Ks. dr Deselaers: Edyta Stein wciąż pomaga jednoczyć Europę

„Edyta Stein – współpatronka Europy – wciąż pomaga jednoczyć Stary Kontynent” – podkreślił w rozmowie ks. dr Manfred Deselaers z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Niemiecki duchowny, pracujący od wielu lat w Oświęcimiu, zapowiedział jednocześnie, że w liturgiczne wspomnienie św. Teresy Benedykty od Krzyża OCD – Edyty Stein i 77. rocznicę jej śmierci 9 sierpnia 2019 r. w Oświęcimiu odbędą się uroczystości ku czci świętej Kościoła katolickiego, Żydówki, filozofa, karmelitanki i męczennicy.

W uroczystości weźmie udział m.in. pielgrzymka ok. 100 młodych ludzi z wszystkich czterech diecezji Kościoła rzymskokatolickiego w Rosji z bp. Clemensem Pickelem, przewodniczącym rosyjskiego episkopatu i ordynariuszem diecezji św. Klemensa w Saratowie.

Ks. Deselaers wyjaśnił, że Janowi Pawłowi II zależało na tym, by Europa w swej patronce zobaczyła swe chrześcijańskie korzenie, a jednocześnie papież Polak pragnął, by święta ta pomagała jednoczyć Europę w kontekście dialogu.

„Dlatego czuję bardzo głęboko, że Edyta Stein jest bardzo ważna tutaj właśnie. Jesteśmy w Europie po Auschwitz, po II wojnie światowej i nie da się mówić o tej patronce bez tego kontekstu” – dodał teolog i zwrócił uwagę, że ta myślicielka poszukiwała prawdy o człowieku i nadziei w czasach, kiedy na jej oczach Europa się rozpadała. „Była w centrum dyskursu filozoficznego swojego czasu. Ona także dzisiaj ma nam bardzo dużo do powiedzenia. Ważne jest, by wciąż żyła w naszej świadomości i coś robiła dla tej Europy” – zauważył kapłan i przypomniał, że u podstaw uroczystości związanych z kolejną rocznicą śmierci karmelitanki jest ich wymiar międzynarodowy.

Duchowny przyznał, że gdy spotkał na jednej z konferencji biskupa Saratowa Clemensa Pickela – pochodzącego z Niemiec ordynariusza diecezji Saratow w Rosji – pojawił się pomysł pielgrzymki młodych Rosjan do Auschwitz właśnie w dniu liturgicznego wspomnienia św. Benedykty od Krzyża. W 2008 r. w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu 250 młodych katolików z Rosji wraz z swym biskupem Pickelem przeżyło dwa dni skupienia.

„Dla tych młodych katolików, żyjących jako mniejszość w prawosławnej Rosji, będzie to ważne doświadczenie. Przedstawiciele czterech rosyjskich diecezji poznają się dopiero między sobą w podróży. Dowiedzą się tu na miejscu także, co to znaczy żyć w środowisku katolickim” – podkreślił ks. Deselaers i przyznał, że bardzo mu zależy, by młodzi katolicy z Rosji spotkali swoich rówieśników z Polski. Wiadomo już, że dojdzie do takich spotkań z przedstawicielami Oazy z Katowic oraz młodymi pielgrzymami z Domu Edyty Stein z Wrocławia.

„Mam nadzieję, że goście z Rosji zabiorą stąd takie przekonanie, że Edyta Stein pomaga jednoczyć Europę, że zamiast budować mury chrześcijanie potrafią podać sobie rękę” – dodał i przypomniał, że uroczystościom towarzyszyć będą słowa z listu Edyty Stein do polskiego przyjaciela, wybitnego polskiego filozofa Romana Ingardena z 31 maja 1917 roku, podczas I wojny światowej: „Ufam, że mur nie będzie nigdy tak wysoki, byśmy nie mogli ponad nim podać sobie ręki”.

„Edyta Stein przez całe życie szukała prawdy o człowieku. To pytanie jest także ważne dla młodych Rosjan, żyjących, podobnie jak my, w kulturze pozbawionej wymiaru transcendentnego” – podkreślił duchowny i przypomniał, że odpowiedź udzielona przez Edytę Stein – Żydówkę, Niemkę, zaprzyjaźnioną z polskim filozofem – ma wciąż duże znaczenie. „Znaczenie ma także to, że Edyta szukała jako niewierząca” – dodał i zaznaczył, że wyniesiona na ołtarze męczennica z Auschwitz promieniuje chrześcijańską nadzieją.

Oświęcimskie obchody rozpocznie 9 sierpnia „Droga Modlitewna” o godz. 10.00 w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Uczestnicy modlitwy przejdą wzdłuż obozowej rampy do pomnika między ruinami komór gazowych i krematoriów. Ma to być symboliczne towarzyszenie Edycie Stein w jej ostatniej drodze razem z narodem żydowskim, połączone z modlitwą za wszystkie ofiary oraz o pokój na świecie.

O godz. 14.00 w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu zostanie otwarta wystawa o Edycie Stein. Następnie uczestnicy uroczystości w małych grupach będą rozmawiali na temat wybranych tekstów świętej.

O godz. 17.00 w klasztorze sióstr karmelitanek odprawiona zostanie uroczysta Msza św. pod przewodnictwem bp Clemensa Pickela, przewodniczącego Konferencji Biskupów Katolickich Rosji i ordynariusza diecezji św. Klemensa w Saratowie. Kazanie wygłosi arcybiskup Łodzi Grzegorz Ryś.

Dzięki spotkaniu z niemieckim filozofem Maxem Schelerem zaczęła się interesować katolicyzmem. Szereg kolejnych doświadczeń, w tym śmierć znajomego Adolfa Reinacha sprawiły, że Stein przeżyła nawrócenie. Prawdziwą inspirację stanowiła też lektura autobiografii św. Teresy z Avili.

1 stycznia 1922 r. przyjęła chrzest w Kościele katolickim. 14 października 1933 r. wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża. Jako karmelitanka bosa napisała pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża pt. „Wiedza Krzyża”.

W obliczu narastających prześladowań Żydów na przełomie 1938 i 1939 r. została przeniesiona do Holandii. W 1942 r. podczas masowego aresztowania holenderskich Żydów nie ominięty został także klasztor sióstr karmelitanek w Echt. Edyta została aresztowana. Miała wtedy powiedzieć swojej siostrze, Róży: „Chodź, idziemy cierpieć za swój lud”. Prawdopodobnie 9 sierpnia została zagazowana w Auschwitz. Jej ciało zostało spalone.

Jan Paweł II ogłosił Edytę Stein błogosławioną w czasie swej pielgrzymki do Niemiec 1 maja 1987 r. w Kolonii, a świętą – 11 października 1998 r. w Rzymie. Rok później ogłosił ją współpatronką Europy.