Kraków: wręczono Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera

Filozof Miłosz Puczydłowski, eseista i animator kultury Krzysztof Czyżewski oraz działacz społeczny Jan Jakub Wygnański odebrali w sobotę Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Wręczenie wyróżnień odbyło się podczas gali w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie, wieńczącej tegoroczną 18. edycję Dni Tischnerowskich.

Nagroda przyznawana jest w trzech kategoriach wybitnym intelektualistom, publicystom i działaczom społecznym. Promuje w Polsce styl myślenia i postawy łączące intelektualną rzetelność, odwagę i wrażliwość na drugiego człowieka – wartości jej patrona, ks. prof. Józefa Tischnera. Tegorocznych laureatów wyłoniło jury w składzie: ks. Adam Boniecki (przewodniczący), abp Grzegorz Ryś, Piotr Maria Śliwicki, Władysław Stróżewski, Łukasz Tischner (sekretarz), Karolina Wigura i Henryk Woźniakowski.

W kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego, stanowiącego kontynuację „myślenia według wartości”, nagrodę otrzymał Miłosz Puczydłowski. Młody uczony został wyróżniony za studium „Religia i sekularyzm. Współczesny spór o sekularyzację”. – Laureat ukazuje splątaną genealogię, a w konsekwencji wzajemne zapośredniczenie religijnych i świeckich modeli rozumienia współczesnej kultury. Jego wnikliwe analizy wyczulają na to, co łączy – otwartość na dobro, które przemienia i przekracza podziały – mówił ks. Adam Boniecki.

Miłosz Puczydłowski jest doktorem filozofii, adiunktem w Katedrze Metafizyki i Ontologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. W swej pracy badawczej zajmuje się m.in. filozofią religii i teologią w myśli niemieckojęzycznej, problematyką tragiczności i kwestią sekularyzacji. Jako stypendysta odbywał staże naukowe w Oslo, Wiedniu, i Sztokholmie. Publikował m.in. w „Kwartalniku Filozoficznym”, Przeglądzie Politycznym” i miesięczniku „Znak”.

– Najważniejszym tematem filozofii ks. Józefa Tischnera było spotkanie z drugim człowiekiem. Wnioski jakie z tego wciągnął były takie, że wobec drugiego człowieka nie wolno przejść obojętnie. Dzisiaj ta postać, wobec której nie możemy przejść obojętnie ma twarz przybysza, uciekiniera, uchodźcy – mówił Miłosz Puczydłowski. – Spotykamy się z nimi nie tylko na wyspie Lampedusa, czy Lesbos, gdzie widzieliśmy papieża Franciszka, ale u naszych granic też są tacy ludzie, niektórym udało się wjechać do Polski i myślę tutaj o czeczeńskich rodzinach, które koczowały na dworcu w Brześciu. Dzieci zmuszone były mieszkać na dworcu i spotkała je wielka krzywda, także ze strony Polski, która nie chciała ich wpuścić, a także myślę, że ubiegać się o to, aby mogli tutaj zostać – powiedział laureat. Jak dodał, pomoc tym rodzinom ofiarowała obecna na uroczystości Marina Hulia, która opiekowała się potrzebującymi w Brześciu. Filozof zadeklarował, że swoją nagrodę przekaże czeczeńskim rodzinom.

W kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności”, nagrodę otrzymał Krzysztof Czyżewski. Jury nagrodziło jego książkę „Małe centrum świata”, podkreślając, że są to „zapiski praktyka idei”, podpowiadające „ jak budować niewidzialne, ale odporne na szaleństwa polityki i historii mosty między narodami, religiami i kulturami. Pokazuje w jaki sposób idee praktykować, a nie tylko głosić”.

Krzysztof Czyżewski jest animatorem kultury, eseistą, edytorem i tłumaczem. W roku 1990 wraz z żoną Małgorzatą Sporek – Czyżewską oraz Bożeną i Wojciechem Szroederami założył Fundację „Pogranicze”, a rok później Ośrodek „Pograniczne – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Ważną częścią jego działalności jest inicjowanie programów dialogu międzykulturowego w Polsce, w Europie Środkowej, na Bałkanach i w Azji Środkowej.

Laureat odbierając Nagrodę nawiązał do słów ks. Tischnera, który powiedział, że „nie ważne jak się żyje, ale ważne z kim”. – Wszystkiego jak tworzyć małe centrum świata dowiedzieliśmy się ucząc się słuchać. A później szukać odpowiedzi i praktycznych działań. A więc takie nasłuchiwanie w miejscu, w którym przyszło nam żyć to jest wielka część tej pracy, którą wspólnie wykonujemy – mówił Czyżewski. – Wiedza bierze się z miejsca, z ludzi, z pamięci i historii, czyli z tych wszystkich elementów, którymi staramy się nasączać naszą pracę – dodał.

W kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu Kościoła i świata” nagrodę otrzymał Jan Jakub Wygnański „za całokształt działalności na rzecz sektora organizacji pozarządowych w Polsce. Jego wytrwała praca służy wzmocnieniu ruchów obywatelskich, a także rozpoznawaniu nowych wyzwań, które przed nimi stoją” – mówił ks. Boniecki.

Jan Jakub Wygnański jest animatorem ruchu organizacji pozarządowych w Polsce. Związany z opozycją antykomunistyczną, uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu i działał w Komitetach Obywatelskich. Jest współtwórcą Stowarzyszenia na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych oraz Stowarzyszenia Klon/Jawor prowadzącego Bank Danych o Organizacjach Pozarządowych. Obecnie jest prezesem fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”.

– Filozofa ks. Tischnera uodporniła mnie na wiele rzeczy. On był duszpasterzem w takim prawdziwym rozumieniu, wiedział co znaczy pasterzowanie. Wiedział, że w nas jest i siła ciążenia i łaska i że każdą ewolucję moralną trzeba zaczynać od siebie – powiedział laureat, dziękując za wyróżnienie.

Nagrodę w wysokości 33 tys. zł ufundowała Grupa ERGO Hestia oraz Społeczny Instytut Wydawniczy Znak. Każdy z laureatów otrzymał też statuetkę zaprojektowaną przez rzeźbiarza Mariana Gromadę.

Od 2001 roku nagroda ks. Tischnera promuje w Polsce styl myślenia i postawy, łączące intelektualną rzetelność, odwagę i wrażliwość na drugiego człowieka. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m. in. Barbara Skarga, s. Małgorzata Chmielewska, Jan Nowak-Jeziorański, ks. Michał Heller, Wojciech Jagielski, o. Wacław Hryniewicz, Janina Ochojska ,Jerzy Sosnowski, Jerzy Szacki, Paweł Śpiewak, o. Jan Andrzej Kłoczowski.

Ks. prof. Józef Tischner był filozofem, teologiem, publicystą, duszpasterzem, jednym z najwybitniejszych współczesnych europejskich filozofów chrześcijańskich. Był też jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego w drugiej połowie XX wieku, komentatorem naszej rzeczywistości: bezlitosnym w polemikach, a jednocześnie otwartym na różnorodność opinii i przekonań.

Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”. Zmarł w Krakowie 28 czerwca 2000 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej, skąd pochodził.