Ks. prof. Stanisz: polski model relacji państwo – Kościół reprezentatywny dla państw europejskich
03 marca 2023 | 17:20 | maj | Warszawa Ⓒ Ⓟ
Fot. Hubert Szczypek (KAI)– Wykorzystywany w Polsce model relacji Państwo – Kościół jest reprezentatywny dla większości państw europejskich – powiedział ks. prof. Piotr Stanisz z KUL. Prelegent wygłosił referat pt. „Między radykalną separacją a religią państwową. Polski model relacji Państwo – Kościół na tle rozwiązań europejskich” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Witając zebranych w Domu Arcybiskupów Warszawskich metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz podkreślił, że konferencja z jednej strony nawiązuje do 30. rocznicy podpisania i 25. rocznicy ratyfikacji Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską z drugiej natomiast – do toczącej się obecnie debaty publicznej w Polsce, dotyczącej relacji państwo – Kościół.
Prowadzący sesję Marcin Przeciszewski, redaktor naczelny KAI, zaznaczył, że ratyfikowany 25 lat temu Konkordat przyczynił się do uporządkowania wzajemnych relacji między państwem a Kościołem, wpisując się jednocześnie w europejskie spectrum modeli tych relacji.
W pierwszym referacie ks. prof. Piotr Stanisz z KUL podkreślił, że nie istnieją żadne normy szeroko rozumianego prawa europejskiego, które definiowałyby wiążący model relacji Państwo – Kościół, natomiast istnieją pewne przyjęte w Europie normy – gwarantujące wolność światopoglądową i religijną jednostki – które niejako z góry eliminują niektóre modele tych relacji istniejące w świecie. Są to np. systemy, w których prawo państwowe jest podporządkowane prawu religijnemu, jak w niektórych państwach muzułmańskich, czy systemy nie uznające nie prawa człowieka do posiadania światopoglądu religijnego, jak np. w Korei Północnej.
Jak wyjaśnił, orzecznictwo europejskie wskazuje, iż konsekwencją indywidualnej wolności religijnej jest autonomia wspólnot religijnych, zasadniczo wykluczająca państwową ingerencję w ich sprawy wewnętrzne a nawet nakładająca na państwo pewne pozytywne obowiązki.
Ks. prof. Stanisz zaznaczył, że rozwiązania przyjmowane w zakresie relacji państwo – Kościół w Europie sytuują się pomiędzy dwiema skrajnościami: radykalną separacją oraz modelem Kościoła państwowego (religii państwowej). – Zdecydowana większość państw przyjmuje przy tym rozwiązania, które należy usytuować pomiędzy tymi biegunami a w ramach tych rozwiązań wyróżnia się model separacyjny, model kooperacyjny oraz model Kościoła państwowego – powiedział.
Jak podkreślił, radykalna separacja w relacjach Państwo – Kościół charakteryzuje bardzo nieliczne państwa europejskie. Należy do nich np. Francja z jej konstytucyjnie gwarantowaną świeckością, ustawą o rozdziale Kościołów i państwa itp. Ks. prof. Stanisz zwrócił uwagę, że nawet francuski model zakładający ścisłą separację nie jest wolny od licznych wyjątków.
Na drugim biegunie znajduje się model charakteryzujący się występowaniem Kościoła państwowego lub religii państwowej, ściśle powiązanych z instytucjami politycznymi. Do tej grupy należy w pierwszym rzędzie kilka państw północnej Europy, jak Anglia, Norwegia, Dania czy Islandia. Kościół państwowy posiada tam szczególną pozycję konstytucyjną, z czym z reguły wiąże się nie tylko państwowe wsparcie, ale i państwowy nadzór, co nie wyklucza np. przyjmowania ustawodawstwa zasadniczo sprzecznego ze światopoglądem religijnym.
Jak podkreślił prelegent, najliczniejszą grupę państw europejskich stanowią te, w których model relacji ze wspólnotami religijnymi określany bywa jako kooperacyjny. Idea oddzielenia państwa i wspólnot religijnych jest tu dopełniona przez uznanie tych ostatnich za partnerów państwa w realizacji licznych celów wspólnych. Do tej grupy zalicza się m.in. Belgię, Hiszpanię, Włochy, Węgry, Austrię, Niemcy, Portugalię, państwa bałtyckie, wreszcie również Polskę.
Ks. prof. Stanisz omówił przykłady współpracy między państwem a Kościołem w ramach tego modelu w różnych krajach europejskich, a następnie przykłady tej współpracy w Polsce, konkludując: nie ma w polskich rozwiązaniach niczego, co nie znajdowałoby odpowiedników w szeregu innych państwach europejskich. – Jest wręcz przeciwnie. Wykorzystywany w Polsce model relacji Państwo – Kościół jest reprezentatywny dla większości państw Starego Kontynentu – zaznaczył.
Prelegent skoncentrował się w swoich rozważaniach na rozwiązaniach związanych z nauczaniem religii w szkołach w Europie. Jak podkreślił, nauczanie religii w szkole jest regułą i obowiązuje również w tzw. szkołach europejskich, przeznaczonych dla dzieci urzędników unijnych. – Porównanie rozwiązań obowiązujących w różnych państwach prowadzi do wniosku, że i w tym zakresie polskie unormowania nie odbiegają bynajmniej od europejskich standardów – podkreślił.
– Z przeprowadzonych rozważań wynika jasno, że obowiązujący w Polsce model relacji Państwo – Kościół dobrze się wpisuje w rozwiązania, które w Europie można uznać za dominujące. Wbrew forsowanym niekiedy opiniom, na gruncie europejskim niczym niezwykłym nie jest ani programowe współdziałanie państwa ze wspólnotami religijnymi (przy poszanowaniu ich wzajemnej niezależności), ani zawieranie różnego rodzaju umów określających ich wzajemne stosunki i zasady współpracy. Można raczej stwierdzić, że jest to model dobrze wypróbowany w państwach europejskich, które w przeważającej większości nie mają też żadnego problemu z uznaniem społecznego znaczenia religii i potrzeb religijnych własnych obywateli, czego znakiem jest chociażby rozpowszechnione nauczanie religii w szkołach publicznych – podsumował.
Konferencja pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” organizowana przez KAI we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW odbywa się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich.
Pełny tekst wykładu ks. prof. Piotra Stanisza publikujemy TUTAJ.
Zobacz więcej tekstów z konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska”
Ks. prof. Stanisz: polski model relacji państwo – Kościół reprezentatywny dla państw europejskich
– Wykorzystywany w Polsce model relacji Państwo – Kościół jest reprezentatywny dla większości państw europejskich – powiedział ks. prof. Piotr Stanisz z KUL. Prelegent wygłosił referat pt. „Między radykalną separacją a religią państwową. Polski model relacji Państwo – Kościół na tle rozwiązań europejskich” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Hanna Suchocka: nie można zarzucać Konkordatowi zagubienia interesów polskich
„Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” – mówiła prof. Hanna Suchocka. Była premier i prawniczka wygłosiła referat pt. „Znaczenie Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Abp Gądecki: Istnieje konieczność współpracy między władzą państwową a kościelną
Między legalną władzą państwową a władzą kościelną istnieje konieczność współpracy, a chrześcijanie współpracują ze wszystkimi ludźmi dobrej woli w pluralistycznym społeczeństwie, wnosząc swój wkład w funkcjonowanie legalnej instytucji państwa – powiedział abp Stanisław Gądecki. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski uczestniczył w konferencji pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Wydarzenie zorganizowała Katolicka Agencja Informacyjna we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW.
Bp Jarecki: Kościół rozumie politykę jako przejaw miłości bliźniego
Kościół traktuje politykę jako jeden z wymiarów miłości chrześcijańskiej i służby dobru wspólnemu, dlatego bardzo wysoko ceni tę sferę życia – podkreślił bp Piotr Jarecki podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy”. Biskup przestrzegł przed niebezpieczną tendencją zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Ks. prof. Mazurkiewicz: Państwo i Kościół potrzebują siebie nawzajem
Tak jak Kościół potrzebuje państwa, żeby nie ulec pokusie bycia świecką instytucją, tak państwo potrzebuje Kościoła po to, by nie ulec pokusie bycia instytucją religijną i moralną – powiedział ks. prof. Piotr Mazurkiewicz podczas warszawskiej konferencji nt. relacji państwo-Kościół. Jego zdaniem Kościół powinien być autorytetem moralnym, zdolnym przywoływać władzę państwową do poruszania się w ramach swoich kompetencji, ale nie cudzych.
Jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja? Debata panelowa
O tym, jakiego modelu relacji państwo-Kościół potrzebuje dziś polska demokracja rozmawiali uczestnicy dyskusji panelowej, która odbyła się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich w ramach konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” Uczestnicy debaty zgodzili się, że postulaty radykalnych zmian obecnego modelu są niekonstytucyjne.
Trzeba utrzymać konkordatowe relacje państwo-Kościół. Za nami konferencja
Za zachowaniem obecnego, konkordatowego modelu relacji państwo – Kościół i współpracą na rzecz wspólnego dobra opowiedzieli się uczestnicy konferencji „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”. Podczas wydarzenia, które odbyło się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich, przestrzegano też przed niebezpieczeństwem zaangażowania się Kościoła instytucjonalnego w praktykę polityczną.
Nauczanie społeczne Kościoła zwraca uwagę na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich
Nauczanie społeczne Kościoła mniej zwraca uwagę na instytucjonalny wpływ Kościoła na życie polityczne, ale bardziej na kształtowanie umysłów, serc i sumień ludzi świeckich – mówi bp Piotr Jarecki. To przez ich umysły i serca uformowane zgodnie z Ewangelią i nauczaniem Kościoła, polityka ma taki, a nie inny kształt – stwierdza. W komentarzu z cyklu #OpinieKAI […]
Odzieranie konkordatu ze stereotypów – wykład prof. Hanny Suchockiej
– Rozwiązania, jakie wprowadza nasz Konkordat, są standardem w większości demokratycznych państw europejskich. Do takich standardów należą m.in. opieka duszpasterska w wojsku, służbie zdrowia i innych zakładach zamkniętych, lekcje religii w powszechnym systemie edukacji, finansowanie przez państwo szkół wyznaniowych, opieka państwa nad kościelnymi zabytkami, ulgi na cele religijne i charytatywne, zwolnienia instytucji kościelnych od podatków, a w wielu krajach możliwość odprowadzania części podatków na Kościół – mówiła prof. Hanna Suchocka podczas konferencji „Relacje państwo-Kościół, jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?”, która odbyła się 3 marca w Warszawie.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
