Kraków: Obchody 612. rocznicy powstania Papieskiej Akademii Teologicznej

612. rocznicę powstania Papieskiej Akademii Teologicznej obchodzą dziś jej pracownicy naukowi i administracyjni oraz studenci.

W uroczystej Eucharystii w katedrze wawelskiej uczestniczył także kard. Stanisław Dziwisz, wielki kanclerz PAT.

Homilię wygłosił ks. prof. Janusz Mastalski, dziekan Wydziału Nauk Społecznych. Przypomniał w niej dzieje powstania Wydziału Teologicznego w Krakowie. Na prośbę królowej Jadwigi i jej małżonka Władysława Jagiełły ówczesny papież Bonifacy IX, 11 stycznia 1397 r. wydał bullę „Eximiae devotionis affectus”, erygującą Wydział Teologii w Krakowie. Wtedy uniwersytet krakowski w pełni zaistniał na mapie uniwersytetów europejskich. W ciągu wieku XV osiągnął poziom największych i najznakomitszych uniwersytetów ówczesnej Europy. Obecnie PAT jest spadkobierczynią Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Ks. Mastalski podkreślił, że katolicka uczelnia wyższa w obecnych czasach musi stawić czoła problemom społecznym, „bowiem współczesny świat boryka się z wieloma, aksjologicznie niejednoznacznymi zjawiskami”. Wymienił wśród nich m.in. zjawisko globalizacji z jej pozytywnymi i negatywnymi cechami, coraz większy pluralizm kulturowy, narastający terroryzm i agresję, a także mediatyzację życia i ekologiczne zagrożenia świata. Do zjawisk tych zaliczył także ducha postmodernizmu „z charakterystycznym dla niego relatywizmem i skrajnym indywidualizmem oraz wzrastający konsumpcjonizm i uzależnienie od gadżetów cywilizacyjnych”.

Ponadto – zdaniem kaznodziei – XXI wiek niesie ze sobą duże zagrożenia dla tożsamości uczelni wyższych, w tym także uniwersytetów. Przejawem owego kryzysu jest coraz większy wpływ ekonomii na jakość kształcenia. „Poważnym problemem jest także rozdzielanie pracy badawczej i dydaktycznej. Podstawą awansu akademickiego i środowiskowego prestiżu są głównie wyniki prowadzonych badań, jak również umiejętność pozyskiwania na nie środków finansowych spoza uczelni” – dodał ks. Mastalski.

Zwiększa się ponadto odsetek studentów, którzy chcą jedynie mieć dowód zdobycia wyższego wykształcenia w postaci dyplomu uczelni wyższej, natomiast zmniejsza się liczba studentów, którzy chcą być wykształceni. „Żyjemy także w dobie psychobójstwa, a tzw. «duchowość globalna» odarta jest z sacrum” – uznał ks. Mastalski.

Nawiązując do czytań ewangelicznych, kaznodzieja wymienił podstawowe cele i zadania szkoły wyższej. Jest nią przede wszystkim służba wartościom, które są coraz częściej spychane na margines życia społecznego. Najważniejszą z nich jest sam człowiek jako osoba, stąd też zadaniem szkoły wyższej jest troska o świat ludzkich wartości i ich obrona.

Drugim ważnym celem i zadaniem szkoły wyższej jest służba społeczeństwu. Szkoły wypracowują struktury dialogu, dostarczając jednocześnie społeczeństwu wyników badań i dyskusji, a także rozumowania leżącego u podstaw głębokich przekonań.

Trzecim istotnym zadaniem uczelni wyższej jest służba nauce. Ma ona przede wszystkim wymiar posługi myślenia. Szkoła wyższa nie może uczyć bezmyślności i bezrefleksyjności. „To przecież Mistrz z Nazaretu wzywał każdego człowieka do zatrzymania, refleksji nad sobą, światem, powołaniem. Dlatego też, jedną z ważnych kompetencji uzyskanych przez studenta ma być myślenie twórcze, humanistyczne, przepełnione prawdą” – stwierdził ks. Mastalski.

„Aby tak się stało, środowisko akademickie nie może bać się prawdy, nawet tej najbardziej niewygodnej. Stąd też obiektywizm i dobro społeczne powinno przyświecać działalności każdej szkoły wyższej” – dodał.

Zadaniem uczelni jest także służba kulturze i młodemu człowiekowi. Służba ta jest przestrzenią, w której ma następować zapoznanie się z dziedzictwem kulturowym ludzkości, a także dokonywać pogłębiona formacja ludzka. „Kultura jest przecież przejawem postępu człowieka, który dokonuje się poprzez doskonalenie jego talentów i zdolności, także tych kulturalnych” – argumentował kaznodzieja, który dodał, że nie można zapominać także o służbie uczelni wobec kadry naukowej. „Akademiccy wykładowcy powinni na uczelni odkrywać szansę własnego rozwoju we wszystkich jego wymiarach” – uznał.

Jednak najbardziej podstawowym zadaniem uczelni katolickiej – mówił ks. Mastalski – jest służba chrześcijańskiej wizji człowieka i świata. Uczelnia taka jest wspólnotą akademicką, działającą w sposób ściśle naukowy, przyczyniającą się do postępu ludzkiej wiedzy i rozwoju dziedzictwa kulturowego. Dzieje się to poprzez prace badawcze, nauczanie i różnorodne usługi świadczone dla wspólnot lokalnych, krajowych i międzynarodowych, a w swojej misji kieruje się nauczaniem Kościoła.

Z okazji rocznicy promocję na stopnie doktorów otrzymało 22 świeckich i duchownych pracowników uczelni, doktorami habilitowanymi zostało 3 pracowników. Ponadto na stanowisko profesora zwyczajnego PAT mianowanych zostało dwóch pracowników, a ks. Janusz Mastalski otrzymał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych.

Papieska Akademia Teologiczna liczy ok. 3200 studentów, 208 pracowników naukowych i 97 innych pracowników. Na pierwszy rok studiów przyjęto 899 studentów, czyli o 100 więcej niż w poprzednim roku. Rok akademicki 2008/2009 jest 27. w historii PAT i 612. w dziejach Wydziału Teologicznego UJ, którego PAT jest kontynuatorką. Rektorem uczelni jest ks. prof. Jan Maciej Dyduch.