KUL: ukazał się 14. tom Encyklopedii Katolickiej

Na rynek wydawniczy trafił 14. tom Encyklopedii Katolickiej wydawanej przez Towarzystwo Naukowe KUL. Publikacja, przy której pracowało 420 autorów, trafia do 75 uniwersytetów na całym świecie. O zawartości tomu opowiadali podczas prezentacji 14 października w Bibliotece Uniwersyteckiej KUL jego twórcy i wydawcy.

Za ogromną pracę podziękował komitetowi redakcyjnemu, konsultantom, zespołowi redakcyjnemu i pracownikom leksykograficznym rektor KUL ks. prof. Stanisław Wilk. Podkreślił, że encyklopedia to nie tylko narzędzie współczesnych naukowców, ale także przejaw działalności naukowej całego środowiska.

Dyrektor Instytutu Leksykografii KUL i Encyklopedii Katolickiej Edward Gigilewicz zauważył, że do tej pory nad hasłami encyklopedii pracowało ponad 3 tys. osób. – Żadne statystyki nie oddadzą trudu, jaki trzeba włożyć w takie dzieło. Teksty, które czytamy, to zsyntetyzowane wyniki badań monograficznych, podejmowanych w ramach prac dyplomowych, doktorskich – mówił. Ponadto wiele haseł redakcja zamawia, co staje się powodem prowadzenia kolejnych badań. Dyrektor zaznaczył, że wszystkie hasła muszą realizować jednolitą koncepcję świata i rzeczywistości prezentowaną w obrębie całej encyklopedii. Zauważył też, że Encyklopedia ma charakter zarazem powszechny i specjalistyczny.

– Encyklopedie powstają tylko w prężnych środowiskach naukowych. Ta encyklopedia, na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, wydawana dość szybko, świadczy o poziomie naukowym lubelskiego środowiska – powiedział.

Były sekretarz naukowy Encyklopedii, ks. prof. Anzelm Weiss, przypomniał o wielkiej odpowiedzialności, jaka spoczywa na twórcach haseł, na które powoływać się będą potem czytelnicy. Encyklopedia trafia do 75 uniwersytetów na całym świecie, do bibliotek narodowych, a także do Biblioteki i Archiwum Watykańskiego.

Encyklopedia katolicka prezentuje doktrynę i dzieje Kościoła katolickiego oraz innych wspólnot chrześcijańskich, a także zagadnienia dotyczące religii niechrześcijańskich.

14. tom zawiera 1706 haseł zrealizowanych przez 420 autorów. Często są to hasła wieloaspektowe, naświetlających poszczególne zagadnienia z punktu widzenia różnych dyscyplin badawczych, zwłaszcza humanistycznych, filozoficznych i społecznych. Hasła te skorelowane są z innymi hasłami nie tylko w tym, ale i innych tomach.

Hasła w Encyklopedii podzielone są na rzeczowe, osobowe i geograficzne. Kategoria haseł osobowych obejmuje biogramy m.in. świętych, papieży i antypapieży, władców, biskupów, książąt, ale także pisarzy, poetów, filozofów, działaczy społecznych czy misjonarzy. W tomie znalazły się także liczne biogramy architektów, malarzy i rzeźbiarzy tworzących arcydzieła sztuki religijnej, jak również hasła poświęcone sposobom plastycznego przedstawiania wydarzeń związanych z Męką Jezusa Chrystusa, postaciom świętych czy też typom ikonograficznym.

Hasła geograficzne mają na celu ukazanie graficznego, przestrzennego wymiaru Kościoła, miejsca, gdzie Kościół istnieje i które powstały dzięki Kościołowi. Odrębne miejsce zajmuje tu geografia historyczna, np. starożytne biskupstwa, dziś biskupstwa tytularne. Jak podkreślają autorzy haseł z tej kategorii, to nieraz praca wręcz detektywistyczna.

Hasła geograficzne oddają uniwersalizm Kościoła, a zarazem jego lokalny koloryt, opisują znane ośrodki miejskie i uniwersyteckie, miejsca kultu i ośrodki monastyczne. Liczne teksty poświęcono również strukturom organizacyjnym Kościoła w Polsce, ważniejszym ośrodkom życia religijnego, a zwłaszcza sanktuariom. Ponadto uwzględniono liczne hasła związane z dziejami Kościołów wschodnich, także w aspekcie sporów doktrynalnych i kultu świętych, oraz dotyczące problematyki protestanckiej.

Poza zagadnieniami historyczno-teologicznymi w najnowszym tomie encyklopedii zostały zaprezentowane szeroko również inne dziedziny nauki, filozofia, psychologia czy pedagogika.

Nad przygotowaniem kolejnych tomów wydawnictwa czuwa Instytut Leksykografii, placówka naukowo-badawcza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, utworzona w 1970 roku.

Pierwsze próby powołania redakcji encyklopedii poczyniono pod wpływem biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego, wielkiego kanclerza KUL. Episkopat Polski zlecił uczelni opracowanie i wydawanie encyklopedii w 1948 roku, w 1950 powołano Komisję Wydawniczą i rozpoczęto prace przygotowawcze.

Główną ideą Zakładu stało się wydawanie Encyklopedii katolickiej w celu pogłębienia w polskim społeczeństwie problematyki katolicyzmu i wiedzy religijnej, a także przedstawiania chrześcijaństwa w szerokim kontekście kulturowym.

Od tomu XIII władze Encyklopedii Katolickiej stanowią Redaktor Naczelny i Rada Naukowa, której przewodniczy Rektor, składająca się z 12 profesorów KUL odpowiedzialnych za podstawowe działy Encyklopedii. Prace Rady wspiera grono konsultantów – specjalistów w różnych dziedzinach naukowych.