Kościół prawosławny ma nowego świętego

Macedoński Kościół Prawosławny – Arcybiskupstwo Ochrydzkie (MKP-AO) ogłosił 16 października świętym pisarza kościelnego, mnicha i ihumena (przełożonego) klasztoru św. Dymitra Sołuńskiego (z Salonik) w Leszoku – Cyryla (Pejčinovicia). Żył on na przełomie XVIII i XIX w. i uchodzi za jednego z głównych oświecicieli narodu macedońskiego. Kanonizacji, która odbyła się w katedrze św. Cyryla i Metodego w Tetowie w północno-zachodniej Macedonii Północnej, przewodniczył zwierzchnik Kościoła arcybiskup ochrydzki i macedoński, metropolita skopijski Stefan.

Obrzędy kanonizacyjne rozpoczęły się dzień wcześniej całonocnym czuwaniem w klasztorze w Leszoku, którego przełożonym nowy święty był w latach 1818-30, a nazajutrz odbyły się główne uroczystości w Tetowie. Na wstępie biskup heraklijski Klemens odczytał postanowienie Świętego Synodu Biskupiego MKP-AO z 10 maja br. o zaliczeniu Cyryla z Leszoku w poczet świętych, podjęte „po uważnym zbadaniu jego drogi życiowej, czynów duszpasterskich i cudów, jakie dokonywały się dzięki modlitwom jego i do niego oraz biorąc pod uwagę stałą cześć oddawaną mu przez lud prawosławny”.

Abp Stefan w swym słowie do wiernych podkreślił znaczenie wielebnego Cyryla nie tylko jako kapłana, ale też jako oświeciciela i nauczyciela narodu. Swoimi kazaniami i utworami „wyróżniał się on w okresie odrodzenia [narodowego], gdy naród nasz potrzebował wskazówek, jak trzeba kochać Boga i ludzi oraz dlaczego należy zachowywać swe piśmiennictwo i swój język za przykładem świętych braci Cyryla i Metodego i św. Klemensa Ochrydzkiego” – powiedział zwierzchnik MKP-AO.

Relikwiarz z doczesnymi szczątkami nowego świętego spoczął w soborze katedralnym w Tetowie obok jego wizerunku, wykonanego przez malarza Kiriła Złatanowa. Liturgiczne wspomnienie św. Cyryla będzie obchodzone 25 marca (według nowego stylu) lub 7 kwietnia (według starego).

Święty Cyryl (Pejčinović) urodził się około 1771 roku we wsi Tearce koło Tetowa w bardzo pobożnej rodzinie. W młodym wieku razem ze swym ojcem Pejčinem i dziadkiem, którzy owdowieli , został postrzyżony na mnicha w klasztorze Chilandar na Świętej Górze Atosie. Potem posługiwał w monasterze Najświętdszej Bogurodzicy w Kiczewie w Macedonii. W latach 1801-18 był ihumenem klasztoru św. Dymitra Sołuńskiego (czyli z Salonik) koło Skopje, który odnowił i przywrócił w nim życie duchowe po wieloletnim opuszczeniu i zniszczeniu.

Aby zaspokoić zapotrzebowanie duchowieństwa na księgi liturgiczne, napisał i wydrukował, w dużym stopniu własnym kosztem, rytuał „Ogledało” (Zwierciadło), zawierający teksty liturgiczne, kazania, nauki, w tym także moralne, wyjaśnienia ksiąg biblijnych, modlitwy i oryginalne „Pouczenie dla każdego chrześcijanina, jak obchodzić święta Pańskie i ku czci świętych oraz jak należy przystępować do komunii świętej”. „Ogledało” do dzisiaj zachowuje swą aktualność i ma go w swych zbiorach większość duchownych MKP-AO.

W latach 1818-30 był przełożonym monasteru św. Atanazego z Aleksandrii w Leszoku, a po zakończeniu tej posługi mieszkał w nim jako zwykły mnich. Odbudował z ruin zniszczony obiekt, utworzył przy nim szkołę klasztorną oraz zgromadził wokół siebie grono ludzi-miłośników oświaty i książek. Sporo podróżował po ówczesnej ziemi macedońskiej, ratując wiele starych rękopisów i ksiąg z opuszczonych monasterów, dzięki czemu stworzył piękną bibliotekę klasztorną. W czasie tych podróży głosił kazania i starał się budzić świadomość narodową i duchową swych rodaków.

Postać nowego świętego wywołuje spory z uczonymi bułgarskimi, którzy uważają jego i jego spuściznę duchowo-literacką za część dziedzictwa bułgarskiego. Powołują się przy tym na zapiski samego Cyryla, który swoje dzieła pisał w „najprostszym i nieksiążkowym języku bułgarskim Dolnej Misji Skopijskiej i Tetowskiej”. Według naukowców macedońskich słownictwo, stosowane przez nowo ogłoszonego świętego, oparte jest na dialekcie tetowskim z dość licznymi zapożyczeniami tureckimi i odzwierciedla mowę mieszkańców dzisiejszej północno-zachodniej Macedonii. Uważają oni św. Cyryla za jednego z twórców współczesnego języka macedońskiego, który w swej postaci literackiej i uporządkowanej gramatycznie ukształtował się dopiero po II wojnie światowej.