Kraków: wręczono Nagrody im. ks. Stanisława Musiała

Bella Szwarcman-Czarnota i prof. Wacław Wierzbieniec odebrali dziś w Auli Collegium Novum UJ w Krakowie, Nagrody im. ks. Stanisława Musiała. Wyróżnienie od dziewięciu lat przyznawane jest osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego.

Bella Szwarcman-Czarnota została wyróżniona za twórczość pisarską, popularyzatorską i translatorską. Jak podkreślał w laudacji zastępca prezydenta Krakowa Andrzej Kulig, jest ona jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury. „To ona odkrywa przed nami piękno i mądrość świętych ksiąg żydowskich i otwiera nasze serca na głębsze zrozumienie ojców naszej wiary” – mówił.

Bella Szwarcman-Czarnota ma w swoim dorobku imponującą liczbę tłumaczeń, dzięki którym polscy czytelnicy mogli zapoznać się z twórczością żydowskich autorów. To m.in. wspomnienia Jechiela Rajchmana „Ocalałem z Treblinki”, „Rabin bez głowy i inne opowieści z Chełma” Menachema Kipnisa czy „Żydowskie bajki z Czerniowców” Eliezera Sztejnbarga. Własna twórczość Belli Szwarcman-Czarnoty koncentruje się wokół tematyki dotyczącej kobiet w judaizmie, stanowiąc istotny głos wobec dominującej, „męskiej” interpretacji Tory.

„Z domu rodzinnego wyniosła głęboki szacunek dla wiedzy, siły tradycji i wartości jej przekazywania w łańcuchu pokoleń” – podkreślał Kulig. Według niego jej twórczość otwiera szansę na to, że bogactwo i piękno kultury żydowskiej trafiło wreszcie do chrześcijańskich odbiorców. „Z patronem nagrody łączy ją przekonanie o mocy wypowiedzianego słowa, które może zniszczyć i wprowadzać podziały i konflikty albo budować mosty” – dodał mówca.

Prof. Wacław Wierzbieniec jest historykiem, wykładowcą Uniwersytetu Rzeszowskiego, autorem licznych książek i artykułów dotyczących historii i kultury Żydów w XIX i XX w., ale Nagroda im. ks. Stanisława Musiała nie trafiła do niego za działalność naukową, lecz za zaangażowanie w promowanie dobrych relacji polsko-żydowskich i polsko-ukraińskich. Zainicjowane przez niego w Rzeszowie obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu są już teraz organizowane w 23 miejscowościach na Podkarpaciu.

Według rektora UJ prof. Wojciecha Nowaka, dzięki aktywności laureata rodzi się głęboka motywacja u kolejnych, zwłaszcza młodych osób. „Jego działalność jest dowodem, że nie tylko wielkie centra nie zaniedbują pamięci o współobywatelach, którą jesteśmy im winni, ale pielęgnowana jest ona także w mniejszych ośrodkach” – zaznaczył.

Wygłaszający laudację rektor UJ przypomniał, że prof. Wierzbieniec był też współorganizatorem licznych wydarzeń upamiętniających dziedzictwo żydowskie na Podkarpaciu. „Daje nam klucz do zrozumienia innych, otwartości i tolerancji. Od niego uczymy się trudnej i bolesnej sztuki pamiętania, ale również tolerancji, wrażliwości i piękna” – podsumował.

Nagroda im. ks. Stanisława Musiała została ustanowiona przez krakowskie stowarzyszenie Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”, a jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Prezydent Miasta Krakowa. Przyznawana jest w dwóch kategoriach: za twórczość w duchu dialogu oraz za działalność społeczną.

W skład kapituły wchodzą przedstawiciele wiodących krakowskich instytucji i środowisk, w tym żydowskiej i chrześcijańskiej społeczności Krakowa, gdyż zamysł nagrody wiąże się z przekonaniem, że Kraków – miasto króla Kazimierza, Jagiellonów, Pawła Włodkowica, Jana Pawła II, ks. J. Tischnera i ks. S. Musiała – ma obowiązek dzielenia się z Polską i Europą swymi tradycjami dobrych relacji międzykulturowych i międzyreligijnych.

Patron nagrody był członkiem redakcji „Tygodnika Powszechnego” oraz Komisji Episkopatu do spraw Dialogu z Judaizmem. Jest autorem książek: „Czarne jest czarne” – wyboru tekstów poświęconych problematyce stosunków między chrześcijanami a Żydami i „Dwanaście koszy ułomków” – wyboru felietonów publikowanych od wielu lat na łamach „Tygodnika Powszechnego”.

W 1987 roku przyczynił się m.in. do podjęcia decyzji o przeniesieniu klasztoru karmelitanek z terenu obozu w Oświęcimiu, występował przeciwko wznoszeniu krzyży na oświęcimskim żwirowisku. Zmarł 5 marca 2004 r. w Krakowie.