Kraków: rozpoczął się II Festiwal Literacki Czesława Miłosza

Blisko dwustu pisarzy, poetów, tłumaczy i znawców twórczości Czesława Miłosza spotka się podczas 2. Festiwalu Literackiego Czesława Miłosza, który rozpoczął się 9 maja w Krakowie pod hasłem „Rodzinna Europa”. W programie zaplanowano kilkadziesiąt wydarzeń: międzynarodową konferencję naukową poświęconą nobliście, wieczory poetyckie oraz panele. Uczestnicy będą rozmawiać m.in. o roli religii w twórczości pisarza, jej duchowych aspektach oraz o tożsamości we współczesnym świecie.

Druga edycja festiwalu, organizowana pod hasłem „Rodzinna Europa” potrwa do niedzieli. Do Krakowa przyjedzie blisko 200 pisarzy, poetów, tłumaczy i znawców twórczości Miłosza, m.in. Derek Walcott, poeta arabski Adonis, Bei Dao, Claire Cavanagh, Oleg Czuchoncew, Natalia Gorbaniewska, Edward Hirsch, Jane Hirshfield, Zadie Smith, Tomas Venclova i indyjski poeta Aśok Wadźpeji. Wydarzenie będzie najważniejszym akcentem polskich obchodów Roku Miłosza ogłoszonego przez Sejm RP i Parlament Litwy w związku z setną rocznicą urodzin poety.

"Myślę, że spełnia się marzenie Czesława Miłosza, który nie oczekiwał hołdów, ale poważnej rozmowy i lektury jego dzieł. Ten festiwal będzie najlepszą okazją do uświadomienia sobie, jaki kontynent i jak wielką bibliotekę nam pozostawił. Dla Miłosza najważniejsza była zawsze poezja i to wiersze będą tu najważniejsze. Kraków stanie się poetycką Wieżą Babel" – mówił Jerzy Illg, dyrektor programowy Festiwalu Literackiego Czesława Miłosza.

Ważnym wydarzeniem festiwalu będzie niedzielny panel "O zgiełku wielu religii". „Spotkanie na pewno będzie pasjonującą rozmową o współistnieniu różnych religii, konfrontacji religii ze sferą świecką” – zapowiada Illg. Spotkanie zgromadzi m.in. Nilüfer Göle – turecką socjolog z Sorbony, która zajmuje się islamem, wybitnego brytyjskiego myśliciela politycznego Johna Graya czy czeskiego teologa ks. Tomaša Halika. Panel poprowadzi filozof Krzysztof Michalski.

Jak podkreślają organizatorzy, tytuł debaty umożliwia rozważenie roli religii w życiu publicznym i w indywidualnym wymiarze duchowym. Człowiek poszukuje odpowiedzi na szereg pytań, które postawione zostały przez Czesława Miłosza nie tylko w „Rodzinnej Europie”, ale w wielu dziełach poetyckich i eseistycznych, m.in. „Ziemii Ulro”, „Widzeniach nad Zatoką San Francisco”, „Metafizycznej pauzie” czy „Traktacie teologicznym”.

W sobotę odbędzie się spotkanie pt. „Miejsce urodzenia”. Tytuł debaty nawiązuje do problemów i wyzwań stających dziś przed twórcami poszukującymi własnej tożsamości, dialogu kultur i tradycji, porozumienia i współistnienia w dobie globalizacji. Podczas panelu uczestnicy będą odpowiadać na pytania m.in. o to czy w XXI wieku Europa może jeszcze być „rodzinna”. Kto może do tej „rodziny” należeć, a kto jest z niej wykluczany? W wydarzeniu udział wezmą Timothy Garton Ash, Bei Dao i Breyten Breytenbach.

Podczas festiwalu swój referat pt. „Miłosz – Poezja jako ćwiczenie duchowe” wygłosi o. Jan Andrzej Kłoczowski. Jak podkreśla dominikanin, w dojrzałej poezji Miłosza urzekła go pochwała świata widzialnego, tęsknota do tego, co rzeczywiste. „Poezję Czesława Miłosza czytam i rozumiem jako takie właśnie ćwiczenie duchowe, wciąż ponawiany trud poszukiwania odpowiedzi na pytanie czym jest „To” – wyznaje o. Kłoczowski.

Jak podkreślają organizatorzy, do najważniejszych tematów twórczości poety należała religia. Czesław Miłosz mówił o dwudziestowiecznej erozji wyobraźni religijnej i związanej z nią udręce osamotnionego rozumu. Czerpał z chrześcijaństwa – z katolicyzmu, z prawosławia i z protestantyzmu, ale wykraczał i poza ten krąg – nieobce były mu inspiracje buddyjskie, judaizm i gnoza. Chcemy sprowokować debatę o sprawach ostatecznych i fundamentalnych” – uważa Jerzy Illg.

Natomiast piątkowy wieczór to "Miasto bez imienia", gdzie ważne będą kwestie obcości, wygnania, tożsamości. Wystąpią Natalia Gorbaniewska, Bei Dao, Tomasz Różycki i noblista Derek Walcott. W sobotę odbędzie się spotkanie "Nieobjęta ziemia", a bohaterami wieczoru będą Szwed Lars Gustafsson, Hindus Aśok Wadźpeji oraz Wisława Szymborska i Julia Hartwig.

W ramach festiwalu odbędzie się wieczór wspomnień o Czesławie Miłoszu – o pisarzu mówić będą m.in. Aleksander Fiut, Jane Hirshfield, Adam Michnik, Tomas Venclova, Helen Vendler i Adam Zagajewski. Hasłem festiwalu są sowa "Rodzinna Europa", rozmowa będzie poświęcona tożsamości we współczesnym świecie, roli religii oraz Rosji, którą Czesław Miłosz poznał we wczesnym dzieciństwie.

Ponadto przygotowano cztery wieczory poetyckie, których tytuły zaczerpnięto z dzieł Miłosza: "Księga olśnień", "Miasto bez imienia", "Nieobjęta ziemia" i "Wielkie Księstwo Poezji". Zaproszeni do Krakowa poeci będą mieć także indywidualne spotkania autorskie: w środę Aśok Wadźpeji, w czwartek Derek Walcott, w piątek Edward Hirsch oraz Adonis, w sobotę John Gray, a w niedzielę Zadie Smith oraz Bei Dao.

W piątek podczas gali w Operze Krakowskiej po raz siódmy wręczona zostanie Nagroda Transatlantyk dla wybitnego popularyzatora literatury polskiej zagranicą.

Odbędzie się także wiele koncertów. Na zakończenie festiwalu 15 maja w Filharmonii Krakowskiej z koncertem kompozycji do wierszy Miłosza wystąpi Aga Zaryan z przyjaciółmi.

Festiwalowi towarzyszyć będą: przegląd filmów dokumentalnych o Czesławie Miłoszu, pokazy multimedialne oraz prezentacje książek.

W poniedziałek na placu Szczepańskim stanął pawilon „Miłosz”. Instalacja łączy w jedno utwory Miłosza, obrazy i muzykę.

Organizatorami Festiwalu Czesława Miłosza są: Krakowskie Biuro Festiwalowe, Instytut Książki i Uniwersytet Jagielloński.

Szczegółowy program festiwalu można znaleźć na stronie: www.milosz365.pl