Publikujemy kalendarium najważniejszych wydarzeń 2015 roku w Kościele na świecie.

STYCZEŃ

Francja. Papież Franciszek, Kościół katolicki, wspólnota żydowska i organizacje muzułmańskie na całym świecie potępiły krwawy zamach 7 stycznia na francuskie pismo satyryczne „Charlie Hebdo” w Paryżu przez islamskich fundamentalistów. Zginęło w nim 12 osób. „Zabójcza przemoc jest zawsze odrażająca i nigdy nie można jej usprawiedliwić” – stwierdził Franciszek w oświadczeniu po zamachu.

Sri Lanka. Najważniejszymi wydarzeniami wizyty Franciszka w dniach 13-15 stycznia były: kanonizacja bł. Józefa Vaza – „Apostoła Cejlonu”, pielgrzymka do sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Madhu oraz spotkanie międzyreligijne. Przebiegała ona pod hasłem: „Pozostańcie w miłości”. Franciszek pozostawił mieszkańcom i Kościołowi Sri Lanki dwa wielkie przesłania. W tym wieloreligijnym kraju, gdzie największą wspólnotą religią jest buddyzm, a później hinduizm, chrześcijaństwo i islam, papież zaapelował o wolność religijną, określając ją jako „fundamentalne prawo człowieka” i przypomniał, że każdy „powinien być wolny, sam bądź stowarzyszony z innymi, w poszukiwaniu prawdy, wyrażaniu otwarcie swoich przekonań religijnych, wolny od zastraszania i od zewnętrznych przymusów”. Drugie orędzie dotyczyło narodowego pojednania. Franciszek wezwał do odbudowy utraconej jedności po 27 latach konfliktu między dwoma największymi grupami etnicznymi kraju: Syngalezami i Tamilami, który pochłonął prawie 100 tys. ofiar.

Filipiny. Franciszek pielgrzymował do największego katolickiego kraju Azji w dniach 15-19 stycznia. Hasłem wizyty były słowa: „Miłosierdzie i współczucie”. Jej najważniejszymi wydarzeniami były m. in.: Msza św. i spotkania w miastach Tacloban i Palo na wyspie Leyte, która ucierpiała w 2013 r. w wyniku tajfunu Yolanda, spotkanie z młodzieżą na Uniwersytecie św. Tomasza oraz Msza św. w uroczystość Dzieciątka Jezus w Manili z udziałem 6 mln wiernych. Wizyta Franciszka na Filipinach skoncentrowana była wokół ubogich. Spotkanie z mieszkańcami zniszczonego w wyniku tragicznego tajfunu z 2013 r. w 80 proc. miasta Tacloban było głównym celem podróży. Papież w imieniu milionów ubogich wyraził sprzeciw wobec społecznej niesprawiedliwości i wszechobecnej korupcji. Podkreślił, że główną przyczyną ubóstwa jest system gospodarczy, który usunął osobę z centrum miasta i umieścił tam „boga pieniądze”, system gospodarczy, który wyklucza, zawsze wyklucza, wyklucza dzieci, młodych, bezrobotnych i tworzy kulturę odrzucenia w której wszyscy żyjemy. Była to 7. podróż zagraniczna Franciszka, obejmująca także Sri Lankę, i druga na kontynent azjatycki.

Ziemia Święta. W dniach 10-15 stycznia po raz 15. międzynarodowa delegacja biskupów przebywała w Izraelu i Palestynie z wizytą solidarności u chrześcijan w Ziemi Świętej. Głównym jej punktem było spotkanie z chrześcijanami mieszkającymi w Strefie Gazy i Betlejem. Uczestniczyło w nim 15 hierarchów reprezentujących episkopaty z 11 krajów, m.in. Niemiec, Francji, Włoch, Kanady, Wielkiej Brytanii i USA. W deklaracji na zakończenie wizyty biskupi wezwali przywódców państw do kreatywności i podejmowania nowych sposobów budowania między Autonomią Palestyńską a Izraelem mostów, a nie murów. Zdaniem hierarchów pokój jest możliwy, ale tylko wtedy, gdy wszystkie strony konfliktu uszanują fakt, że Ziemia ta jest Święta dla trzech religii: judaizmu, islamu, chrześcijaństwa i jest domem dla dwóch narodów.

LUTY

Włochy. Franciszek odwiedził 8 lutego rzymską parafię św. Michała Archanioła. Była to jego pierwsza w 2015 r. wizyta w parafii Wiecznego Miasta, a dziewiąta od początku pontyfikatu. Spotkał się tam m.in. z grupą uchodźców z Ameryki Łacińskiej.

Libia. Terroryści Państwa Islamskiego zamordowali 16 lutego 21 koptyjskich chrześcijan. Papież i cały świat chrześcijański potępili zbrodnię. Pracujących w Libii koptów z Egiptu 31 grudnia i 3 stycznia uprowadzili dżihadyści z Państwa Islamskiego, które do tego czasu działało tam w ukryciu. Tworzą je różne ugrupowania islamistów, które przyznają się do związków z „kalifatem” istniejącym na części obszaru Syrii i Iraku.

MARZEC

Włochy. Papież Franciszek 8 marca odwiedził rzymską parafię pod wezwaniem Maryi Matki Odkupiciela w peryferyjnej dzielnicy Tor Bella Monaca położonej na wschodzie Wiecznego Miasta. Przed przybyciem do parafii papież zatrzymał się w ośrodku Caritas św. Joanny Antydy Thouret, gdzie spotkał się z osobami chorymi i ubogimi, którymi opiekują się Siostry Misjonarki Miłości Matki Teresy z Kalkuty.

Włochy. O korupcji, która „cuchnie” mówił papież Franciszek podczas swej jednodniowej wizyty w Neapolu 21 marca. Zaapelował do mafiosów, by się nawrócili, zapewnił więźniów, że kraty nie mogą ich oddzielić od miłości Boga, zaś młodzież przekonywał, że receptą na długie życie jest miłość. W katedrze był świadkiem cudu św. Januarego. Modlił się też w sanktuarium maryjnym w Pompejach.

Hiszpania. W Avila w dniach 27-28 marca świętowano 500-lecie urodzin św. Teresy od Jezusa, wielkiej reformatorki Karmelu i kobiety, która wciąż fascynuje i inspiruje kolejne pokolenia na całym świecie. „Teresa daje ci klucze: dziewięć bram, dziewięć kluczy” – pod takim hasłem ponad 4 tys. mieszkańców Avili otoczyło słynne średniowieczne mury miasta. Podczas jubileuszowej Mszy w kościele Świętej, który stoi na miejscu rodzinnego domu Teresy od Jezusa odczytano list papieża Franciszka z okazji jubileuszu, w którym wskazał na aktualność dzieła św. Teresy.

KWIECIEŃ

Irak. Z wizytą solidarności przebywał w dniach 31 marca – 7 kwietnia kard. Fernando Filoni, prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Był w Bagdadzie, a potem w Irbilu. Spędził z tamtejszymi chrześcijanami Wielki Tydzień, niosąc im w imieniu papieża Franciszka wyrazy duchowej bliskości i stałej troski o los rodzin chrześcijańskich i innych ofiar wysiedlenia zwłaszcza z Mosulu i równiny Niniwy opanowanych przez terrorystyczne Państwo Islamskie.

Nepal. Kościół pomagał ofiarom trzęsienia ziemi. W akcję pomocy włączyła się m. in. Caritas Polska. 25 kwietnia przed południem czasu lokalnego kraj nawiedziło potężne trzęsienie ziemi o sile 7,9 w skali Richtera. Jego epicentrum znajdowało się 80 km na wschód od miasta Pokhara w środkowej części Nepalu. W wyniku kataklizmu życie straciło ok. 8,9 tys. osób, 1 mln osób straciło dach nad głową a zniszczeniu uległo 600 tys. budynków.

Świat. Na całym świecie obchodzono 100. rocznicę ludobójstwa Ormian. Z tej okazji 12 kwietnia w bazylice św. Piotra w Watykanie Franciszek przewodniczył Mszy św. podczas której ogłosił ormiańskiego teologa, filozofa, poetę i mistyka św. Grzegorza z Nareku doktorem Kościoła. Natomiast 23 kwietnia, w katedrze w Eczmiadzynie odbyła się ceremonia kanonizacji 1,5 miliona zamordowanych Ormian. Obrzędowi przewodniczył zwierzchnik Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego Garegin II. 24 kwietnia 1915 r. funkcjonariusze tajnej policji tureckiej w Konstantynopolu aresztowali mieszkającą tam elitę ormiańską: polityków, ludzi kultury i nauki, dziennikarzy, przemysłowców i duchownych. Ocenia się, że w 1915 i latach następnych w wyniku zagłady, dokonanej przez władze tureckie, zginęło około 1,5 mln osób. Ormian mordowano jako mniejszość religijną i etniczną.

Niemcy. Z udziałem tysiąca pielgrzymów z Polski i Niemiec, w tym 40 polskich biskupów, 29 kwietnia odbyły się w Dachau obchody 70. rocznicy wyzwolenia tamtejszego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Uroczystej Mszy św. z tej okazji w Kaplicy Śmiertelnego Lęku Chrystusa na terenie byłego obozu współprzewodniczyli metropolita Monachium i Fryzyngi kard. Reinhard Marx i metropolita poznański abp Stanisław Gądecki. Wśród 2794 duchownych różnych wyznań chrześcijańskich więzionych w obozie największą grupę stanowili Polacy. Spośród 1780 polskich duchownych zamordowano 868. miało charakter dziękczynny. Natomiast 3. maja odbyły się uroczystości rocznicowe pod patronatem Międzynarodowego Komitetu Dachau i Fundacji Bawarskich Miejsc Pamięci.

MAJ

Włochy. W Mediolanie otwarto 1 maja światową wystawę Expo 2015, która trwała do 31 października i odwiedziło ją 20 mln gości. Wystawie towarzyszyło hasło „Wyżywić planetę. Energia dla życia”. Na 200 hektarach terenów wystawowych można było zwiedzić pawilony przygotowane przez 145 krajów świata, w tym także przez Watykan, którego ekspozycję ilustrowało hasło: „Nie samym chlebem. Przy stole Bożym z ludźmi”. Watykański pawilon odwiedziło kilkaset tysięcy gości, którzy ofiarowali 150 tys. euro na pomoc papieża dla uchodźców i wypędzonych przebywających w obozach w Jordanii.

Włochy. Franciszek odwiedził 3 maja parafię Matki Bożej Królowej Pokoju w Ostii – położonej około 20 kilometrów od centrum Rzymu, nad brzegami Morza Tyrreńskiego. Po drodze Franciszek zatrzymał się na chwilę przy Luna Parku, aby spotkać się z pracującymi tam Romami oraz Małymi Siostrami Karola de Foucauld, dzielącymi z nimi swoje życie. Były to trzecie odwiedziny Franciszka rzymskiej parafii w tym roku a jedenaste od początku pontyfikatu.

Irak. W dniach 1-5 maja kraj ten odwiedził kard. Leonardo Sandri, prefekt Kongregacji dla Kościołów Wschodnich. Rodak papieża Franciszka odwiedził Bagdad, a następnie Irbil i Ankawę, gdzie spotkał się z chrześcijańskimi uchodźcami. Było to kolejne świadectwo bliskości papieża Bergoglio z chrześcijanami, którzy zostali wygnani ze swej ziemi przez dżihadystów z Państwa Islamskiego.

Wielka Brytania. Wdzięczność osobom niepełnosprawnym intelektualnie za wszystko, czego go nauczyły i czym go obdarzyły wyraził założyciel ruchu „L’Arche” oraz „Wiara i Światło” Jean Vanier. 18 maja w anglikańskim kościele St. Martin-in-the-Fields w Londynie przyjął on prestiżową Nagrodę Templetona, która jest przyznawana corocznie osobom przełamującym bariery między nauką a religią. Wspólnoty ruchu „l’Arche” oraz „Wiara i Światło” skoncentrowane są wokół osób z upośledzeniem umysłowym, starają się odkrywać „właściwe im dary oraz misję w Kościele i współczesnym świecie”.

Salwador. W stolicy kraju, San Salvador 23 maja odbyły się z udziałem 300 tys. osób uroczystości wyniesienia do chwały ołtarzy tamtejszego męczeńskiego arcybiskupa Oscara Arnulfo Romero. Został on tam 24 marca 1980 r., zastrzelony przy ołtarzu, gdy sprawował Eucharystię. Jego beatyfikacji przewodniczył w imieniu papieża prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, kard. Angelo Amato, który scharakteryzował postawę służby ubogim, która doprowadziła abp. Romero do męczeństwa.

CZERWIEC

Bośnia i Hercegowina. Msza św. z udziałem 65 tys. wiernych na stadionie olimpijskim, spotkanie z bośniackimi władzami, duchowieństwem, przedstawicielami wyznań i religii oraz młodzieżą złożyły się na wizytę Franciszka 6 czerwca w Sarajewie. Papież udał się do miasta-symbolu, miejsca współistnienia narodów i religii, nazywanego „Jerozolimą Zachodu” jako pielgrzym pokoju i nadziei. Franciszek dziękując wspólnocie katolickiej oraz wszystkim wiernym: prawosławnym, muzułmanom, żydom oraz należącym do innych mniejszości religijnych za serdeczne przyjęcie zachęcił wszystkich do kontynuowania dzieła duchowej i moralnej odbudowy społeczeństwa. Była to 8. zagraniczna podróż papieża i trzecia do kraju europejskiego poza Włochami. Jej hasłem były słowa: „Pokój wam” (Mir vama).

Włochy. Spotkanie ze światem pracy, modlitwa przed Całunem Turyńskim, Msza św. z udziałem 100 tys. wiernych, spotkanie z salezjanami i salezjankami w 200. rocznicę urodzin ich założyciela św. Jana Bosko, z chorymi i niepełnosprawnymi oraz młodzieżą, odwiedziny we wspólnocie waldensów – protestanckim Kościele reformowanym oraz spotkanie ze swoimi krewnymi z rodziny Bergoglio, która pochodzi z Piemontu – złożyły się na wizytę Franciszka w Turynie w dniach 21-22 czerwca. „Ze strony Kościoła katolickiego proszę was o przebaczenie postaw i zachowań niechrześcijańskich, a nawet nieludzkich, jakie w dziejach zajmowaliśmy wobec was. W imię Pana Jezusa Chrystusa, przebaczcie nam!” – powiedział Franciszek podczas spotkania z przedstawicielami Kościoła Waldensów, najstarszej wspólnoty reformowanej na świecie. Po raz pierwszy w historii papież przekroczył próg świątyni waldensów. Była to dziewiąta podróż papieża na terenie Włoch.

Chiny. Komunistyczne władze niszczą krzyże na budynkach świątyń. Policjanci z prowincji Zhejiang na środkowo-wschodnim wybrzeżu Chin 19 czerwca zniszczyli i zrzucili krzyż z wieży kościoła Panshi w stolicy tej prowincji – Hangzhou. Była to kolejna akcja w ramach tej kampanii, nazwanej „Trzy rewizje i jedno zniszczenie”. Od ubiegłego roku zdewastowano w Zhejiangu ponad 400 krzyży. Przeciw niszczeniu krzyży na świątyniach zaprotestowały pozostający w łączności z papieżem i Stolicą Apostolską podziemny Kościół katolicki we wschodniochińskiej prowincji Zhejiang oraz Kościół oficjalny nazywany „patriotycznym” związany z Patriotycznym Stowarzyszeniem Katolików Chińskich.

LIPIEC

Czechy. W Pradze w dniach 5-6 lipca odbyły się uroczystości związane z 600 rocznicą śmierci Jana Husa. „Był on słynnym czeskim kaznodzieją, jednym z najznakomitszych mistrzów, jacy wyszli z praskiej wszechnicy, i cieszył się szczególnym poważaniem czeskiego ludu. Te słowa św. Jana Pawła II przypomniał Franciszek w liście do kard. Miloslava Vlka, swojego specjalnego wysłannika na uroczystości. Zwrócił uwagę, że w ramach uczczenia 600. rocznicy śmierci Husa podjęto w Republice Czeskiej wiele inicjatyw, by uleczyć rany przeszłości, tworząc nowe relacje między ludźmi i grupami na różny sposób interpretującymi historię i współczesność. Urodzony w czeskim Husincu w 1370 r. Jan Hus został oskarżony o herezję za próbę reformy Kościoła i mimo gwarantowanego mu bezpieczeństwa zginął spalony na stosie 6 lipca 1415 podczas Soboru w Konstancji.

Ekwador. Msze św. w parku Samanes z udziałem ponad 600 tys. wiernych w Guayaquil i w Parku Dwusetlecia w stolicy kraju Quito z udziałem ok. 1,5 mln Ekwadorczyków, spotkanie ze światem nauki na kampusie Papieskiego Uniwersytetu Katolickiego Ekwadoru i przedstawicielami świata polityki, gospodarki i życia społecznego kraju były głównymi punktami wizyty papieża Franciszka w tym kraju w dniach 5-8 lipca. Jej hasłem były słowa: „Ewangelizować z radością”. W czasie wizyty papież podkreślił m. in. znaczenie rodziny i zaapelował o zaprzestanie niszczenia lasów tropikalnych w regionie Amazonii. Na targach w stolicy Quito skrytykował autorytarne dążenia liderów życia politycznego Ameryki Łacińskiej.

Boliwia. Msza św. inaugurująca V Krajowy Kongres Eucharystyczny na placu Chrystusa Odkupiciela w Santa Cruz de la Sierra z udziałem 1 mln wiernych, spotkania z prezydentem Evo Moralesem oraz z przedstawicielami władz Boliwii i elit społecznych tego kraju w stolicy kraju La Paz oraz udział w obradach II Spotkania Światowego Ruchów Ludowych na terenach wystawowych Expo Feria w Santa Cruz były głównymi punktami wizyty papieża Franciszka w tym kraju w dniach 8-10 lipca. Jej hasłem były słowa: „Z Franciszkiem głosimy radość Ewangelii”. W swoich wystąpieniach papież apelował o integrację najsłabszych i ostrzegał przed bezgraniczną konsumpcją. Międzynarodową uwagę zwróciła jego wizyta podczas obrad II Spotkania Światowego Ruchów Ludowych w Santa Cruz, gdzie powiedział, że świat potrzebuje zmiany a problemy które należy rozwiązać dotyczą Ameryki Łacińskiej i całej ludzkości. „Chcemy zmiany, prawdziwej zmiany, zmiany struktur” – mówił papież i wezwał: „Globalizacja nadziei, rodząca się w narodach i narastająca wśród ubogich musi zastąpić ową globalizację wykluczenia i obojętności!” Papież przeprosił także za wiele grzechów jakich Kościół dopuścił się przeciwko rdzennym mieszkańcom Ameryki.

Paragwaj. Spotkanie z władzami i korpusem dyplomatycznym w ogrodzie w pałacu Lopezów, wizyta w szpitalu im. Dzieci z Acosta Ñu w Asunción, Msza św. na placu przed sanktuarium maryjnym w Caacupé z udziałem ponad miliona wiernych, spotkanie z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego na Stadionie im. Leona Condou Kolegium św. Józefa, wizyta w dzielnicy Bañado Norte, Msza św. w parku Ñu Guazú z udziałem 1,5 mln wiernych, spotkanie z młodzieżą na bulwarze Costanera w stolicy kraju – były głównymi punktami wizyty apostolskiej Franciszka w dniach 10-12 lipca. Jej hasłem były słowa: „Głosiciel prawdy i pokoju”. W czasie swoich wystąpień Franciszek wezwał m. in.: „Nigdy więcej bratobójczej wojny! Budujmy zawsze pokój!” Pochwalił też przemiany demokratyczne jakie od wielu lat mają miejsce w Paragwaju i zachęcił do dalszego umacniania struktur i instytucji demokratycznych. Po Ekwadorze i Boliwii, Paragwaj był trzecim i zarazem ostatnim etapem ośmiodniowej pielgrzymki Franciszka w Ameryce Łacińskiej. Była to też jego dziewiąta podróż zagraniczna od początku pontyfikatu.

Pakistan. Sąd Najwyższy nakazał 22 lipca wstrzymanie wykonania wyroku na Asii Bibi – chrześcijance, skazanej 6 lat temu na śmierć za rzekome bluźnierstwo wobec islamu. Karę śmierci orzekł w listopadzie 2010 sąd pierwszej instancji Później Sąd Najwyższy w Lahaurze – stolicy prowincji Pendżab – nakazał wstrzymanie egzekucji. Jednocześnie polecono ponowne rozpatrzenie sprawy.

Ukraina. 29 lipca we Lwowie odbyły się z udziałem kilkudziesięciu tysięcy osób obchody 150. urodzin greckokatolickiego metropolity lwowskiego Andrzeja Szeptyckiego. Podczas uroczystości m. in. w soborze św. Jura (Jerzego) odprawiono uroczystą liturgię oraz odsłonięto i poświęcono pomnik metropolity. Abp Andrzej Szeptycki (1865-1944) stał na czele UKGK od 1901 aż do śmierci w 1944 r. 16 lipca br. papież Franciszek zatwierdził w Watykanie dekret o heroiczności cnót metropolity, co otwiera drogę do jego beatyfikacji.

SIERPIEŃ

Włochy. Z udziałem 10 tys. osób odbyły się 16 sierpnia na tzw. „Wzgórzach Don Bosko” pod Turynem główne obchody 200. rocznicy urodzin św. Jana Bosko (1815-1888) założyciela salezjanów. Uroczystą Mszę św. odprawiło 400 kapłanów. Przełożony generalny salezjanów Don Ángel Fernández Artime i przypomniał, że św. Jan Bosko zawsze służył najsłabszym i opuszczonym.

Francja. Uroczystą Eucharystią z udziałem 7 tys. osób, której 16 sierpnia przewodniczył kard. Kurt Koch w Taizé dziękowano za życie i posługę Brata Rogera (1915-2005) – założyciela tej ekumenicznej wspólnoty monastycznej. Było to kulminacyjne wydarzenie tegorocznych obchodów kilku okrągłych rocznic związanych z jego życiem: setnej – urodzin, dziesiątej – jego tragicznej śmierci oraz 75. jego przybycia do tej małej wioski w Burgundii. Oprócz wielu przedstawicieli Kościołów licznie przybyli także młodzi ludzie ze wszystkich kontynentów.

Syria. Państwo Islamskie uwolniło 22 chrześcijan, porwanych niemal pół roku temu w północno-wschodniej Syrii. Stało się tak w wyniku negocjacji prowadzonych przez Asyryjski Kościół Wschodu z miasta Hassaké – poinformowało 12 sierpnia Asyryjskie Obserwatorium Praw Człowieka. Uwolnieni należeli do grupy ponad 200 chrześcijan obrządku asyryjskiego, uprowadzonych przez dżihadystów podczas ofensywy pod Khabour w prowincji Hassaké. Jak poinformowało Syryjskie Obserwatorium Praw Człowieka z siedzibą w Wielkiej Brytanii od początku wojny w Syrii w 2011 r. zginęło tam ponad 240 tys. osób, w tym prawie 12 tys. dzieci, 72 tys. cywilów, 88 tys. żołnierzy sił rządowych i 34 tys. islamistów. Z kolei według danych ONZ około 10 mln Syryjczyków jest uchodźcami. Przynajmniej 4 mln spośród nich uciekło do sąsiednich państw: Turcji, Libanu, Jordanii i Iraku, a kolejne 150 tys. poprosiło o azyl na terenie Unii Europejskiej.

Ukraina. Pod hasłem „Żywa parafia – miejscem spotkania z żywym Chrystusem” odbyła się w dniach 25-27 sierpnia w Iwanofrankowsku (Stanisławowie) VI sesja Soboru Patriarszego Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK). Uczestniczyło w niej 212 delegatów z Ukrainy i 56 krajów, 85 wolontariuszy, 3 chóry, obradowano w 16 grupach soborowych. Pracom soborowym przewodniczył zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, arcybiskup większy kijowsko-halicki Światosław Szewczuk. Pierwszego dnia uczestnicy obradowali pod hasłem „Słowo Boże i katechizacja. Duch misyjny”, drugiego – „Liturgia i modlitwa. Współudział i jedność” i w ostatnim dniu – „Służba bliźniemu. Przewodnictwo – kierowanie darami”.

WRZESIEŃ

Albania. Wojna nigdy nie jest święta, a zabijanie i ucisk innych w imię Boga jest zawsze bluźnierstwem – stwierdza wspólna deklaracja ponad 400 przywódców religijnych, ogłoszona na zakończenie dorocznego spotkania z cyklu „Ludzie i religie”, zorganizowanego przez rzymską Wspólnotę św. Idziego. W tym roku odbyło się ono w Tiranie w dniach 6-8 września pod hasłem „Pokój jest zawsze możliwy. Religie i kultury w dialogu”.

Austria. Niemcy. Oficjalnie oba kraje zezwoliły 4 września na przyjęcie uchodźców i migrantów, którzy znaleźli się na terenie Węgier. Do krajów tych przybyło dziesiątki tysięcy osób ubiegających się o azyl, głównie z Syrii, Iraku i krajów Afryki Północnej. Wśród wielu organizacji w pomoc dla nich zaangażowały się krajowe Caritas. 6 września papież wezwał wszystkie diecezje, parafie, wspólnoty, klasztory i sanktuaria w Europie, aby przyjmowały uchodźców. W pomoc uchodźcom na Bliskim Wschodzie włączył się również Kościół w Polsce, szczególnie poprzez Caritas Polska i polską sekcję Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie. Według szacunków ONZ 60 mln ludzi na świecie to migranci, a tylko część z nich przybywa do Europy.

Francja. W poniedziałek 14 września w katedrze w Créteil pod Paryżem nastąpiło uroczyste zakończenie procesu w sprawie domniemanego cudu za wstawiennictwem bł. Jerzego Popiełuszki. Dokonał tego miejscowy ordynariusz bp Michel Santier w dniu 68. rocznicy urodzin polskiego męczennika i w trzecią rocznicę niewytłumaczalnego medycznie uzdrowienia Françoisa Audelana z nietypowej przewlekłej białaczki szpikowej, które było przedmiotem procesu.

Ziemia Święta. W dniach 11-16 września pod przewodnictwem kard. Pétera Erdő z Węgier obradowała Rada Europejskich Konferencji Biskupów (CCEE). Temat zgromadzenia brzmiał: “Kościół w różnych krajach europejskich i stojące przed nim wielkie wyzwania”. Rozmowy dotyczyły głównie spraw migrantów i rodzin oraz sytuacji chrześcijan w Ziemi Świętej.

Kuba. Pod hasłem: „Misjonarz miłosierdzia” odbyła się w dniach 19-22 września wizyta apostolska Franciszka na Kubę. Była ona pierwszym etapem 10. podróży apostolskiej tego pontyfikatu. Papież odwiedził Hawanę, Holguín, El Cobre i Santiago de Cuba. Franciszek podczas wizyty apelował o to, by Kościół mógł służyć narodowi kubańskiemu „w warunkach wolności”. Przekonywał do służby konkretnemu człowiekowi, a nie ideologiom. Tłumaczył, że Bóg pragnie Kościoła ubogiego. Podkreślił potrzebę umiejętności wspólnego działania z ludźmi innych przekonań i ideologii, w tym komunistycznej, na rzecz dobra wspólnego. Przestrzegł przed popadaniem w poprawność polityczną. Przede wszystkim jednak zachęcił „do przeżywania rewolucji czułości”, polegającej na „otwieraniu oczu i serc na innych”. Z Kuby papież udał się do Stanów Zjednoczonych.

USA. Ceremonia powitania w Białym Domu w Waszyngtonie z udziałem 15 tys. Amerykanów, kanonizacja bł. Junipera Serry (1713-1784) w Narodowym Sanktuarium Niepokalanego Poczęcia NMP z udziałem 25 tys. wiernych, udział we wspólnej Sesji Kongresu Stanów Zjednoczonych na waszyngtońskim Kapitolu, Msza św. z udziałem ok. 20 tys. wiernych w hali Madison Square Garden w Nowym Jorku – to główne wydarzenia wizyty apostolskiej Franciszka w USA, która odbyła się 22-27 września i przebiegała pod hasłem: „Miłość jest naszą misją”. Ponadto papież odwiedził główną siedzibę ONZ, wygłosił przemówienie na forum Zgromadzenia Ogólnego (25 września) i wziął udział w VIII Światowym Spotkaniu Rodzin (26-27 września). Była to jego pierwsza wizyta w Stanach Zjednoczonych. Papież Bergoglio choć pochodzi z Ameryki – USA nigdy nie odwiedził. Przed Kongresem Franciszek powiedział m. in., że naród może być uznany za wielki, kiedy broni wolności, kiedy krzewi kulturę, która pozwala ludziom „marzyć” o pełnych prawach dla wszystkich, gdy dąży do sprawiedliwości i stara się o sprawy uciśnionych, gdy opowiada się za dialogiem i sieje pokój. Mówiąc o dziedzictwie kulturowym i duchowym wskazał na czterech wielkich reprezentantów narodu amerykańskiego: Abrahama Lincolna, Martina Luther Kinga, Dorothy Day i Thomasa Mertona. W przemówieniu na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Papież przypomniał, że od wszystkich rządzących świat stanowczo się domaga: skutecznej, wyrażającej się w konkretnych krokach ochrony środowiska naturalnego oraz jak najszybszego przezwyciężenia zjawiska wykluczenia społecznego i ekonomicznego. W homilii podczas Mszy św. w Filadelfii, która zakończyła VIII Światowe Spotkanie Rodzin. papież wezwał do wsparcia małżeństwa i rodziny „ponad wszelkimi granicami” i zachęcał wszystkich do codziennych gestów miłości, które sprawiają, że czujemy się jak w domu.

PAŹDZIERNIK

Świat. Sytuacja chrześcijan na świecie w ciągu minionych dwóch lat uległa znacznemu pogorszeniu. W ekstremalnie trudnych warunkach przychodzi im żyć aż w 10 krajach świata: Chinach, Iranie, Arabii Saudyjskiej, Pakistanie, Korei Północnej, Iraku, Nigerii, Sudanie i Syrii. Najbardziej cierpią ze strony islamskich ekstremistów, co ostatnio najdobitniej widać w Iraku i Nigerii. W tym afrykańskim kraju 100 tys. ludzi musiało salwować się ucieczką przed islamskimi fundamentalistami z ugrupowania Boko Haram, którzy tylko w jednej z diecezji zniszczyli 350 kościołów. Dane te pochodzą z najnowszego raportu „Prześladowani i zapomniani”, przygotowywanego przez papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie a ogłoszonym 16 października przed obchodzonym 8 listopada VII Dniem Solidarności z Kościołem Prześladowanym. Twórcy raportu podkreślili, że jeśli nie dojdzie do zahamowania exodusu chrześcijan z Iraku (60-100 tys. opuszcza rokrocznie ten kraj), to za pięć lat nie będzie tam ani jednego wyznawcy Chrystusa. Wskazali też na natężenie antychrześcijańskich działań ze strony hinduistycznych nacjonalistów w Indiach, a w Sri Lance ze strony buddystów. W minionym roku zniszczono tam 60 kaplic. Reżim komunistyczny najboleśniej uderza w chrześcijan w Erytrei, Chinach, Wietnamie i Korei Północnej. W tym azjatyckim kraju co najmniej 10 proc. z 400 tys. wyznawców Chrystusa przetrzymywanych jest w obozach pracy. Podobna sytuacja panuje w Erytrei zwanej popularnie „Koreą Północną Afryki”. Raport „Prześladowani i zapomniani” zaznaczył zarazem, że coraz większy niepokój budzi sytuacja w Rosji i Turcji, gdzie wolność religijna jest łamana.

LISTOPAD

Świat. W święto Wszystkich Świętych Zakonu Kaznodziejskiego 7 listopada dominikanie rozpoczęli świętowanie Jubileuszu 800-lecia, które potrwa do 21 stycznia 2017 r. Są oni jedną z najważniejszych i największych wspólnot zakonnych Kościoła katolickiego. Zakon Braci Kaznodziejów, Ordo Praedicatorum (OP) swoją nazwę wziął od założyciela wspólnoty, św. Dominika Guzmana (1170-1221). Główną misją zakonu jest przepowiadanie w sposób wiarygodny słowa Bożego.

Włochy. Spotkania z mieszkańcami i światem pracy w Prato, z uczestnikami V Krajowego Kongresu Kościoła we Włoszech w katedrze Santa Maria del Fiore we Florencji, z chorymi w bazylice Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, obiad z ubogimi w stołówce Caritas oraz Msza św. na miejskim stadionie „Artemio Franchi” złożyły się na 10. podróż apostolską papieża Franciszka na terenie Włoch, którą odbył 10 listopada br. Papież zaapelował m. in. o godną pracę dla każdego, mówił o rewolucyjności wiary chrześcijańskiej i Jezusie Chrystusie, w którym odkrywamy istotę nowego humanizmu.

Francja. Kościół katolicki potępił serię zamachów terrorystycznych, do jakich doszło w piątek 13 listopada w Paryżu. Zginęło 137 osób, w tym 87 w sali koncertowej Bataclan. Ponad 300 zostało rannych. Do zamachów przyznało się Państwo Islamskie, które zapowiedziało, że Francja pozostanie jednym z głównych celów jego działań. W tej sprawie kilkakrotnie zabrał głos papież Franciszek. „Jestem wstrząśnięty i zasmucony, nie potrafię tego zrozumieć, ale takie sprawy trudno pojąć” – powiedział Franciszek i dodał, że zamachy w Paryżu są jednym z „kawałków” trzeciej wojny światowej. „Nie ma dla takich czynów usprawiedliwienia” – stwierdził papież, nazywając je nieludzkimi.

Włochy. Kielich do odprawiania Eucharystii podarował papież Franciszek wspólnocie luterańskiej Rzymu, którą odwiedził 15 listopada w jej siedzibie – kościele Chrystusa. W krótkiej, improwizowanej homilii Franciszek przyznał, że w stosunkach między obu wyznaniami były „brzydkie okresy”, choć ich wyznawców łączy jeden chrzest. Dlatego trzeba prosić o przebaczenie za zgorszenie podziałów.

Kenia. Spotkanie z prezydentem, władzami i korpusem dyplomatycznym w pałacu prezydenckim, międzyreligijne i ekumeniczne w nuncjaturze apostolskiej, Msza św. na kampusie uniwersyteckim z udziałem tysięcy wiernych, wizyta w Biurze ONZ, dzielnicy slumsów Kangemi oraz spotkanie z młodzieżą na stadionie Kasarani w Nairobi – to najważniejsze punkty trzydniowej wizyty apostolskiej Franciszka w Kenii w dniach 25-27 listopada br. Jej hasłem były słowa: „Trwajcie mocni w wierze. Nie lękajcie się”. W czasie trzech dni Franciszek poruszył wiele problemów dotyczących nie tylko Kenii ale całej Afryki. Przypomniał, że doświadczenie pokazuje, iż przemoc, konflikt i terroryzm karmią się strachem, nieufnością i rozpaczą, rodzącymi się z ubóstwa i frustracji. Zaznaczył, że dialog ekumeniczny i międzyreligijny nie jest luksusem i podkreślił, że Bóg, któremu służymy, jest Bogiem pokoju a Jego święte imię nigdy nie powinno być wykorzystywane do usprawiedliwiania nienawiści i przemocy. Papież wypowiedział wielkie „Nie” „globalizacji obojętności”, która doprowadziła do poświęcenia się bożkom zysku i konsumpcji, godzenia się ze skrajnymi, skandalicznymi formami „odrzucenia” i wykluczenia społecznego, jakimi są nowe formy niewolnictwa, handel ludźmi, praca przymusowa, prostytucja, handel organami, migracja.

Uganda. Spotkania z prezydentem i władzami politycznymi w Entebbe, nauczycielami i katechetami w Munyonyo, Msza św. w sanktuarium katolickim ugandyjskich męczenników w Namugongo z udziałem dziesiątków tysięcy wiernych, spotkanie z młodzieżą na terenie byłego lotniska w Kampali z udziałem tysięcy młodych Ugandyjczyków, wizyta w domu opieki dla niepełnosprawnych na przedmieściu Kampalii i spotkanie w stołecznej katedrze z duchowieństwem złożyły się na wizytę apostolską Franciszka w Ugandzie, która się odbyła w dniach 27-29 listopada br. Jej hasłem były słowa „Będziecie moimi świadkami”. Wizyta Franciszka w Ugandzie przebiegała pod znakiem świętych męczenników z XIX w. Głównym powodem jego wizyty było uczczenie 50. rocznicy ich kanonizacji przez Pawła VI. Jak zaznaczył celem jego wizyty jest zwrócenie uwagi na Afrykę jako całość, na związane z nią obietnice, nadzieje, jej zmagania i jej osiągnięcia. „Świat patrzy na Afrykę jako na kontynent nadziei” – podkreślił. Papież mówił o wypływającej z wartości ewangelicznych „mądrości dzielnic ubogich”, niesprawiedliwości marginalizacji miejskiej, braku dostępu do infrastruktury i podstawowych usług, obojętności i wrogości, nowych formach kolonializmu, który twierdzi, że kraje afrykańskie są elementami mechanizmu, trybami wielkiej machiny. Wezwał do przezwyciężenia plemiennych podziałów, korupcji, fanatyzmu i przemocy.

RŚA. Spotkanie z przedstawicielami władz oraz korpusem dyplomatycznym w pałacu prezydenckim, wizyta w obozie dla uchodźców, spotkanie ze wspólnotami ewangelikalnymi, otwarcie pierwszych Drzwi Świętych Jubileuszu Miłosierdzia, Msza św. z udziałem kapłanów, zakonników, zakonnic, katechetów i młodzieżą w katedrze, spowiedź dla kilku młodych oraz czuwanie modlitewne na błoniach przed katedrą w Bangi, spotkanie z muzułmanami w głównym stołecznym meczecie i Msza św. na stadionie kompleksu sportowego im. Barthélémy Boganda – złożyły się na wizytę Franciszka w Republice Środkowoafrykańskiej. Była ona trzecim, po Kenii i Ugandzie, krajem jego pierwszej wizyty apostolskiej na Czarnym Lądzie i zarazem ostatnim etapem 11. podróży zagranicznej papieża Franciszka, w trakcie której odwiedził wcześniej Kenię i Ugandę. Papież przebywał w kraju pogrążonym od 2013 r. w chaosie krwawej wojny domowej, która pochłonęła tysiące ofiar. Rebelianci mordują, gwałcą, podpalają. 900 tys. mieszkańców Republiki Środkowoafrykańskiej zostało wypędzonych ze swoich domów. Z tego też powodu do końca nie było wiadomo, czy papieska wizyta w Bangi dojdzie do skutku. Dzięki niej po raz pierwszy od trzech lat zapanowała zgoda między wszystkimi – chrześcijanami i muzułmanami oraz przedstawicielami wszystkich opcji politycznych. Franciszek wezwał wszystkich tych, którzy niesprawiedliwie używają broni tego świata: „Odłóżcie te narzędzia śmierci; uzbrójcie się raczej w sprawiedliwość, miłość i miłosierdzie – rzeczywiste gwarancje pokoju”. Bangi nazwał „duchową stolicą świata”, dlatego Jubileuszowy Rok Święty Miłosierdzia zaczął się na tej ziemi, która od lat cierpi z powodu nienawiści, wojny, braku porozumienia i pokoju.

GRUDZIEŃ

Peru. Dwóch polskich franciszkanów: Michał Tomaszek i Zbigniew Strzałkowski oraz włoski ksiądz Alessandro Dordi zostali 5 grudnia ogłoszeni błogosławionymi. Podczas Mszy św. na stadionie Stulecia w Chimbote z udziałem tysięcy wiernych aktu beatyfikacji w imieniu papieża Franciszka dokonał kard. Angelo Amato. „Język trzech naszych męczenników – miłości, pokoju i pojednania był prawdziwym „świetlistym szlakiem”, który jako jedyny może doprowadzić ludzi do Boga i szczęścia – powiedział prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Misjonarze zostali zamordowani w 1991 r. w przez maoistowskich bojówkarzy ze „Świetlistego Szlaku” a ks. Alessandro Dordi zginął męczeńsko w tym samym roku.

Francja. Z udziałem delegacji watykańskiej pod przewodnictwem sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej, kard. Pietro Parolina i kard. Petera Turksona, przewodniczącego Papieskiej Rady „Iustitia et Pax” odbył się w dniach 30 listopada – 12 grudnia szczyt klimatyczny w Paryżu potocznie nazywany konferencją COP21. Choć papież Franciszek nie uczestniczył w konferencji to poprzez swoją encyklikę „Laudato si `” odegrał rolę „doradcy i interesariusza” i śledził wszystkie fazy konferencji i publicznie mówił o niej. Jednym ze znaczących elementów końcowego dokumentu COP21 jest decyzja o powstrzymaniu wzrostu średniej temperatury na Ziemi poniżej 2°C, ale też o podjęciu wszelkich wysiłków, by nie przekroczył on 1,5°C.

Świat. W katedrach na świecie otwarto 13 grudnia Drzwi Święte z okazji zainaugurowanego przez papieża Franciszka 8 grudnia Jubileuszowego Roku Miłosierdzia. Potrwa on do 20 listopada 2016 r. W sumie otwarto na całym świecie ok. 10 tys. Drzwi Świętych. W jednych diecezjach jest ich dwoje, a w innych nawet do dziewięciu. Jak podkreślił abp Rino Fisichella, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji obecny Rok Jubileuszowy jest najbardziej zdecentralizowanym w historii Kościoła.

Publikujemy wykaz najważniejszych wydarzeń 2012 roku w Kościele na świecie.

STYCZEŃ

Nigeria. Islamska sekta Boko Haram 1 stycznia wydała chrześcijanom trzydniowe ultimatum na opuszczenie północnej Nigerii. Przez cały rok co i raz dochodziło w tym kraju do krwawych zamachów na chrześcijańskie kościoły i instytucje. Podobnie jak przed rokiem miały one miejsce w Boże Narodzenie. Zginęło ok. 12 osób. Pierwsza masakra miała miejsce w wiosce Peri niedaleko Potiskum, centrum przemysłowego w stanie Yobe, druga w Maiduguri w stanie Borno. Na południu Nigerii dominują chrześcijanie, a na północy muzułmanie, aż w 12 stanach obowiązuje islamskie prawo szariatu, gdzie prowadzi się swoistą misję eksterminacji wyznawców Chrystusa, tak aby ostatecznie doprowadzić do islamizacji całej Nigerii.

Ziemia Święta. W dniach 7-12 stycznia biskupi Europy i Ameryki Północnej z zespołu koordynującego pomoc chrześcijanom w Ziemi Świętej odwiedzili Gazę, Nablus, Jerozolimę i Galileę. W ramach pielgrzymki solidarności spotkali się ze zwierzchnikami i wiernymi lokalnego Kościoła. Głównymi tematami rozmów była aktualna sytuacja społeczna i polityczna oraz perspektywy pokoju na Bliskim Wschodzie w świetle demokratycznych aspiracji Egiptu, Syrii i innych krajów regionu, zagadnienia dotyczące dialogu międzyreligijnego oraz trudnej sytuacji Palestyńczyków, zwłaszcza kwestii mieszkaniowej. Na zakończenie wizyty biskupi zaapelowali o krzewienie dialogu i pokojowego współżycia Palestyńczyków i Żydów, gdyż dialogowi temu zagraża ekstremizm i nietolerancja.

Francja. USA. Ósmy, doroczny Marsz dla życia przeszedł 22 stycznia ulicami Paryża. Wspierana przez francuski episkopat publiczna manifestacja obrońców życia przyciągnęła rekordową rzeszę ok. 30 tys. Francuzów. Natomiast 23 stycznia w Waszyngtonie w „Marszu dla Życia”, wzięły udział dziesiątki tysięcy osób, reprezentujących różne wyznania i religie. Przewodniczący amerykańskiego episkopatu kard. Timothy Dolan, metropolita Nowego Jorku jednoznacznie skrytykował zapowiedzi administracji prezydenta Baraka Obamy wprowadzenia antykoncepcji do pakietu obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych pracowników wszystkich instytucji kościelnych. Dotyczyć to ma także refundacji zabiegów sterylizacyjnych i środków poronnych.

Szwajcaria. W dniach 26-28 stycznia odbyło się w Genewie doroczne spotkanie Wspólnego Komitetu Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE) i Konferencji Kościołów Europejskich (KEK). Jego tematem były „Nowe wyzwania dla świadectwa Kościołów w Europie”. Na jego zakończenie uczestnicy podkreślili konieczność wspólnego świadectwa chrześcijan w obliczu nowych wyzwań duchowych, demograficznych, politycznych i gospodarczych w Europie. Wskazali też na potrzebę wspierania parafii i Kościołów lokalnych dotkniętych wynikającymi stąd zmianami.

LUTY

Włochy. W dniach 6-9 lutego odbyło się na Papieskim Uniwersytecie „Gregorianum” w Rzymie sympozjum nt. wykorzystania seksualnego w Kościele katolickim pod hasłem: „W kierunku uzdrowienia i odnowy”. Wzięli w nim udział przedstawiciele 110 konferencji episkopatów z całego świata oraz wyżsi przełożeni 30 zakonów. Przy okazji spotkania zainaugurowano Centrum na rzecz ochrony dzieci z siedzibą w Monachium w Niemczech. Podczas konferencji wysłuchano przedstawicieli ofiar, zapoznano się działaniami duszpasterskimi na rzecz uzdrowienia, zastanawiano się, jak – w kontekście prawa cywilnego i kanonicznego – reagować na nadużycia, zgłaszać je oraz im zapobiegać. Poruszono również takie kwestie jak pozytywna współpraca z mediami, promowanie spójnego i kompleksowego działania Kościoła wobec nadużyć.

Egipt. W Meet Bashar 15 lutego salafici spalili koptyjski kościół pw. Maryi i Abrahama. Pogromy chrześcijan w tej wiosce trwały od niedzieli 12 lutego. Udało się je uspokoić dopiero w wyniku nacisków ze strony Bractwa Muzułmańskiego, islamistycznego ugrupowania, które wraz z salafitami wygrało w Egipcie wybory parlamentarne.

Włochy. Pod hasłem: „Ewangelizacja dzisiaj: komunia i współpraca między Afryką a Europą. Osoba ludzka i Bóg: misja Kościoła głoszenia obecności i miłości Boga” w Rzymie odbyło się w dniach 13 – 17 lutego spotkanie z udziałem biskupów obu kontynentów. Wzięli w nim udział przedstawiciele episkopatów, należących do Sympozjum Konferencji Biskupich Afryki i Madagaskaru (SCEAM) i do Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). W końcowym orędziu biskupi wskazali m.in. na bezprecedensowe doświadczenia, zwłaszcza z Półkuli Północnej, mówiące o odrzuceniu Boga lub o narastającej obojętności w świecie, w którym środki przekazu lansują często przygniatającą myśl relatywistyczną w krajach zarówno rozwiniętych, jak i rozwijających się.

MARZEC

Meksyk. Kuba. W dniach 23-28 marca Benedykt XVI odbył 23. pielgrzymkę zagraniczną w czasie swojego pontyfikatu. W trakcie pobytu w Meksyku 23-26 marca papież m.in. spotkał się z prezydentem Meksyku Felipe Calderonem oraz dziećmi w Guanajuato, odprawił Mszę św. w Parku Dwustulecia w Silao i nieszpory z biskupami Ameryki Łacińskiej w Leonie. Setki tysięcy rozentuzjazmowanych Meksykanów na spotkaniach z papieżem, gorąca, serdeczna atmosfera na ulicach i trasach przejazdu papieskiego orszaku, relacje z wizyty na czołówkach mediów wszystkich krajów latynoskich i w większości życzliwe komentarze, złożyły się na triumfalne przyjęcie Benedykta XVI w Meksyku, drugim pod względem liczby katolików kraju na świecie. W swoich wystąpieniach papież mówił m. in. o trudnościach społecznych jakie dotykają ten kraj i inne kraje Ameryki Łacińskiej, gdy wiele rodzin przeżywa podziały lub jest zmuszonych do migracji, gdy wielu cierpi z powodu ubóstwa, korupcji, przemocy domowej, handlu narkotykami, kryzysu wartości lub z powodu przestępczości.

Natomiast na kubański etap papieskiej wizyty apostolskiej Benedykta XVI złożyły się m.in.: Msza św. w Santiago de Cuba z okazji 400. rocznicy odkrycia figurki Matki Bożej Miłosierdzia z El Cobre z udziałem 200 tys. wiernych, wizyta w sanktuarium patronki Kuby, spotkanie z prezydentem Raulem Castro oraz uroczysta Eucharystia na Placu Rewolucji José Martiego w Hawanie. Mimo, że wizyta na Kubie miała charakter duszpasterski, nie można było uniknąć jej kontekstu politycznego. W Hawanie papież podczas Mszy św. zaapelował do władz o zapewnienie autentycznej wolności religijnej i poszanowanie swobody sumienia „Kuba i świat potrzebują zmian, ale będą one miały miejsce jedynie wówczas, jeśli każdy będzie zdolny do pytania się o prawdę i zdecyduje się na podjęcie drogi miłości, upowszechniając pojednanie i braterstwo” – powiedział Benedykt XVI. Słowa te zabrzmiały szczególnie mocno, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że na dzień przed jego przybyciem reżim dokonał fali aresztowań wśród członkiń ruchu Damy w Bieli, zrzeszającego żony i krewnych osadzonych w kubańskich więzieniach dysydentów. Na ich temat papież rozmawiał podczas spotkania z prezydentem Castro. Nie doszło jednak do oficjalnego spotkania przedstawicieli opozycji z Ojcem Świętym.

Belgia. Wybór nowego przewodniczącego i czterech wiceprzewodniczących, a także kwestie aktywnego starzenia się i solidarności międzypokoleniowej – to główne kwestie jakie podjęto podczas wiosennego spotkania plenarnego Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE), które obradowało w Brukseli w dniach 21-23 marca. Wzięło w nim udział 23 biskupów reprezentujących episkopaty krajów członkowskich Unii Europejskiej. Nowym przewodniczącym organizacji został kard. Reinhard Marx, metropolita Monachium i Fryzyngi, który w swoim pierwszym wystąpieniu nawiązał do obecnego kryzysu gospodarczego i finansowego podkreślając, że jest to „decydujący moment dla przyszłości Europy”. Wyraził jednocześnie przekonanie, że Unia Europejska dysponuje odpowiednim potencjałem do przezwyciężenia tego kryzysu, a do tego potrzebna jest większa solidarność.

Europa. Przez cały rok w różnych miastach europejskich odbywały się spotkania w ramach zainaugurowanej w 2011 r. inicjatywy „Dziedziniec Pogan”. W dniach 29 i 30 marca pod hasłem „Kultura tworzenia prawa i społeczeństwo wielokulturowe” na temat mafii rozmawiano w Palermo na Sycylii; w Barcelonie w dniach 17- 18 maja tematem było „Piękno i transcendencja”; w Krakowie spotkano się dwukrotnie: 20 czerwca starano odpowiedzieć na pytanie: „Czy możliwa jest jeszcze wspólna troska o dobro wspólne?”, a 20 grudnia tematem było: „Jakie są wartości wcześniejsze niż polityka”; w dniach 13-14 września w Sztokholmie debatę poświęcono relacji nauki i wiary a 16 i 17 listopada, w dwóch portugalskich miastach: Guimarães i Bradze rozmawiano na temat „wartości życia”. Organizowany przez Papieską Radę ds. Kultury „Dziedziniec Pogan” jest pomyślany jako przestrzeń dialogu wierzących z ateistami, agnostykami i obojętnymi religijnie. Inicjatorem tych spotkań był Benedykt XVI, który w grudniu 2009 r. w bożonarodzeniowym przemówieniu do Kurii Rzymskiej nawiązał do istniejącego w świątyni jerozolimskiej „dziedzińca pogan”, gdzie gromadzili się nie-żydzi, aby oddawać kult prawdziwemu Bogu.

KWIECIEŃ

Niemcy. Od 13 kwietnia do 13 maja w katedrze w Trewirze wystawiono Świętą Tunikę Chrystusa, o którą – zgodnie z przekazem Ewangelii – rzymscy żołnierze rzucili los na Golgocie. Z tej okazji najstarsza niemiecka diecezja przyjęła ponad 545 tys. pielgrzymów. Uroczystości odbywały się w 500. rocznicę pierwszego publicznego wystawienia relikwii w 1512 r.

MAJ

Włochy. Benedykt XVI odwiedził 13 maja trzy miejscowości we włoskiej Toskanii: Arezzo, La Vernę i Sansepolcro. W Arezzo papież odprawił Mszę św., zjadł obiad z biskupami Toskanii, odwiedził sanktuarium w La Vernie, gdzie spotkał się z zakonnikami i zakonnicami z rodziny franciszkańskiej oraz Sansepolcro. Była to pierwsza w tym roku podróż Benedykta XVI po Włoszech.

Włochy. W dniach 7-10 maja w Rzymie odbył się XII Europejski Kongres Katechetyczny. „Katecheza nie jest indoktrynacją, ale doświadczeniem Boga. Także dziecko jest bytem otwartym na transcendencję i trzeba pomóc mu dbać o przyjaźń z Jezusem Chrystusem”– napisano w komunikacie końcowym. Tematem spotkania była „inicjacja chrześcijańska w perspektywie nowej ewangelizacji”. Szczególną uwagę zwrócono na wprowadzenie w chrześcijaństwo dzieci i młodzieży w wielu 7-16 lat. Organizatorem spotkania była Rada Konferencji Biskupich Europy (CCEE).

Niemcy. W dniach 16-20 maja odbył się w Mannheim 98. Katholikentag – Zjazd Katolików Niemieckich. Uczestniczyło w nim ok. 80 tysięcy osób. Program spotkania zawierał ponad 1200 punktów: od nabożeństw, modlitw, przez spotkania biblijne i koncerty po dyskusje i wykłady specjalistyczne. Wiele miejsca poświęcono m.in. na problem zmian klimatycznych i ochrony środowiska. Miejscem kolejnego, 99. Katholikentagu, będzie za dwa lata Ratyzbona.

CZERWIEC

Włochy. W dniach 30 maja – 3 czerwca w Mediolanie odbyło się VII Światowe Spotkanie Rodzin. Złożyło się na nie: trzydniowy Międzynarodowy Kongres Teologiczno-Duszpasterski z udziałem 350 tys. osób, wizyta duszpasterska Benedykta XVI w mediolańskiej archidiecezji, a w jej ramach spotkanie z duchowieństwem, młodymi, władzami, koncert na cześć papieża w najsłynniejszym teatrze operowym świata La Scali, Święto Świadectw w mediolańskim Parku Bresso oraz uroczysta Msza św. z udziałem 850 tys. wiernych ze 153. krajów. „Zharmonizowanie czasu pracy i wymogów rodziny, życia zawodowego i macierzyństwa, pracy i święta jest ważne dla budowania społeczeństwa o ludzkim obliczu” – mówił papież i zachęcał: „Zawsze dawajcie w tym pierwszeństwo logice `być` przed logiką `mieć`: pierwsza z nich buduje, druga kończy się zniszczeniem”. Spotkanie odbyło się pod hasłem „Rodzina: praca i świętowanie”. Wśród jego uczestników była liczna grupa Polaków z bp Stanisławem Stefankiem, członkiem Rady KEP ds. Rodziny. Wielkiemu świętu rodzin z całego świata towarzyszyły Targi Rodziny przez które przewinęło się ponad 50 tys. osób, a także Kongres Dzieci, w którym wzięło udział 900 malców. Była to najdłuższa z 28. wizyt Benedykta XVI apostolskich na terenie Włoch. Niestety, Spotkanie odbyło się w cieniu tragicznego trzęsienia ziemi, które 29 maja nawiedziło region Emilia Romagna w północnych Włoszech. W jego wyniku zginęło 16 osób, rannych zostało 350, a bez dachu nad głową ok. 8 tys. osób. Papież zapowiedział też, że kolejny zjazd rodzin odbędzie się w roku 2015 w Filadelfii w USA.

Irlandia. W dniach 10-17 czerwca w Dublinie odbył się 50. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny. Jego hasłem były słowa: „Eucharystia: `Komunia z Chrystusem oraz między nami`”. Konferencję Episkopatu Polski reprezentował biskup łowicki Andrzej Dziuba. Podczas Kongresu z udziałem tysięcy osób z całego świata odbywały się seminaria, koncerty, warsztaty, wystawy, a przede wszystkim nabożeństwa eucharystyczne. Ważnym wydarzeniem było także sympozjum teologiczne w 50. rocznicę otwarcia Soboru Watykańskiego II. 17 czerwca za pośrednictwem telewizji z uczestnikami Kongresu połączył się Benedykt XVI i przekazał orędzie końcowe. „Na drodze ku prawdziwej odnowie liturgicznej Soboru Watykańskiego II jest jeszcze wiele do zrobienia” – zwrócił uwagę papież. Zapowiedział, że następny Kongres odbędzie się za 4 lata w Cebu na Filipinach.

USA. Od 21 czerwca do 4 lipca trwała kampania pod hasłem „Dwa tygodnie dla wolności”. W zorganizowanej przez amerykański episkopat na szeroką skalę akcji wzięło udział tysiące Amerykanów, którzy nie godzą się z nowymi prawami, sprzecznymi z ich wiarą, a usilnie forsowanymi przez administrację prezydenta Baracka Obamy. Nakładają one na wszystkie instytucje, w tym pracodawców katolickich, obowiązek finansowania ubezpieczeń pokrywających zabiegi sterylizacji, czy środków antykoncepcyjnych i aborcyjnych.

LIPIEC

Wielka Brytania. W dniach 29 czerwca – 2 lipca w Edynburgu obradowali sekretarze episkopatów Europy. Tematem spotkania było publiczne świadectwo wiary w przestrzeni polityki, kultury, prawa i opinii publicznej. Wskazano m.in. na konieczność obrony w coraz bardziej zsekularyzowanym świecie wartości chrześcijańskich, także tych związanych z rodziną, bioetyką i obroną życia. Przypomniano, że w Europie, która coraz bardziej zapomina o swych chrześcijańskich korzeniach, należy postawić na formację odpowiedzialnych polityków, dla których wiara nie jest czymś drugoplanowym. Nie wystarczy już bowiem, jak podkreślono, tylko wybitny poziom intelektualny; potrzeba również moralnej odwagi.

Kenia. W atakach przeprowadzonych 1 lipca na dwa wypełnione wiernymi kościoły w mieście Garissa na północy Kenii zginęło 17 osób, a ponad 40 zostało ciężko rannych. Uzbrojeni i zamaskowani mężczyźni, w trakcie niedzielnych nabożeństw, wrzucili do świątyń granaty. Ataki przeprowadzono na katolicką katedrę oraz znajdujący się opodal kościół protestancki. Od kilku miesięcy Kenia wielokrotnie była sceną podobnych wydarzeń. Władze tego kraju przypuszczają, że za zamachami stoją powiązane z Al-Kaidą muzułmańskie bojówki Al-Shabaab.

Włochy. Benedykt XVI złożył 15 lipca kilkugodzinną wizytę duszpasterską w podrzymskiej miejscowości i diecezji Frascati. Podczas Mszy św. papież przypomniał, że „w Kościele, który jako dzieło Chrystusa nigdy się nie cofa, ale zawsze kroczy naprzód, wszyscy są współodpowiedzialni za jego misję”. Jak przypomniał watykański dziennik „L’Osservatore Romano”, żadne miasto – po Rzymie – nie dało Kościołowi tylu papieży, co Frascati.

SIERPIEŃ

Rumunia. W Jassach od 22 do 26 sierpnia obradowało VI Zgromadzenie Międzynarodowego Forum Akcji Katolickiej, organizacji skupiającej stowarzyszenia katolickie z 50 krajów Europy, Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Przez cztery dni 150 delegatów z 35 państw – członków i obserwatorów – dyskutowało na temat współodpowiedzialności świeckich za Kościół i społeczeństwo. Była to również okazja do zaprezentowania działalności Akcji Katolickiej z tak bardzo zróżnicowanych pod względem kulturowym i rozwoju społeczno-ekonomicznego krajów. Przedstawiciele narodowych reprezentacji w swoich wystąpieniach pokazywali ich historię i teraźniejszość, mówili również o kondycji Kościołów lokalnych i związanych z nimi organizacji.

WRZESIEŃ

Ukraina. Z udziałem 2 tys. wiernych we Lwowie odbyły się w 8 września centralne uroczystości 600-lecia archidiecezji i metropolii lwowskiej. Procesji ulicami miasta i dziękczynnej Mszy św. przewodniczył osobisty wysłannik papieża, kard. Jozef Tomko. Z okazji jubileuszu metropolita lwowski, abp Mieczysław Mokrzycki zawierzył archidiecezję jej patronce Matce Bożej Łaskawej – Ślicznej Gwieździe Miasta Lwowa. Z okazji jubileuszu zorganizowano m.in. pierwszy powojenny Kongres Eucharystyczny oraz Międzynarodowy Kongres Historyczny „Sescenti Anni” poświęcony 600-leciu archidiecezji lwowskiej.

Liban. Msza św. z udziałem ponad 350 tys. osób w Bejrucie i wręczenie adhortacji apostolskiej „Ecclesia in Medio Oriente”, spotkanie z 16-tysięczną rzeszą młodzieży Libanu i Bliskiego Wschodu w patriarchacie maronickim w Bkerké oraz z elitami politycznymi, społecznymi i kulturalnymi w Pałacu Prezydenckim w Baabda – to główne wydarzenia pielgrzymki apostolskiej Benedykta XVI do Libanu. Ta 24. zagraniczna podróż Ojca Świętego odbyła się w dniach 14-16 września. Jeszcze przed jej rozpoczęciem większość międzynarodowych komentatorów i mediów uznała tę podróż za jedną z najtrudniejszych w pontyfikacie obecnego papieża w wymiarze zarówno politycznym, jak i religijnym. Benedykt XVI musiał stanąć wobec takich problemów Bliskiego Wschodu jak „arabska wiosna” w Egipcie, Tunezji, Libii i innych krajach tego regionu, w wyniku czego coraz większe wpływy zdobywają tam radykalne ugrupowania islamskie. Pielgrzymka miała wymiar przede wszystkim duchowy i religijny. Papież przyjechał do kraju szczycącego się tolerancją i wolnością religijną, w którym wyznawcy Chrystusa stanowią 40 proc. wśród prawie 4 mln mieszkańców, a ich liczba stale maleje. Dlatego wielokrotnie padały z ust Benedykta XVI słowa otuchy i apele do maronitów, melchitów, katolickich Ormian i syrokatolików, aby nie emigrowali i pozostawali na ziemi swych ojców, będąc jej „światłem, solą i zaczynem”. Liban to mozaika 18 wyznań i religii i dlatego tak duży akcent papież położył na dialog ekumeniczny z innymi wyznaniami chrześcijańskimi oraz na dialog międzyreligijny z islamem różnych nurtów: sunnickim, szyickim, alawickim i Druzów. Większość wyznawców Allaha, w tym także członkowie radykalnego Hezbollahu, przyjęła papieża z otwartymi ramionami. Szczególną uwagę zwróciło oświadczenie muftiego sunnitów Mohammeda Raszida Kabbaniego, który zapewnił papieża, że sami muzułmanie pragną, by chrześcijanie pozostali na Bliskim Wschodzie. Ze swej strony papież m.in. zdecydowane potępił fundamentalizm, handel bronią i szerzenie nienawiści.

Szwajcaria. W Sankt Gallen obradowało w dniach 27-30 września doroczne zgromadzenie Plenarne Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). Jego tematem były: „Wyzwania naszych czasów: aspekty społeczne i duchowe”. Biskupi rozmawiali m. in. o gospodarczym, polityczno-prawnym i filozoficzno-duchowym wymiarze kryzysu w Europie, wyzwaniach związanych z Rokiem Wiary, nowej ewangelizacji, wolności religijnej oraz upamiętnili 50. rocznicę rozpoczęcia Soboru Watykańskiego II.

PAŹDZIERNIK

Świat. We wszystkich Kościołach lokalnych uroczyście zainaugurowano Rok Wiary, który rozpoczął się 12 października i potrwa do 24 listopada 2013 r. Z tej okazji w Ziemi Świętej uroczystą liturgię odprawiono w Kafarnaum. Zwierzchnicy wspólnot katolickich Ziemi Świętej wezwali do stawania się „żywymi znakami obecności Chrystusa” na ziemi wiary i zmartwychwstania. W Iraku, gdzie za wyznawanie wiary chrześcijańskiej można zapłacić życiem obchody rozpoczęto Mszą w katedrze św. Józefa w stołecznym Bagdadzie. W Lyonie na terenie Eurexpo w święcie dającym początek diecezjalnym obchodom Roku Wiary wzięło udział ponad 20 tys. osób. W Hiszpanii pielgrzymi z Toledo przybyli tłumnie do sanktuarium Matki Bożej z Guadalupe. Z kolei w Burgos abp Gil Hellín otworzył bramę katedry jako symbol „wrót wiary”, przez które następnie przeszli pielgrzymi z całej diecezji. Austriacy i Słoweńcy zainaugurowali transgraniczne obchody Roku Wiary, co ma służyć pogłębieniu współpracy regionalnej w Europie. W Japonii zdaniem bp Paula Shinichi Itonaga, który przez 30 lat kierował japońską diecezją Kagoshima na wyspie Kiusiu Rok Wiary jest „lekarstwem dla Kościoła i społeczeństwa”.

USA. W 145 miastach odbyły się 20 października manifestacje w obronie wolności religijnej. Tysiące Amerykanów wyszło na ulice, aby protestować przeciwko forsowanej przez administrację Białego Domu tzw. reformę zdrowotną, łamiącą sumienia wierzących poprzez zmuszanie ich w ramach ubezpieczenia do opłacania środków antykoncepcyjnych, wczesnoporonnych i sterylizacji. Manifestacje odbywały się także w małych miasteczkach, jednak najliczniejszy wiec odbył się w Chicago, miasta uważanego za przybrane rodzinne miasto Baracka Obamy. Tysiące ludzie niosło kartki z napisami: „Głosuj za życiem i wolnością”. Obecni byli obrońcy życia z żółtymi balonikami, na których widniał napis „Life”(Życie).

LISTOPAD

Egipt. Ortodoksyjny Kościół Koptyjski ma od 4 listopada nowego patriarchę. Został nim 60-letni bp. Tawadrous (Teodor), dotychczasowy biskup pomocniczy w egipskim El-Beheira. Zgodnie z tradycją nazwisko jednego z trzech kandydatów nowego patriarchy wyciągnął w losowaniu chłopiec z zawiązanymi oczami. Obecny „patriarcha Aleksandrii i całego Egiptu”, zwierzchnik – jak się szacuje – od ośmiu do dwunastu milionów ortodoksyjnych koptów na całym świecie, jest 118 następcą św. Marka Ewangelisty. Poprzedni zwierzchnik koptów, patriarcha Szenuda III, zmarł 17 marca br. w wieku 88 lat.

Francja. W całym kraju masowo protestowano przeciwko homozwiązkom. Miały one charakter ponadwyznaniowy. W samym tylko Paryżu 17 listopada w manifestacji przeciwko tak zwanym małżeństwom jednopłciowym uczestniczyło według szacunków organizatorów 200 tys. osób. W Lyonie 27 tys., a w Marsylii 8. Kilkutysięczne marsze przeszły też ulicami Tuluzy, Nantes i Rennes. Natomiast w 18 listopada organizatorem marszu w stolicy Francji był instytut Civitas, związany z francuskimi tradycjonalistami.

Syria. W wyniku wybuchu bomb 28 listopada w zamieszkałej w większości przez chrześcijan i druzów dzielnicy Damaszku zginęły 54 osoby. W położonej w południowo wschodniej części stolicy Syrii Jaramana eksplodowały cztery bomby, z których dwie znajdowały się w samochodach. Co najmniej 120 kolejnych osób zostało ciężko rannych. Nuncjusz apostolski w Syrii abp Mario Zenari skrytykował panującą obecnie obojętność wobec syryjskiej wojny domowej, która stała się już czymś „zrutynizowanym”. W trwającej od marca 2011 wojnie domowej w Syrii zginęło już ponad 40 tys. osób a ponad 500 tys. mieszkańców kraju przebywa w obozach dla uchodźców w Jordanii, Libanie, Turcji, Iraku i w kilku krajach Afryki Północnej.

GRUDZIEŃ

Chiny. Patriotyczne Stowarzyszenie Katolików Chińskich oraz nieuznawana przez Stolicę Apostolską Konferencja Biskupia Kościoła Katolickiego w Chinach (BCCCC) formalnie odwołały bp. Thaddeusa Ma Daqina jako koadiutora diecezji szanghajskiej oraz pozbawiły go wszystkich funkcji zarówno w Stowarzyszeniu jak i BCCCC. Decyzję podjęła w Pekinie Komisja Stała obydwu organizacji. W odpowiedzi sekretarz watykańskiej Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów, abp Savio Hon Tai-Fai zapewnił o pełnym poparciu Stolicy Apostolskiej dla biskupa pomocniczego w Szanghaju. Stwierdził, że decyzja nieuznawanej przez Watykan Konferencji Biskupiej Kościoła Katolickiego Chin (BCCCC), o cofnięciu nominacji nie ma żadnych podstaw prawnych. Jednocześnie wezwał katolików na całym świecie do modlitwy w intencji bp. Ma Daqina i Kościoła w Chinach.

Włochy. W Rzymie w dniach 28 grudnia – 1 stycznia 2013 r. odbywa się 35. Europejskie Spotkanie Młodych organizowane przez ekumeniczną Wspólnotę z Taizé. Do Wiecznego Miasta przybyło ok. 40 tys. młodych ludzi z całej Europy, wśród których najliczniejszą grupę stanowią, w liczbie 12 tys., Polacy. W ramach spotkania odbywają się: program poranny w parafiach, obejmujący modlitwę, wymianę myśli w grupach oraz odkrywanie znaków nadziei; popołudniowe spotkania tematyczne dotyczące życia duchowego, sztuki i kwestii społecznych; modlitwa o pokój w parafiach, a następnie „Święto Narodów”, które odbędzie się u progu Nowego Roku.

Oprac. Krzysztof Tomasik