Kraków: „Wolność i słowo” – wkrótce 18. Dni Tischnerowskie

„Wolność i słowo” to temat przewodni osiemnastej edycji Dni Tischnerowskich, które 18 kwietnia rozpoczną się w Krakowie. Ich celem jest upamiętnienie osoby i dzieł ks. Józefa Tischnera oraz podejmowanie refleksji nad zagadnieniami, które go interesowały. Program Dni obejmuje wykłady, debaty i warsztaty z udziałem filozofów, publicystów, naukowców i aktorów, którzy będą dyskutować na temat bogatej twórczości patrona tego wydarzenia.

Zdaniem Henryka Woźniakowskiego, prezesa Wydawnictwa Znak, można powiedzieć, że z jednej strony „wolność słowa” to temat zbanalizowany, a z drugiej odnoszący się do obecnych czasów. „Wydaje się, że jest to temat naszych czasów, tzn. słowo podległo daleko idącej transformacji, jeśli chodzi o siłę oddziaływania i jego zasięg, narzędzia, którymi się posługuje, rolę odgrywaną w zglobalizowanym świecie. W epoce, której jednym z modniejszych haseł jest postprawda, wydaje się, że powrót do tego zagadnienia, czym jest wolne słowo, ma zasadnicze znaczenie” – wyjaśnił H. Woźniakowski.

Według niego podobne zdanie o „wolności słowa” ma brytyjski historyk Timothy Garton Ash, który będzie gościem specjalnym tegorocznych Dni. Od tytułu wydanej właśnie jego książki „Wolne słowo. Dziesięć zasad dla połączonego świata” organizatorzy zaczerpnęli motyw przewodni tegorocznych spotkań. Publikacja stanowi owoc wielkiego międzynarodowego projektu naukowego i – zdaniem publicystów – jest „manifestem na rzecz globalnej wolności słowa”.

Dni Tischnerowskie potrwają od 18 do 21 kwietnia. Tradycyjnie rozpocznie je Msza św. w kolegiacie św. Anny w intencji patrona spotkania. Po niej na Scenie im. Stanisława Wyspiańskiego w Akademii Sztuk Teatralnych odbędzie się pokaz filmów dokumentalnych o ks. Tischnerze. W ramach wydarzenia zaplanowano debatę „Wolność słowa a mowa krzywdząca” z udziałem publicystów, literaturoznawców i filozofów. Tradycyjnie też główny gość wydarzenia wygłosi odczyt w ramach cyklu Colloquia Tischneriana, zatytułowany tym razem „Wolne słowo: dziesięć zasad dla połączonego świata”. Wykład odbędzie się 19 kwietnia w Auditorium Maximum UJ (początek o godz. 17).

W tym samym dniu o godz. 18 rozpocznie się debata w ramach „Jaskini filozofów”, w której – oprócz głównego gościa – wezmą udział pisarz i reporter Wojciech Jagielski i Henryk Woźniakowski. Zaplanowano też spotkanie pt. „Wolność w sztuce”, o której rozmawiać będą krytyczka sztuki Marta Tarabuła, eseista i publicysta ks. Andrzej Draguła oraz teatrolog Dariusz Kosiński. Podczas wydarzenia odbędzie się także „Czytanie Tischnera”, a esej „Kłamstwo polityczne” przeczyta Radosław Krzyżowski. Spotkanie zakończy rozmowa z publicznością, którą poprowadzą Wojciech Bonowicz i Zbigniew Stawrowski.

Nowością tegorocznej edycji będzie Otwarte Forum Filozoficzne „OFF Tischner”. Jest to zaproszenie dla wszystkich, którzy chcą kontynuować dyskusję o tym, co usłyszeli w czasie tegorocznych Dni. W spotkaniu wezmą udział filozofowie związani z Instytutem Myśli Józefa Tischnera.

„Podczas 18. Dni Tischnerowskich chcemy się przyjrzeć spotkaniu tych dwóch rzeczywistości: wolności i słowa. Chcemy skorzystać z inspiracji autorytetów, czyli patrona wydarzenia oraz z owoców badań przeprowadzonych w ostatnich latach przez prof. Timothy’ego Gartona Asha. Jesteśmy w końcu w nowej sytuacji kulturowej: gwałtownego poszerzenia możliwości komunikacyjnych” – podkreślił Wojciech Bonowicz. Jego zdaniem, pojedyncze słowo, pogląd czy zdanie wydaje się mieć większą niż kiedykolwiek moc rażenia, a z drugiej strony zdaje się ginąć w masie łatwo rozpowszechnianych słów. Dodał, że w trakcie Dni specjaliści z różnych dziedzin będą dyskutować o tym, jakie są zagrożenia, ale też pozytywy tej nowej sytuacji i jaką rolę w tym kontekście ma do odegrania sztuka.

W trakcie Dni Tischnerowskich wręczone zostaną Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Są one przyznawane w trzech kategoriach: pisarstwa religijnego lub filozoficznego, stanowiącego kontynuację tischnerowskiego „myślenia według wartości”; publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”; oraz inicjatyw duszpasterskich i społecznych, współtworzących „polski kształt dialogu”. W tym roku laureatami nagrody są: filozof Miłosz Puczydłowski, eseista i animator kultury Krzysztof Czyżewski oraz działacz społeczny Jan Jakub Wygnański.

Głównym organizatorem wydarzenia jest Wydawnictwo Znak we współpracy z Akademią Sztuk Teatralnych w Krakowie, Instytutem Myśli Józefa Tischnera, Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II.

Ks. prof. Józef Tischner (1931-2000), kapłan archidiecezji krakowskiej, był uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych europejskich filozofów chrześcijańskich. Był dziekanem Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej, wykładowcą filozofii dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Był szeroko znany poza granicami kraju jako autor licznych książek, tłumaczonych na wiele języków. Był założycielem i prezesem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. Wśród jego osobistych przyjaciół byli m.in.: kard. Franz König, Hans Georg Gadamer, Paul Ricoeur, Leszek Kołakowski i Emmanuel Levinas. W 1999 r. otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.

Szczegółowy program wydarzenia znajduje się na stronie www.tischner.pl.