Kwidzyn: 775. rocznica powstania diecezji pomezańskiej

Msza św. we współkatedrze kwidzyńskiej, sympozjum naukowe w zamku kapitulnym oraz jarmark dorotański [23 czerwca br.] złożyły się na obchody wspomnienia bł. Doroty z Mątów – patronki diecezji elbląskiej. W uroczystościach, które w tym roku związano z 775. rocznicą powstania diecezji pomezańskiej, wzięli udział: przedstawiciele samorządu oraz instytucji kultury miasta Kwidzyna, naukowcy, osoby konsekrowane, duchowni Zakonu Krzyżackiego oraz kanonicy Kwidzyńskiej Kapituły Współkatedralnej na czele z biskupem elbląskim Jackiem Jezierskim.

W homilii wygłoszonej podczas Mszy św. bp Jezierski przypomniał, że diecezja pomezańska powstała w 1243 r. i funkcjonowała do reformacji w granicach państwa krzyżackiego. Według kaznodziei, chrześcijaństwo zakorzeniało się na tych ziemiach stopniowo. Najpierw była wyprawa do Prus św. Wojciecha [Adalberta]. Następnie aktywność zakonów z Wielkopolski i Ziemi Dobrzyńskiej. – Nie można przeoczyć tu działalności misyjnej i eklezjotwórczej biskupa Chrystiana z Łekna . Wreszcie na ziemie Pomezanii wkroczyli krzyżacy, dominikanie i franciszkanie – podkreślił bp elbląski. Przypomniał też, że diecezja elbląska jest de facto spadkobiercą diecezji pomezańskiej, jej świątyń, dzieł sztuki znajdujących się w nich, a przede wszystkim tradycji duchowej.

Według bp. Jezierskiego, ważną figurą Pomezanii, a obecnie diecezji elbląskiej, stała się bł. Dorota z Mątów, która zmarła jako pustelnica w Kwidzynie. – O beatyfikację Doroty zabiegali krzyżacy i diecezja pomezańska, a po wiekach diecezja chełmińska, gdańska i warmińska – zauważył kaznodzieja. – W 1967 r. papież Paweł VI potwierdził trwający od wieków kult Doroty z Mątów i pozwolił ją wzywać jako błogosławioną lub świętą, w zależności od – przypomniał bispuk elbląski.

Drugą cześć obchodów w Kwidzynie stanowiło V. Sympozjum Dorotańskie, którego tematyka połączona została z 775. rocznicą powstania diecezji pomezańskiej. Na początku spotkania odczytany został okolicznościowy list opata Bruno Plattera – Wielkiego Mistrza katolickiej gałęzi Zakonu Krzyżackiego rezydującego w Wiedniu. Po nim, uczestnicy w sympozujum wysłuchali siedmiu prelekcji.

Prof. dr hab. Roman Czaja [UMK Toruń] przybliżył tematykę krajobrazu miejskiego Pomezanii w średniowieczu, natomiast dr hab. Janusz Trupinda [Muzeum Zamkowe w Malborku] opowiedział o zamku kapituły w Kwidzynie. O pochodzeniu średniowiecznej kruchty przy katedrze kwidzyńskiej mówił prof. dr hab. Tomasz Torbus [UG], zaś ks. prof. dr hab. Ryszard Knapiński [KUL] zwrócił uwagę zebranych na freski zdobiące katedrę.

Prelekcja dr. hab. Radosława Biskupa [UMK] dotyczyła krzyżackich kapituł katedralnych w średniowiecznych Prusach, a wystąpienie diakona prof. dr. hab. Waldemara Rozynkowskiego [UMK] przybliżyło uczestnikom problematykę kultu Eucharystii w zakonie krzyżackim. Ks. prof. dr hab. Wojciech Zawadzki [UKSW Warszawa] skupił się w swoim wystąpieniu na tematyce modelu kapłana w świetle ustaw synodów pomezańskich. Sympozjum zwieńczone zostało promocją książki dr. hab. Marty Kowalczyk pt. „Bł. Dorota z Mątów”, która ukazała się niedawno w wydawnictwie „Flos Carmeli” w Poznaniu.

Diecezja pomezańska to jedna z czterech diecezji pruskich, położona pomiędzy Warmią a ziemią chełmińską. Została utworzona w dn. 28 lipca 1243 r. na mocy bulli papieża Innocentego IV. Katedrą diecezji był kościół św. Jana Ewangelisty w Kwidzynie [niem. Marienwerder]. To w tym miejscu zamieszkała Dorota z Mątów [zm. 25 czerwca 1394], by korzystać z kierownictwa wybitnego teologa i dziekana kapituły kwidzyńskiej kanonika Jana. Za jego poparciem i zgodą biskupa pomezańskiego oraz kapituły wybrała życie pustelnicze poprzez zamurowanie w celi [rekluzorium] przy kościele katedralnym.