Krosno: dni wspomnień o społeczności żydowskiej

Wystawa fotografii, spektakl w wykonaniu uczniów szkoły ponadgimnazjalnej oraz ekumeniczna modlitwa na cmentarzu żydowskim z udziałem księży i naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha złożyły się na dni wspomnień o społeczności żydowskiej pod hasłem „Czas pamięci pokruszonej” upamiętniające 70. rocznicę mordu Żydów z krośnieńskiego getta.

Obchody odbywały się w dniach 10 – 11 października. Rozpoczęły się wernisażem wystawy fotograficznej w Regionalnym Centrum Kultury Pogranicza w Krośnie pod tytułem „Chasydzi” autorstwa Roberta Podkulskiego. Towarzyszyły jej wystawy: „Ocalić od zapomnienia. Żydzi krośnieńscy i cmentarz żydowski w Krośnie” stowarzyszenia Olszówka i „By pamięć trwała…” Tomasza Okoniowskiego. Na zdjęciach pokazane zostało życie Żydów w mieście, a potem w getcie. Z kolei uczniowie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 w Krośnie przedstawili spektakl „Przeminęli cieniem”.

Istotnym punktem obchodów była modlitwa ekumeniczna przy grobie rabinów na cmentarzu żydowskim, wyremontowanym staraniem stowarzyszenia Olszówka z udziałem naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha i krośnieńskich księży oraz przedstawicieli samorządu Krosna.

Podczas dni wspomnień o społeczności żydowskiej zorganizowano także warsztaty dla młodzieży z kaligrafii i języków oraz żydowskich tańców.

Na początku XX wieku w krośnie mieszkało ok. 2700 Żydów, co stanowiło 18,5 proc. całej ludności miasta. W sierpniu 1942 r. hitlerowcy rozkazali im zebrać się na końskim targu, gdzie przeprowadzona została selekcja. Młodzi i silni trafili do pracy, starych i chorych od razu rozstrzelano w pobliskim lesie. Ustanowione zostało także getto, w którym przebywało od 300 do 600 osób. Egzekucje prowadzone przez Niemców trwały do 4 grudnia 1942 r. Wówczas wszystkich, w tym kobiety i dzieci, wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Tych, którym udało się uniknąć wywózki, wyłapywano jeszcze przez kilka miesięcy.

Dni wspomnień o społeczności żydowskiej upamiętniły nie tylko ofiary mordu, ale i tych, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów. Do najbardziej znanych postaci należy ks. Jan Zawrzycki odznaczony przez Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.