kościołowi wszystkie skonfiskowane świątynie i posiadłości. Konstantyn ogłosił też niedzielę dniem świątecznym.

CZERWIEC

Szwajcaria. W Genewie 17 czerwca ogłoszono katolicko-luterański dokument na 500-lecie reformacji. „Od konfliktu do wspólnoty” – tymi słowami luteranie i katolicy opisują swe ekumeniczne dokonania ostatnich 50 lat, w perspektywie 500-lecia reformacji w 2017 r. Taki jest bowiem tytuł wspólnego dokumentu na temat tej rocznicy, który został dziś opublikowany przez Kościół katolicki i Światową Federację Luterańską. Dokument liczy 90 stron. Pełny tytuł dokumentu brzmi: „Od konfliktu do wspólnoty – wspólne katolicki-luterańskie obchody rocznicy Reformacji w 2017 roku” i składa się z trzech części: pierwsza z nich wyraża wdzięczność za wielkie postępy ekumeniczne, jakie się dokonały w ciągu minionego półwiecza, druga część to ubolewanie z powodu tego, co się wydarzyło w ciągu 500 lat, zwłaszcza wojen religijnych, a także wejścia na drogę radykalnej sekularyzacji, wreszcie część trzecia wskazuje, jakie należy podjąć kroki na przyszłość. 31 października 2017 r. przypada 500. rocznica przybicia przez Marcina Lutra na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez, wzywających do dysputy ówczesnych teologów.

LIPIEC

Czechy. Słowacja. W słowackiej Nitrze i w czeskim Velehradzie odbyły się 5 lipca obchody 1150. rocznicy przybycia na te ziemie św. Cyryla i Metodego i rozpoczęcia przez nich misji ewangelizacyjnej wśród Słowian. W uroczystościach wzięli udział i im przewodniczyli specjalni wysłannicy Franciszka, kardynałowie: Franc Rodé – w Słowacji i Josip Bozanić – w Czechach. Obecni byli miejscowi i zagraniczni biskupi, przedstawiciele najwyższych władz państwowych oraz liczni pielgrzymi z obu krajów i z zagranicy. We Mszy św. w Nitrze pod przewodnictwem legata papieskiego uczestniczyli m.in. przewodniczący Rady Konferencji Biskupich Europy kard. Péter Erdő z Węgier i arcybiskup Sarajewa kard. Vinko Puljić oraz nuncjusz apostolski w Słowacji abp Mario Giordana. W kazaniu kard. Rodé przypomniał, że w 863 r. obaj bracia z Salonik (Sołunu, jak nazywali to greckie miasto Południowi Słowianie) przybyli do tej części Europy, aby ewangelizować miejscową ludność.

Włochy. Franciszek 8 lipca odwiedził wyspę Lampedusę. Podczas Mszy św. prosił Boga o wybaczenie obojętności wobec losu imigrantów. Papież przybył tam, by uczcić pamięć osób, które chcąc dostać się do Europy, utonęły w Morzu Śródziemnym. – Prosimy o przebaczenie dla tych, którzy wygodnie zamknęli się we własnym dobrobycie, który znieczula serce; prosimy o wybaczenie dla tych, którzy przez swoje decyzje na poziomie światowym stworzyli sytuacje, które prowadzą do tych dramatów – mówił Ojciec Święty. Wizyta na Lampedusie była jego pierwszą podróżą od czasu wyboru na Stolicę Piotrową.

Ukraina. W Łucku na Ukrainie z udziałem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego odbyły się 14 lipca uroczystości związane z 70. rocznicą Rzezi Wołyńskiej. Mszy św. w katedrze pw. św. Piotra i Pawła przewodniczył nuncjusz apostolski na Ukrainie abp Thomas Gullickson, a kazanie wygłosił abp Mieczysław Mokrzycki. Metropolita lwowski obrządku łacińskiego wezwał w nim do modlitwy „o zbawienie niewinnych ofiar, łaskę skruchy i nawrócenia dla zaślepionych, dar prawdy dla wątpiących i zwiedzionych”. Natomiast Bronisław Komorowski w przemówieniu nawiązał do wspólnej deklaracji podpisanej 28 czerwca br. w Warszawie przez zwierzchników Kościołów: rzymskokatolickiego i greckokatolickiego w Polsce, Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego i Kościoła rzymskokatolickiego na Ukrainie. – Ta wspólna deklaracja o pojednaniu polsko-ukraińskim na gruncie Kościołów jest wydarzeniem niezwykle ważnym, a może stać się przełomowym wydarzeniem, o ile jego treść dotrze do szerokich rzesz wiernych na Ukrainie i w Polsce – stwierdził szef państwa i dodał, że „jeśli zostanie głęboko przeżyta i głęboko przemyślana, jest tego warta”. W latach 1942-1945 w wyniku zbrodniczych działań UPA na Wołyniu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. Polaków. Kolejne kilkaset tysięcy zostało zmuszonych do wyjazdu. Natomiast w akcjach odwetowych zginęło ok. 15 tys. Ukraińców.

Brazylia. W Rio de Janeiro w dniach 23-28 lipca obyły się obchody 28 Światowego Dnia Młodzieży. Zakończyły się one ogłoszeniem, że w 2016 r. Światowy Dzień Młodzieży odbędzie się w Krakowie. Papież Franciszek – zgodnie ze słowami Jezusa „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody”, które były hasłem spotkania – zachęcał młodych do odważnego pójścia za głosem wiary i niesienia jej na wszystkie krańce świata. W wielkim święcie wiary wzięło udział ok. 3 mln młodych ludzi z całego świata. W ramach ŚDM papież 24 lipca odwiedził także brazylijskie sanktuarium Matki Bożej w Aparecidzie. Po raz pierwszy spotkał się 25 lipca z młodymi na plaży Copacabana w Rio de Janeiro, gdzie tłumaczył czym jest wiara i co z niej wynika. Ojciec Święty przekonywał młodych, że obecność Chrystusa w naszym życiu czyni je sensownym, owocnym, pozwalającym rozwijać wiarę, nadzieję i miłość. Wskazał, iż miłość Chrystusa daje nam bezpieczeństwo, siłę i nadzieję. Zachęcił młodych, by byli Jego uczniami i misjonarzami, świadkami Ewangelii, wnosząc w świat promień światła, którego coraz bardziej zdaje się brakować. W piątek 26 lipca wieczorem uczestnicy ŚDM odbyli Drogę Krzyżową. Miała ona niezwykłą oprawę w formie olbrzymiego artystycznego, nowoczesnego misterium, jakie zostało zrealizowane na rozstawionych na plaży 14 podiach, symbolizujących kolejne stacje. Zaangażowanych zostało kilkuset artystów, orkiestra, chór i liczni soliści. W sobotę 27 lipca wieczorem odbyło się modlitewne czuwanie z młodymi pielgrzymami na plaży Copacabana. Papież wzywał: „Drodzy młodzi, bądźcie prawdziwymi «atletami Chrystusa»!” i dodał, że Jezus daje więcej niż Puchar Świata. W niedzielę 28 lipca podczas Mszy św. wieńczącej ŚDM Franciszek zachęcał młodych z całego świata do odważnego świadczenia o Jezusie i Jego Ewangelii. Podkreślił, że zadanie to będące nakazem Chrystusa, wypełniać trzeba we wspólnocie wraz z innymi, przy wsparciu duszpasterzy. Stałym i wielokrotnie powtarzanym przesłaniem papieskim – towarzyszącym Światowym Dniom Młodzieży – był nieustanny apel o Kościół otwarty, dynamiczny, wychodzący „na peryferie” ku wszystkim zagubionym i potrzebującym. Ponadto papież spotkał się m.in. z mieszkańcami faweli Varginha, z więźniami, chorymi i biskupami Ameryki Łacińskiej. Pobłogosławił też flagi olimpijskie (Rio de Janeiro będzie gospodarzem letnich igrzysk w 2016 roku).

SIERPIEŃ

Ukraina. W Kijowie odbyła się 18 sierpnia konsekracja soboru pw. Zmartwychwstania Pańskiego – katedry zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK), arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Światosława Szewczuka. Był to też główny punkt greckokatolickich obchodów 1025. rocznicy Chrztu Rusi Kijowskiej za panowania księcia Włodzimierza Wielkiego. Uroczystą liturgię sprawował abp Szewczuk razem z członkami Synodu UKGK, papieskim wysłannikiem, kard. Audrysem Bačkisem, nuncjuszem apostolskim na Ukrainie, abp. Thomasem Gullicksonem oraz biskupami rzymskokatolickimi. Episkopat Polski reprezentował metropolita lubelski abp Stanisław Budzik. W uroczystości wzięli udział grekokatolicy z różnych części Ukrainy, a także m.in. z Kanady, USA, Polski, Argentyny, Australii i Kazachstanu. W liście wystosowanym na jubileuszowe obchody papież Franciszek wyraził nadzieję, że nadadzą one nowy rozmach ewangelizacji i pracy duszpasterskiej UKGK. Każdy z Kościołów na Ukrainie obchodził rocznicę chrztu osobno. Główne obchody tego jubileuszu w stolicy Ukrainy na poziomie państwowym-cerkiewnym odbyły się w dniach 26-28 lipca wyłącznie z udziałem Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. W tych uroczystościach uczestniczyli m.in. zwierzchnik Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, patriarcha moskiewski i Całej Rusi Cyryl oraz hierarchowie prawosławni z dziewięciu innych krajów, w tym z Polski. 4 sierpnia w Kijowie rzymskokatolickim obchodom przewodniczył nuncjusz apostolski na Ukrainie, abp Thomas Gullickson Procesja z duchowieństwem łacińskim na czele przeszła ulicami miasta z konkatedry św. Aleksandra na Wzgórze św. Włodzimierza, gdzie sprawowano uroczyste nabożeństwo.

WRZESIEŃ

Świat. 7 września, w wigilię Narodzenia Najświętszej Marii Panny, obchodzono światowy dzień modlitwy i postu w intencji pokoju w Syrii i na Bliskim Wschodzie. Ok. 100 tysięcy wiernych, rzymian i turystów wzięło udział w czuwaniu modlitewnym na placu św. Piotra, której przewodniczył papież Franciszek. Papież nie pozostawał tylko przy modlitwie. Wykorzystywał różne kanały dyplomatyczne, aby poprzez nie wpływać na pokojowe rozwiązanie konfliktu w Syrii. W orędziu do głów państw i szefów rządów uczestniczących w odbywającym się 5 i 6 września szczycie G20 w Sankt Petersburgu, Franciszek zaapelował, aby przeszkodzili w dalszym przelewie krwi, ale jednocześnie w sposób zdecydowany sprzeciwił się interwencji militarnej. W modlitwach na całym świecie wzięli udział nie tylko katolicy, ale także protestanci, prawosławni, muzułmanie oraz przedstawiciele innych religii i wyznań chrześcijańskich, m. in. muzułmanie w samej Syrii zgromadzili się na modlitwie w meczecie Umajjadów w Damaszku a w Stambule wraz z wyznawcami prawosławia modlił się ekumeniczny patriarcha Bartłomiej I. Ofiarami trwającego od ponad dwóch lat konfliktu w Syrii jest 7 mln osób, w tym ponad 5 mln uchodźców wewnętrznych, którzy musieli opuścić swoje domy oraz 2,2 mln uchodźców zewnętrznych, którzy uciekli z kraju w poszukiwaniu schronienia w Libanie, Iraku, Turcji, Jordanii i Egipcie. 75 procent z nich to dzieci i kobiety, żyjące do dziś w skrajnej nędzy. Szacuje się, że dotychczas zginęło ponad 100 tys. osób.

Włochy. Papież Franciszek odwiedził 10 września Centrum Astalli, gdzie spotkał się z uchodźcami. Ośrodek ten, położony w centrum Rzymu, tuż obok Placu Weneckiego jest siedzibą Jezuickiej Służby Uchodźcom. Wizyta była ściśle prywatna, bez udziału dziennikarzy, miała jednak wymiar poniekąd „światowy”. Dotyczyła bowiem ludzi ubiegających się o azyl, którzy przybyli z różnych krajów świata. Franciszek przyjechał do stołówki ośrodka w czasie, gdy codziennie ustawia się tam w kolejce po ciepły posiłek ponad czterystu uchodźców, by ich pozdrowić i z nimi rozmawiać.

Włochy. Msza św. przed sanktuarium Matki Bożej Bonaria, spotkania z robotnikami, przedstawicielami władz, chorymi, ubogimi, więźniami, światem kultury, młodzieżą złożyły się na podróż apostolską papieża Franciszka do Cagliari na Sardynii, która odbyła się 22 września. Był to jego druga podróż po Włoszech. „Praca to godność, to chleb i miłowanie innych” – powiedział Franciszek do świata pracy w Cagliari. Przypomniał, że są już dwa pokolenia młodych ludzi, którzy nie mają pracy. „Taki świat nie ma przyszłości, gdyż ludzie ci nie mają godności a trudno ją mieć, gdy się jest bezrobotnym” – zaznaczył papież. Głównym punktem pielgrzymki była Msza św. na placu przed sanktuarium Matki Bożej z Bonaria w Cagliari, z którą papież jest mocno związany, gdyż Jej kult jest znany i rozpowszechniony w Argentynie, a zwłaszcza w Buenos Aires. Ponadto Ojciec Święty spotkał się z chorymi, więźniami, światem nauki i kultury oraz młodzieżą do której zaapelował m. in. : „Nie bądźcie „handlarzami śmierci”, tymi, którzy sprzedają śmierć, wykorzystując to, że ludzie są smutni, nie mają nadziei ani zaufania.”

PAŹDZIERNIK

Słowacja. „Bóg i państwo: Europa między świeckością i laicyzmem” – taki był przewodni temat tegorocznego zgromadzenia plenarnego przewodniczących konferencji episkopatu państw Europy. Odbyło się ono w Bratysławie w dniach 3-6 października. Stolica Słowacji gościła zgromadzenie w związku z 1150. rocznicą przybycia świętych Cyryla i Metodego na ziemie słowackie. Biskupi oddali cześć obu współpatronom Europy, będącym „symbolem jedności między chrześcijaństwem wschodnim i zachodnim”, podczas Mszy św. w katedrze w Nitrze. Podczas bratysławskiego „szczytu Kościoła katolickiego w Europie” biskupi, z pomocą ekspertów, omówili społeczne i duchowe aspekty wyzwań, jakim współczesna Europa musi stawić czoło. Dyskusje w Bratysławie skupiały się wokół miejsca religii i roli Kościoła w społeczeństwach państw europejskich, oscylujących „między świeckością i laicyzmem”.

Włochy. W liturgiczne święto św. Franciszka – głównego patrona Włoch – 4 października papież odwiedził jego miasto rodzinne, w którym Biedaczyna spędził niemal całe swoje życie. Od świtu było ono oblegane przez pielgrzymów, których – jak oceniły władze Asyżu – przybyło ponad 100 tys., wśród nich był premier Włoch Enrico Letta. Była to trzecia podróż obecnego papieża po ziemi włoskiej. Pierwszym punktem papieskiej pielgrzymki był Instytut Seraficki – ośrodek rehabilitacyjny dla dzieci i młodzieży. Ojciec Święty spotkał się tam z chorymi i niepełnosprawnymi dziećmi. Potem w siedzibie biskupa Asyżu abp. Domenico Sorrentino papież odwiedził „Pokój obnażenia z szat”, upamiętniający gest św. Franciszka, gdy rozebrał się on do naga przed swym ojcem Pietro di Bernardone. Zebrali się tam ubodzy, którym pomaga miejscowa Caritas. Po modlitwie przy relikwiach Biedaczyny w bazylice św. Franciszka, na placu przed świątynią odprawiono Mszę św. W kazaniu Ojciec Święty zaapelował o pokój w Ziemi Świętej, w Syrii, na Bliskim Wschodzie i na całym świecie. „Z tego Miasta Pokoju powtarzam z mocą i łagodnością miłości: szanujmy stworzenie, nie bądźmy narzędziami zniszczenia! Szanujmy każdą istotę ludzką: niech ustaną konflikty zbrojne, plamiące ziemię krwią, niech ucichnie broń a wszędzie nienawiść ustąpi miejsca miłości, zniewaga przebaczeniu a niezgoda – jedności. Usłyszmy wołanie tych, którzy płaczą, cierpią i umierają z powodu przemocy, terroryzmu i wojny, w tak bardzo umiłowanej przez świętego Franciszka Ziemi Świętej, w Syrii, na całym Bliskim Wschodzie, na całym świecie”. Na zakończenie Mszy św. papież poświęcił ofiarowaną przez region Umbria oliwę do lampy wotywnej, która pali się przed grobem Franciszka. Ponadto Franciszek zjadł obiad z ubogimi w ośrodku Caritas, spotkał się z duchowieństwem, klaryskami, z młodzieżą regionu Umbrii oraz odwiedził sanktuarium Matki Bożej w Rivotorto, gdzie znajduje się kamienna szopa (Sacro Tugurio), w której mieszkał św. Franciszek z pierwszymi towarzyszami. Była to 33. wizyta następcy św. Piotra w Asyżu, Franciszek zaś stał się 19. papieżem odwiedzającym to miasto, które jest – po Rzymie – najczęściej odwiedzanym przez papieży miejscem na świecie.

LISTOPAD

Filipiny. Konferencja Biskupów Filipin zaapelowała o pomoc całego świata i wezwała do modlitwy za ofiary tajfunu Haiyan, który spustoszył kraj na początku listopada. W wyniku kataklizmu zginęło 5 260 osób. Z prośbą o pomoc i modlitwę w intencji Filipin zwrócił się papież Franciszek. Za pośrednictwem Papieskiej Rady Cor Unum przekazał Kościołowi na Filipinach 150 tys. dolarów. W akcję pomocy włączyły się kraje i Kościoły z całego świata, w tym z Polski.

Austria. W Wiedniu w dniach 20-22 listopada odbyło się IX światowe zgromadzenie „Religii dla Pokoju” (Religions for Peace). Trzydniowe obrady, w których uczestniczyło 600 przedstawicieli religii świata, wśród nich szamani, kapłani i kapłanki religii lokalnych, przebiegały pod hasłem: „Powitać innego”. Wśród uczestników zgromadzenia obecni byli m. in.: ekumeniczny patriarcha Konstantynopola, Bartłomiej I, kardynałowie Raymondo Assis z Brazylii i John Onaiyekan, metropolita Abudźy w Nigerii, przewodnicząca ruchu Fokolare, Maria Voce, sekretarz generalny Światowej Rady Kościołów, pastor Olav Fykse Tveit. W przesłaniu do uczestników papież Franciszek życzył im „ogromu sił”, dla rozpoznania i zrealizowania misji dla pokoju, jaką mają religie. Pierwsza międzynarodowa konferencja z cyklu „Religie dla Pokoju” odbyła się w 1970 roku w Kyoto, szósta – w 1994 roku w Watykanie, a ósma w 2006 roku ponownie w Kyoto.

Belgia. Migracja i integracja to główne tematy jesiennego zgromadzenia ogólnego Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE) w dniach 13-15 listopada w Brukseli. Otwierając obrady przewodniczący tej organizacji kard. Reinhard Marx z Monachium podkreślił, że ubóstwo, integracja społeczna, migracja i bezrobocie młodzieży to najważniejsze zagadnienia, jakimi obecnie zajmuje się Unia Europejska. Uczestnicy obrad zwrócili uwagę, że konieczne jest pamiętanie o różnicy między migracją legalną i nielegalną. W odniesieniu do tej pierwszej trzeba we wszystkich przypadkach wykazywać jak największą wrażliwość i elastyczność w podejściu do potrzeb migrantów.

Świat. W Kościele katolickim zakończył się w uroczystość Chrystusa Króla, 24 listopada, zainaugurowany przez Benedykta XVI Rok Wiary. Z tej okazji przez 13 miesięcy ponad 8,5 mln katolików z całego świata pielgrzymowało do Rzymu. Zakończył się on licznymi wydarzeniami w tym Mszą św. pod przewodnictwem papieża Franciszka w Watykanie. Tematyka Roku Wiary miała sprzyjać ożywieniu wiary, życia chrześcijańskiego i kościelnego zwłaszcza w kiedyś katolickich a teraz uległych sekularyzacji krajach zachodnich. Nie bez znaczenia była data wybrana przez papieża na rozpoczęcie Roku Wiary. 11 października mijało bowiem 50 lat od inauguracji obrad Soboru Watykańskiego II i 20 lat od publikacji posoborowego Katechizmu. W jego obchody wpisało się mocno XIII Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów na temat: „Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej”, które obradowało od 7 do 28 października 2012 r. w Watykanie. Na obchody złożyło się szereg spotkań m.in. z seminarzystami, młodzieżą, ruchami kościelnymi i stowarzyszeniami, rodzinami oraz liturgii, pielgrzymek, kongresów, koncertów, wystaw.

GRUDZIEŃ

Chorwacja. 65,42 proc. Chorwatów opowiedziało się 1 grudnia w referendum za wprowadzeniem do konstytucji definicji małżeństwa jako związku mężczyzny i kobiety. W referendum wzięła udział ponad 1/3 obywateli Chorwacji (34,84 proc.). Pytanie referendalne brzmiało: „Czy jesteś za wprowadzeniem do konstytucji definicji małżeństwa jako związku mężczyzny i kobiety?”. Inicjatorem referendum jest stowarzyszenie „W imię rodziny”, które zebrało pod petycją o zorganizowanie głosowania ponad 740 tys. podpisów. Kościół wyraził pełne poparcie dla tego przedsięwzięcia. Specjalne oświadczenie wydała w tej sprawie Komisja Sprawiedliwości i Pokoju chorwackiego episkopatu. Wyraziła w nim przekonanie o konieczności pełnej ochrony rodziny. Niespełna dwa tygodnie po referendum 12 grudnia chorwacki rząd przyjął projekt prawa, które jak oświadczył, premier Zoran Milanović, ma zrównać związki jednopłciowe z małżeństwami, choć, jak dodał nie do końca. Nie pojawia się słowo małżeństwo i nie ma zgody na adopcję dzieci. Projekt prawa trafił do parlamentu.

USA. Papież Franciszek został 11 grudnia ogłoszony przez tygodnik „Time” człowiekiem roku 2013. Jak wyjaśniła szefowa wydawnictwa, Nacy Gibbs rzadko który „gracz na scenie światowej” tak szybko przyciąga uwagę ludzi młodych i starych, wierzących i cyników, jak stało się to w przypadku papieża Franciszka. W dziewięć miesięcy od swego wyboru stanął w centrum centralnych dysput naszych czasów dotyczących bogactwa i ubóstwo, uczciwości i sprawiedliwości, przejrzystości, nowoczesności, globalizacji, roli kobiet, natury małżeństwa, czy pokus władzy. Nagroda człowiek roku jest przyznawana przez tygodnik „Time” od 1927 roku. W 1994 r. został nią wyróżniony bł. Jan Paweł II.

Ukraina. Do zachowania mądrości i odpowiedzialności oraz do niepoddawania się prowokacjom wezwała cały naród Ukrainy Wszechukraińska Rada Kościołów i Organizacji Religijnych (WRKiOR). W ogłoszonym 9 grudnia w Kijowie oświadczeniu do wierzących i wszystkich ludzi dobrej woli Rada podkreśliła, że religijna wspólnota Ukrainy jest „znaczącą i nieodłączną częścią społeczeństwa obywatelskiego”. Od końca listopada z udziałem dziesiątek tysięcy demonstrantów mają miejsce manifestacje, których uczestnicy domagają się zbliżenia Ukrainy z Unią Europejską i występują przeciwko pogłębianiu współpracy z Rosją. Manifestacje, które rozpoczęły się 30 listopada po tym jak prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz nie podpisał podczas szczytu w Wilnie umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Demonstrantów popierają liderzy Kościołów i religii. Jednocześnie wezwali oni zarówno uczestników wieców, jak i władze państwowe do zachowania pokoju i niedopuszczenia do przemocy.

Francja. W Strasburgu w dniach 28 grudnia – 1 stycznia 2014 r. odbywa się 36. Europejskie Spotkanie Młodych organizowane przez ekumeniczną Wspólnotę z Taizé. W sumie przybyło 30 tys. uczestników, w tym 4,5 tys. Polaków. Z mieszkańcami Alzacji i niemieckiego regionu Ortenau, którzy ich goszczą zastanawiali się: „Co zrobić, żeby komunia między ludźmi kochającymi Chrystusa stała się dostrzegalna?” Każdego dnia przed południem młodzi zbierają się w ponad dwustu parafiach po obu stronach Renu, we Francji i w Niemczech, na chwile modlitwy i wymianę myśli. 29 i 30 grudnia po południu odbyło się dwadzieścia spotkań tematycznych. Podczas spotkania, w południe i wieczorem, młodzi ludzie gromadzą się na wspólną modlitwę. Modlitwy odbywać się będą jednocześnie w trzech halach na Wacken (Centrum Wystaw w Strasburgu), w katedrze i w kościele protestanckim św. Pawła. Na zakończenie ogłoszono, że kolejne, 37 Spotkanie Młodych odbędzie się w dniach 29 grudnia 2014 do 2 stycznia 2015 w Pradze, stolicy Republiki Czeskiej.

Oprac. Krzysztof Tomasik

Publikujemy opracowany przez KAI wykaz najważniejszych wydarzeń 2009 roku w Kościele w na świecie.

STYCZEŃ

Ziemia Święta/Strefa Gazy. O zawieszenie broni, natychmiastowe położenie kresu wszelkiej przemocy w Strefie Gazy i umożliwienie dostarczenia pomocy humanitarnej – zaapelowali przedstawiciele biskupów Ameryki Płn. i Europy przebywający w dniach 9-15 stycznia w Ziemi Świętej. W Betlejem odbyło się doroczne spotkanie Komitetu Koordynacyjnego episkopatów Europy i Ameryki Północnej ds. Ziemi Świętej, który wspiera tamtejszy Kościół. Przemoc w tym regionie potępili Benedykt XVI, Światowa Rada Kościołów, i wiele innych światowych organizacji chrześcijańskich. W dniach 27 grudnia 2008 – 18 stycznia 2009 r. izraelska armia przeprowadziła w Strefie Gazy militarną operację pod kryptonimem „Płynny Ołów” przeciwko radykalnemu ugrupowaniu palestyńskiemu Hamas. W jej wyniku zginęło 1300 Palestyńczyków i 13 Izraelczyków. Po 22 dniach walk Izrael zgodził się na wprowadzenie zawieszenia broni i wycofał swoje wojska ze Strefy.

Meksyk. Pod hasłem „Rodzina szkołą wartości ludzkich i chrześcijańskich” w Mieście Meksyk odbyło się od 14 do 18 stycznia br. VI Światowe Spotkanie Rodzin. Wzięło w nim udział 10 tys. osób z 98 krajów, w tym 19 kardynałów i 200 biskupów. – Rodzina jest w sercu papieża – podkreślił papież w przesłaniu do uczestników i zapewnił o swojej modlitwie w intencji wszystkich rodzin na całym świecie, zawierzając je zarazem Matce Bożej z Guadalupe, aby „kroczyły drogą świętości”. Benedykt XVI zaznaczył, że „rodzina jest niezastąpionym fundamentem społeczeństwa i dobrem dla dzieci, godnych postrzegać życie jako owoc miłości i całkowitego oddania ze strony rodziców”. Benedykta XVI w stolicy Meksyku reprezentował legat papieski kard. Tarcisio Bertone, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, który w sanktuarium Matki Bożej z Guadalupe przewodniczył modlitwie różańcowej i Mszy św. na zakończenie spotkania. Ojciec Święty ogłosił, że VII Światowe Spotkanie Rodzin odbędzie się w Mediolanie (Włochy) w 2012 r. W ramach Spotkania Rodzin odbyło się Sympozjum Teologiczno-Duszpasterskie, którego prace przebiegały w trzech kierunkach: „Stosunki i wartości rodzinne”, „Rodzina a seksualność” oraz „Wychowawcze powołanie rodziny”. Inicjatorem międzynarodowych zlotów rodzinnych był Jan Paweł II.

LUTY

Włochy/Niemcy. Polemika wokół biskupa negacjonisty Richarda Williamsona toczyła się przez cały miesiąc. Dyskusja wybuchła, gdy po zdjęciu przez Benedykta XVI ekskomuniki z czterech biskupów lefebrystów 24 stycznia, okazało się, że jeden z nich – Williamson, zaprzecza istnieniu komór gazowych w hitlerowskich obozach zagłady w czasie II wojny światowej oraz zaniża liczbę ofiar Holokaustu. Najostrzej krytykowały biskupa lefebrystę oraz papieża za zdjęcie ekskomuniki środowiska żydowskie. W odpowiedzi na nią Watykan przypomniał, że Benedykt XVI zawsze z wielkim szacunkiem odnosił się do narodu żydowskiego, a wypowiedź biskupa lefebrysty miała charakter ściśle prywatny. Przypomniano wypowiedzi Ojca Świętego odnośnie do relacji z judaizmem a także spotkania Benedykta XVI ze wspólnotą żydowską w Kolonii (2005 r.), podczas wizyty w b. hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau oraz pielgrzymek do Stanów Zjednoczonych i Francji. „Wypowiedź bp Williamsona została przyjęta przez Benedykta XVI niezwykle boleśnie, ponieważ nikt się jej nie spodziewał” – oświadczył kard. Tarcisio Bertone, watykański sekretarz stanu. Wypowiedź dla telewizji szwedzkiej, w której bp Williamson neguje Zagładę miała miejsce w listopadzie 2008 r. Jego słowa potępił i przeprosił za nie papieża i „wszystkich ludzi dobrej woli” przełożony Bractwa Kapłańskiego św. Piusa X, bp Bernard Fellay.

Węgry. W Esztergom w dniach 19-22 lutego odbyło się doroczne spotkanie Komisji Wspólnej Rady Konferencji Biskupów Europy (CCEE) oraz Konferencji Kościołów Europejskich (KEK). Przedmiotem obrad było: upowszechnienie Pisma św., ochrona środowiska naturalnego oraz problemy migracji i pokoju. CCEE i KEK wezwały chrześcijan Europy do pogłębionej refleksji nad dziełem stworzenia w miesiącu poprzedzającym liturgiczne uroczystości św. Franciszka z Asyżu. Wskazały na konieczność wiązania troski o środowisko z problemem sprawiedliwości w świecie. „Jako Europejczycy powinniśmy poczuwać się do solidarności z najuboższymi mieszańcami globu, będącymi ofiarami naszego nieodpowiedzialnego podejścia do dzieła stworzenia” – napisano w komunikacie.

MARZEC

Kamerun/Angola. W dniach 17- 23 marca Benedykt XVI odbył pierwszą w czasie swego pontyfikatu pielgrzymkę do Afryki. W ciągu siedmiu dni odwiedził Kamerun (17-20 marca) i Angolę (20 –23 Marca). Papież przyjmowany z gorącą, afrykańską gościnnością przebywał w dwóch miastach: Jaunde i Luandzie. Choć była to podróż do dwóch państw to Benedykt XVI, jak sam przyznał, chciał dzięki niej „symbolicznie objąć sercem cały kontynent”. Podczas podróży Ojciec Święty dotknął więc wszystkich „otwartych ran” Czarnego Lądu: głodu, epidemii AIDS, korupcji, nadużywania władzy, regionalnych konfliktów, bezdomnych, sierot i wdów, ludzi okrutnie prześladowanych, handlu ludźmi i wielu innych problemów. Papież dodawał Afrykańczykom zachęty apelując w Jaunde: „Afryka powołana jest do nadziei poprzez was i w was! Z Jezusem Chrystusem, który stąpał po afrykańskiej ziemi, Afryka może stać się kontynentem nadziei!” Papieskiej pielgrzymce towarzyszyły słowa: „Pojednanie, sprawiedliwość i pokój”, jakie zawierał temat II Zgromadzenia Specjalnego Synodu Biskupów dla Afryki, który w październiku tego roku obradował w Rzymie. W Kamerunie Papież uroczyście wręczył biskupom „Instrumentum laboris” – dokument roboczy, będący podstawą dyskusji uczestników synodu.

KWIECIEŃ

Włochy. W Asyżu od 16 do 18 kwietnia franciszkanie z całego świata obchodzili swoje 800-lecie. W mieście św. Franciszka zgromadziło się 2 tys. braci z całego świata. Na zakończenie obchodów przedstawicieli różnych gałęzi rodziny franciszkańskiej przyjął w Castel Gandolfo Benedykt XVI. Obchody nawiązywały do otrzymania przez Biedaczynę z Asyżu pierwszej ustnej reguły od Innocentego III. Wydarzyło się to prawdopodobnie 16 kwietnia 1209 r. Tę datę, nie potwierdzoną dokumentami, uznaje się za moment powstania franciszkanów. Do trzech zakonów franciszkańskich – braci mniejszych (obserwantów), konwentualnych i kapucynów należy dziś ponad 30 tys. mężczyzn. Na całym świecie działa 109 franciszkańskich prowincji oraz 14 zależnych i 8 autonomicznych kustodii, np. Kustodia Ziemi Świętej. Franciszkanami jest teraz 7 kardynałów oraz 100 biskupów i arcybiskupów.

Włochy. Benedykt XVI odwiedził 28 kwietnia zniszczoną trzęsieniem ziemi Abruzję. Papież spędził trzy godziny w regionie w środkowych Włoszech, na terenach nawiedzonych przez silne trzęsienie ziemi w nocy z 5 na 6 kwietnia. Był w miejscowości Onna, gdzie odwiedził osoby zakwaterowane w miasteczku namiotowym. „Przybyłem osobiście na tę waszą piękną i zranioną ziemię, która przeżywa dni wielkiego bólu i prowizoryczności, aby w sposób bezpośredni dać wyraz mojej bliskości” – powiedział Benedykt XVI po przyjeździe. Następnie przebywał w stolicy regionu, mieście L’Aquila. Tam zatrzymał się przed bazyliką Santa Maria di Collemaggio i na sarkofagu św. Celestyna V złożył swój papieski paliusz. Spotkał się z wiernymi oraz uczestnikami akcji ratunkowej, wolontariuszami, członkami obrony cywilnej, żołnierzami.

MAJ

Ziemia Święta. Benedykt XVI w czasie swojej 12 podróży zagranicznej odwiedził Jordanię, Izrael i Terytoria Palestyńskie. Jej pierwszym etapem była Jordania – od 8 do 11 maja, drugim Izrael – od 11 do 15 maja, a 13 maja papież był gościem władz Autonomii Palestyńskiej. Była to pielgrzymka do źródeł wiary, ale też wizyta duszpasterska w Kościele. który żyje na tamtych terenach. Papież przebywał tam, aby modlić się w miejscach świętych, zwłaszcza o pokój w Ziemi Świętej i na całym świecie. W trakcie pobytu w Jordanii papież podkreślał znaczenie pokojowego współżycia chrześcijan i muzułmanów. Przypomniał, że w kraju tym znaczną część katolików stanowią uchodźcy z Palestyny i Iraku. Był w ośrodku rehabilitacyjno-integracyjnym dla niepełnosprawnych Regina Pacis w Ammanie, spotkał się z królem Abdullahem II, jego małżonką Ranią i czwórką dzieci. W drugim dniu swej wizyty w Benedykt XVI odwiedził sanktuarium Mojżesza na górze Nebo, poświęcił kamień węgielny pod Uniwersytet Katolicki w Madabie, spotkał się z muzułmanami w meczecie im. Króla Husajna w Ammanie, a także odprawił nieszpory w katedrze melchickiej w tym mieście. W ostatnim dniu pobytu w Jordanii odprawił Mszę św. na stadionie międzynarodowym w Ammanie oraz złożył wizytę w Betanii za Jordanem, domniemanym miejscu chrztu Chrystusa.

W drugiej części swej pielgrzymki papież przebywał w Izraelu i Terytoriach Palestyńskich. Tam przede wszystkim apelował do Żydów i Palestyńczyków o wzajemny szacunek, pojednanie i współpracę, a szczególną rolę w tych dążeniach powinna odgrywać Jerozolima, gdzie spotykają się trzy religie monoteistyczne: judaizm, islam i chrześcijaństwo. Wielkim echem odbiła się jego wizyta przy Murze Płaczu oraz w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem, gdzie apelował: „Niech nigdy nie będzie zapomniana straszliwa tragedia Szoah”. Ponadto odwiedził i odprawił Msze św. dla wspólnot katolickich w Jerozolimie, Betlejem i Nazarecie. Przybywając do miejscu narodzin Jezusa Benedykt XVI zdecydowanie poparł prawo Palestyńczyków do suwerennej ojczyzny, „państwa bezpiecznego i żyjącego w pokoju z sąsiadami”. Wezwał też wspólnotę międzynarodową o zaangażowanie w odbudowę w Strefie Gazy. Przestrzegł przed popadaniem w pułapkę spirali nienawiści. Odwiedzając obóz uchodźców w Aida pochodzący z Niemiec papież wyraził ubolewanie z powodu muru oddzielającego Palestyńczyków i Żydów. Papieska wizyta miał także znaczenie międzyreligijne i ekumeniczne. W Jerozolimie spotkał się m. in. ze zwierzchnikami wspólnoty żydowskiej i muzułmańskiej oraz działającego tam Kościoła prawosławnego i ormiańskiego.

Włochy: Benedykt XVI pielgrzymował 24 maja do Cassino. Na pielgrzymkę złożyły się: Msza św. i modlitwa Regina Caeli, odwiedziny benedyktyńskiego opactwa na Monte Cassino, uroczyste nieszpory z przedstawicielami męskiej i żeńskiej rodziny zakonnej założonej przez św. Benedykta z Nursji oraz wizyta na cmentarzu polskich żołnierzy. Benedykt XVI przypomniał, że ziemia, na której leży miasto Cassino i pobliskie opactwo benedyktyńskie na Monte Cassino jest “brzemienna w historię”, a “w czasie drugiej wojny światowej zaznała momentów wielkiego cierpienia”, czego “milczącym świadectwem są liczne cmentarze, okalające wasze zmartwychwstałe miasto, spośród których pamiętam w szczególności o cmentarzu polskim, niemieckim i Brytyjskiej Wspólnoty Narodów”. Papież wezwał także do modlitwy, aby dzisiejsza Europa potrafiła docenić dziedzictwo zasad i chrześcijańskich ideałów, które stanowi jej nieogarnione bogactwo kulturowe i duchowe. Na cmentarzu polskich żołnierzy na Monte Cassino Benedykt XVI oddał hołd i uczcił „pamięć wszystkich żołnierzy różnych narodowości, którzy dali świadectwo odwagi i tam ponieśli śmierć” w czasie bitwy w 1944 r.

Irlandia: Irlandzki Kościół ubolewa z powodu cierpień jakich doznawały dzieci w placówkach wychowawczych. Zaprezentowany 20 maja w Dublinie raport Komisji ds. Nadużyć Wobec Dzieci powinien pobudzać do przemyślenia sposobów troski o najmłodszych – oświadczyli czołowi przedstawiciele Kościoła, kard. Seán Brady i metropolita stolicy, abp Diarmuid Martin. W raporcie przedstawiono owoc dziewięcioletniej pracy i przesłuchania relacji niemal 2 tys. osób, które jako dzieci, poniżej 18 roku życia przebywały w 216 instytucjach wychowawczych tego kraju po 1940 r. Dotyczył on zarówno placówek państwowych jak też prowadzonych przez Kościół katolicki.

CZERWIEC

Włochy. Benedykt XVI odwiedził 21 czerwca sanktuarium św. Pio z Pietrelciny w San Giovanni Rotondo. Na program wizyty papieża w miejscu związanym z działalnością, a następnie kultem włoskiego zakonnika, do którego co roku przybywa kilka milionów pielgrzymów z całego świata złożyły się: modlitwa przed sarkofagiem ze szczątkami św. Ojca Pio, Msza św. z udziałem ponad 50 tys. wiernych, spotkanie z chorymi, personelem i dyrekcją szpitala Dom Ulgi w Cierpieniu oraz z miejscowym duchowieństwem i młodzieżą. Podczas Mszy św. Benedykt XVI przestrzegł współbraci i synów duchowych świętego, duchownych i świeckich, przed „niebezpieczeństwem aktywizmu i sekularyzacji”. W przemówieniu do duchowieństwa i młodzieży Benedykt XVI podkreślił, że w San Giovanni Rotondo, wszystko mówi o świętości pokornego zakonnika i Ojciec Pio przypomina nam o godności i odpowiedzialności posługi kapłańskiej”. „Ile osób zmieniło życie dzięki jego cierpliwej posłudze kapłańskiej; ile długich godzin spędzał on w konfesjonale!” – mówił papież.

LIPIEC

Wietnam. Prześladowania wiernych w położonym nad Morzem Południowochińskim Dong Hoi spowodowały fale protestów katolików w całym kraju. Czuwania modlitewne w intencji wolności religijnej odbyły się 27 lipca w Mieście Ho Chi Minha, Hanoi, a także innych miastach Wietnamu. Kuria diecezjalna w Vinh, potępiła ataki nieumundurowanych policjantów i bojówek na dwóch księży: Paula Nguyena Dinh Phu i Petera Nguyena The Binh. Obydwaj znaleźli się w stanie krytycznym w szpitalu w Dong Hoi. 28 lipca doszło do kolejnych aresztowań wśród członków miejscowej parafii Tam Toa, która jest jedyną w liczącym ok. 103 tys. mieszkańców Dong Hoi. Świątynię zbombardowali w 1968 r. Amerykanie. Mimo starań Kościoła na początku br. wietnamskie władze wydały zakaz jej odbudowy i zabroniły sprawowania Mszy św. w pobliżu ruin.

SIERPIEŃ

Francja. W Ars koło Lyonu odbyły 3-4 sierpnia uroczystości związane ze 150. rocznicą śmierci św. Jana Marii Vianneya. Przewodniczył im prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa kard. Cláudio Hummes. – Skuteczność posługi kapłańskiej zależy przede wszystkim od doskonałości duchowej księży – stwierdził brazylijski purpurat czasie Mszy św. odprawionej w dniu liturgicznego święta patrona proboszczów świata. Wskazał, iż św. Jana Maria Vianney jest dla kapłanów wzorem wiary, nieustannej modlitwy, głębokiej i solidnej duchowości, przykładem pokuty, pokory i ubóstwa. Eucharystię pod przewodnictwem legata papieskiego w kościele pw. Matki Bożej Miłosierdzia w Ars koncelebrowało 20 biskupów i 400 księży, przybyłych głównie z Francji, lecz także z Włoch, Hiszpanii, Niemiec, Belgii i Polski. W związku ze 150. rocznicą śmierci św. Jana Marii Vianneya Benedykt XVI ogłosił Rok Kapłański.

Filipiny. W Maili w dniach 11-16 sierpnia z udziałem papieskiego delegata, kard. Francisa Arinze obradowała Federacja Konferencji Biskupów Azji. Do stolicy Filipin przybyło 120 hierarchów reprezentujących 22 kraje tego kontynentu. Temat spotkania brzmiał: „Żyć Eucharystią w Azji”. Obecni byli m.in. delegaci biskupów Indii, Kazachstanu oraz hierarchowie z krajów, w których nie ma konferencji episkopatu – Uzbekistanu, Mongolii, Timoru Wschodniego, Hongkongu, Makau i Nepalu. Nie przybyli natomiast przedstawiciele Kościoła z części kontynentalnej Chińskiej Republiki Ludowej. Podczas sesji dyskusyjnych przedstawiciele poszczególnych episkopatów przedstawiali sytuację Kościoła w swych krajach oraz znaczenie Eucharystii, jako „źródła i szczytu” życia Kościoła. Wskazywano na konieczność inkulturacji Eucharystii i wprowadzenia do niej symboliki azjatyckiej. Biskupi z Indonezji, Laosu, Kambodży i Birmy mówili m.in. o trudnościach w zaspokojeniu głodu Eucharystii z powodu braku kapłanów i katechistów.

Białoruś. Około 10 tys. wiernych wzięło 22 sierpnia udział w koronacji obrazu Matki Bożej Królowej Jezior w Brasławiu na Białorusi. W imieniu Benedykta XVI korony na skronie Jezusa i Maryi włożył kard. Joachim Meisner, metropolita Kolonii. Mszę św. przy ołtarzu polowym koncelebrowało z nim ponad 200 księży obrządku łacińskiego i greckokatolickiego, w tym niemal 30 biskupów z różnych krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Obecni byli przedstawiciele Kościoła prawosławnego, a także władz państwowych. Przygotowaniem do uroczystości było „modlitewne spotkanie kultur”: łotewskiej, litewskiej, ukraińskiej i polskiej. Oprócz modlitw i Mszy św. obejmowało ono poznawanie tradycji religijnych różnych narodów.

WRZESIEŃ

Włochy. Benedykt XVI odwiedził 6 września Viterbo i Bagnoregio, gdzie złożył hołd św. Bonawenturze. Zmieniają się po sobie epoki historyczne, zmienia się kontekst społeczny, ale nie ulega zmianie i nie wychodzi z mody powołanie chrześcijan do życia Ewangelią w solidarności z rodziną ludzką, idąc z duchem czasu – mówił Benedykt XVI podczas Mszy św. z udziałem świeckich, młodzieży i rodzin w Viterbo. Papież odwiedził także salę, w której w latach 1268-71 odbyło się najdłuższe w historii Kościoła konklawe oraz sanktuarium Matki Bożej na Dębie koło tego miasta. Spotkał się tam z zakonnikami z dwunastu okolicznych klasztorów klauzurowych. W konkatedrze św. Mikołaja w Bagnoregio, w której znajdują się relikwie (tzw. Święte Ramię) św. Bonawentury, papież spotkał się z przełożonymi rodzin franciszkańskich i miejscowymi proboszczami.

Republika Czeska. Benedykt XVI w dniach 26-28 września odwiedził Pragę, Brno i Stary Bolesławiec. Nadzieja jaką niesie chrześcijaństwo zlaicyzowanej Europie oraz wezwanie chrześcijan do składania większego świadectwa we współczesnym świecie – to główne przesłanie Benedykta XVI podczas jego trzynastej pielgrzymki zagranicznej. Wizyta w Czechach poprzedziła 20 rocznicę “aksamitnej rewolucji” i upadku dyktatury komunistycznej w Europie Środkowej i Wschodniej. Papież starał się ukazać piękno chrześcijaństwa i jego zdolność do odpowiedzi na najpoważniejsze egzystencjalne problemy zagubionego w materialistycznym świecie człowieka. Umocnił i dodał energii wspólnocie katolików, którzy w czeskim społeczeństwie stanowią 30 procentową mniejszość. Apelował o dialog z innymi wyznaniami oraz ludźmi poszukującymi – w trosce o duchowe oblicze kontynentu. Przybywając niemal w dwadzieścia lat od upadku dyktatury komunistycznej w Europie Środkowej i Wschodniej Benedykt XVI podjął problem autentycznej wolności oraz wierności prawdzie. Przypomniał, że zakłada ona poszukiwanie prawdy, która jest normą przewodnią wolności. Spotykając się z przedstawicielami innych Kościołów wezwał, by wszyscy chrześcijanie łączyli się z innymi mieszkańcami kontynentu „w przypominaniu Europie o jej korzeniach”. Spotykając się z młodzieżą w Starym Bolesławcu wskazał, że przecież w każdym młodym człowieku tkwi dążenie do szczęścia, pojawiają się głębokie pytania egzystencjalne i wiele chłopców i dziewcząt, pragnie nadać pełny sens swemu życiu.Benedykt XVI wiele uwagi poświęcił sytuacji czeskiej rodziny. Spotykając się z ich przedstawicielami zaapelował o modlitwę, by zachowały jedność i zgodę, za rodziny przeżywające kryzysy, rozdzielone czy rozbite konfliktem bądź niewiernością. Wizyta Spotkanie papieża z prezydentem Vaclavem Klausem oraz rozmowy kard. Tarcisio Bertone z premierem Janem Fischerem rozbudziły nadzieje na rozwiązanie istniejących jeszcze trudności w relacjach Kościół-państwo w Czechach.

PAŹDZIERNIK

Francja. Pod hasłem „Kościół i państwo w 20 lat po upadku Muru Berlińskiego” odbyło się w Paryżu w dniach 1-4 października doroczne zgromadzenie plenarne Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). Zgodnie ze statutem, w obradach wzięli udział przewodniczący krajowych episkopatów i biskupi, kierujący komisjami w łonie Rady. W przesłaniu do uczestników spotkania Benedykt XVI podkreślił, że „trzeba wyraźnie odróżniać między Kościołem a państwem, ale nie można oddzielać Kościoła od społecznego i kulturalnego życia kraju”. Na zakończenie uczestnicy obrad ogłosili Orędzie „Europo, miej nadzieję. 20 lat po upadku Muru Berlińskiego – odnaleźć na nowo zapał, głosić nadzieję”. Podsumowano w nim blaski i cienie tych 20 lat, zwracając uwagę m.in. na wkład do odzyskanej wolności tych wszystkich ludzi w Europy Środkowej i Wschodniej, których nie złamał brak wolności. Na pierwszym miejscu wymieniono w tym kontekście polską Solidarność, a także Jana Pawła II „i jego przenikliwą wizję Europy, opartej na fundamentach wiary, dobra wspólnego i pokoju”.

Hiszpania. Wielka manifestacja obrońców życia i rodziny przeszła 17 października wieczorem ulicami Madrytu. Choć oficjalnie Kościół katolicki nie włączał się w organizację manifestacji, to wielu biskupów publicznie ją poparło. Według władz wzięło w niej udział 1,2 mln ludzi, zaś według organizatorów – 2 mln. Protestowali oni przeciwko projektowi ustawy aborcyjnej w Hiszpanii, zaproponowanej przez socjalistyczny rząd José Luisa Rodrígueza Zapatero. Przewiduje ona m.in. możliwość aborcji na życzenie do 14. tygodnia ciąży i rezygnację ze zgody rodziców na aborcję dokonywaną u nieletnich dziewcząt. Demonstranci, reprezentujący 42 organizacje na czele z Hiszpańskim Forum Rodziny, nieśli transparenty z hasłem „Dla życia, kobiety, macierzyństwa. Każde życie się liczy” czy „Kobiety przeciw aborcji”. Poparcie dla manifestantów wyraziły 154 organizacje hiszpańskie i 234 zagraniczne z 45 krajów, w tym 38 z USA i 22 z Francji, które również przysłały swe delegacje.

Cypr: W Pafos na Cyprze od 17 do 23 października odbyło się spotkanie Międzynarodowej Komisji Mieszanej dla Dialogu Teologicznego między Kościołem Prawosławnym i Kościołem Rzymskokatolickim. Tygodniowymi obradami kierowali wspólnie przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper oraz prawosławny metropolita Ioannis Zizioulas. W sumie uczestniczyło w nich 20 delegatów katolickich oraz przedstawiciele wszystkich Kościołów prawosławnych, z wyjątkiem patriarchatu bułgarskiego. Oficjalni przedstawiciele katolicyzmu i prawosławia debatowali nad przyszłością papieskiej posługi. Obie delegacje przeanalizowały i poprawiły szkic dokumentu o roli Biskupa Rzymu we wspólnocie Kościoła w pierwszym tysiącleciu. Postanowiono, że komitet ten nadal będzie pracował nad tekstem, a kolejne, 12. spotkanie komisji odbędzie się w dniach 20-27 września przyszłego roku w Wiedniu.

LISTOPAD

Francja: Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł 3 listopada, że wieszanie krzyży w klasach włoskich szkół to naruszenie „prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami” oraz „wolności religijnej uczniów”. Orzeczenie Trybunału wywołało ostre protesty nie tylko włoskich polityków i biskupów, ale przedstawicieli Kościołów w Europie i chrześcijańskich organizacji. Oburzenia z wyroku Trybunału nie kryła włoska minister oświaty Mariastella Gelmini, której zdaniem „obecność krzyża w klasie nie oznacza przynależności do katolicyzmu, jest on bowiem symbolem naszej tradycji” a wiceprzewodniczący włoskiej Izby Deputowanych i były minister spraw europejskich Rocco Buttiglione. Nazwał je „aberracją”, zasługującą na odrzucenie. „Kiedy uświadamiam sobie, że mowa jest tu o symbolu, o krzyżu, wyobrażeniu, które jest emblematem powszechnego człowieczeństwa, obok rozczarowania serce moje napełniają uczucia smutku i bólu” – powiedział kard. Giovanni Battista Re, prefekt Kongregacji ds. Biskupów. Sprawę do trybunału skierowała Włoszka fińskiego pochodzenia Soile Lautsi Albertin, która w 2002 r. wystąpiła do kierownictwa szkoły uczęszczanej przez jej dwoje dzieci o usunięcie z klasy krzyża w imię świeckiego charakteru państwa. Trybunał w Strasburgu skazał rząd włoski na zapłacenie kobiecie 5 tys. euro odszkodowania za „szkody moralne”. Było to pierwsze orzeczenie w sprawie obecności symboli religijnych w szkołach.

Włochy: Postać i dokonania Pawła VI przypomniał 8 listopada Benedykt XVI podczas swej jednodniowej podróży do północnowłoskiej Brescii, związanej z dzieciństwem i wczesną młodością Giovanniego Battisty Montiniego. Podczas Mszy św., którą odprawił przed południem na Placu Pawła VI, papież modlił się o to, „aby Kościół był świetlanym znakiem nadziei dla ludzkości trzeciego tysiąclecia”.

Niemcy. Niemieccy i polscy biskupi wspólnie modlili się 8 listopada w berlińskiej katedrze św. Jadwigi w 20. w Berlinie rocznicę zburzenia muru berlińskiego i zjednoczenia Niemiec. Arcybiskup Berlina, kard. Georg Sterzinsky podkreślił wielki wkład papieża Jana Pawła II w pokojową rewolucję, jaka się dokonała w 1989 roku. „Słowa `otwórzcie drzwi Chrystusowi` wypowiedziane przez papieża w dniu rozpoczęcia pontyfikatu w 1978 roku , okazały się tak obfite w skutki, że nikt się tego nie spodziewał” – stwierdził arcybiskup Berlina. W uroczystej Mszy św. uczestniczyli również nuncjusz apostolski w Niemczech, abp Jean-Claude Perisset oraz biskup-senior zielonogórsko-gorzowski Adam Dyczkowski.

GRUDZIEŃ

Belgia. 1 grudnia wszedł w życie w krajach Unii Europejskiej Traktat Lizboński. Z punktu widzenia COMECE ważne jest to jaką treścią zostaną wypełnione zapisy dokumentu, przede wszystkim tego, co odnosi się do etyki – skomentował ks. Piotr Mazurkiewicz. Sekretarz generalny Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej COMECE podkreślił, że równie ważne jest to, jakie osoby będą nadawały ton polityce europejskiej, ludzie zasiadający w Komisji Europejskiej czy Parlamencie Europejskim. Przypomniał, że o artykule 17. Traktatu Lizbońskiego. „W nim to Kościoły po raz pierwszy zostały wymienione. Ważne jest to, co z tego paragrafu wynika. Istotne jest, że UE nie będzie dążyć do harmonizacji relacji państwo Kościół w państwach członkowskich – powiedział sekretarz COMECE.

Irak. Co najmniej 40 osób odniosło rany w dwóch zamachach na kościoły chrześcijańskie do jakich doszło 15 grudnia w Mosulu, na północy Iraku. Jedna z bomb wybuchła w pobliżu katolickiego kościoła obrządku syryjskiego pw. Zwiastowania Pańskiego, w północnej części miasta. Natomiast w centrum miasta doszło do eksplozji samochodu-pułapki przed kościołem syryjsko-ortodoksyjnym oraz szkołą chrześcijańską w centrum miasta. Wśród co najmniej 40 ofiar byli także uczniowie. Wcześniej, 12 grudnia w mieście tym zastrzelono dwóch chrześcijan. Zdaniem chaldejskiego arcybiskupa Kirkuku, Louisa Sako zamachy i zabójstwa chrześcijan są częścią „czystek etnicznych”, prowadzonych przez fundamentalistów islamskich w stosunku do chrześcijan irackich.