10 lat ekumenicznego Stowarzyszenia Pokoju i Pojednania „Effatha”

Od 10 lat działa w Warszawie Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha”. Jego zadaniem jest szerzenie, w oparciu o wartości chrześcijańskie, idei dialogu i pokoju, pojednania i miłości wśród ludzi różnych wyznań, poglądów i statusu społecznego.

23 dnia każdego miesiąca organizuje comiesięczne Modlitewne Spotkania Ekumeniczne.

O popularności spotkań organizowanych w stołecznym kościele pw. św. Alojzego Orione (ul. Lindley’a 12) świadczy fakt, że uczestniczą w nich zarówno wierni świeccy, duchowni, jak i zwierzchnicy z 13 Kościołów i wyznań chrześcijańskich.

Stowarzyszenie „Effatha” swymi korzeniami sięga modlitewnej Grupy Pojednania, zainspirowanej słynnym międzyreligijnym spotkaniem w Asyżu, w 1986 r. Powstała ona w stołecznej parafii Miłosierdzia Bożego w 1987 r.

Atmosfera tego miejsca, zwanego od nazwy ulicy „Żytnią”, miała wpływ na powstałą grupę. W czasach hitlerowskiej okupacji Żytnia znajdowała się przy granicy getta warszawskiego i stanowiła miejsce jej konspiracyjnego przekraczania. Po okupacji w ruinach kościoła – wbrew zakazom władzy komunistycznej – zaczęły odbywać się nabożeństwa.

W okresie stanu wojennego – w odbudowywanych, lecz niewykończonych jeszcze pomieszczeniach – miały miejsce spotkania patriotyczne, wystawy niezależnych artystów, świadectwa różnych grup wyznaniowych. W następnych latach Żytnia stała się miejscem schronienia dla bezdomnych różnych krajów i wyznań.

Wpływ na przyszły ekumeniczny charakter Stowarzyszenia mieli również zamieszkali na Żytniej przez kilka miesięcy w 1999 r. bracia z Taizé, przygotowujący Europejskie Spotkanie Młodych w Warszawie. Włączyli się oni w prowadzoną przez członków obecnej „Effathy” charytatywną pracę z bezdomnymi.

Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha” powstało 23 stycznia 2000 r., w dniu podpisania przez zwierzchników Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej i Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce ważnego ekumenicznego dokumentu o wzajemnym uznaniu chrztu świętego. Dla upamiętnienia tego faktu, od tej pory każdy 23. dzień miesiąca stał się stałą datą Modlitewnych Spotkań Ekumenicznych.

„Effatha” jest zarejestrowaną świecką organizacją, powstałą za zgodą władz kościelnych. Działa bez żadnych dotacji, członkowie pracują bezpłatnie, nie są pobierane żadne składki członkowskie. Działalność stowarzyszenia opiera się na darach serca.

Do organizowania comiesięcznych modlitewnych spotkań ekumenicznych „Effathy” od początku włączył się Warszawski Odział Polskiej Rady Ekumenicznej oraz kolejni gospodarze miejsca spotkań. Na początku był to Ośrodek Charytatywny dla bezdomnych przy ul. Żytniej, przez kilka miesięcy parafia rzymskokatolicka św. Jozafata na Powązkach, a od lutego 2002 r. do chwili obecnej – parafia rzymskokatolicka św. Alojzego Orione w Śródmieściu.

Tematyka spotkań jest bardzo różnorodna. Odbywa się np. cykl „Sami o sobie dla nas”, w którym poszczególne wyznania prezentują swoją historię i współczesność. Tematy danego miesiąca często nawiązują do ważniejszych świąt w roku liturgicznym, aktualnych wydarzeń ekumenicznych, a także spraw religijnych, etyczno-moralnych i społecznych.

Każde spotkanie rozpoczyna uroczysta procesja z Ewangeliarzem, paschałem, a uczestnicy trzymają w rękach zapalone tradycyjne świeczki Kościołów wschodnich (symbol światła Chrystusa). Punktem stałym programów spotkań jest liturgia słowa oraz modlitwy o pojednanie i pokój. Uczestnicy spotkań trzymają się za ręce i wspólnie śpiewają: „Abyśmy byli jedno i jedno mieli serce…”.

Wzruszającym momentem na zakończenie każdego spotkania jest ceremonia dzielenia się wszystkich obecnych między sobą świeżym, aromatycznym chlebem – symbolem jedności. Każde spotkanie kończy się w sali parafialnej wspólną agapą dla wszystkich uczestników.

Spotkania charakteryzują się piękną oprawą muzyczną. Oprócz stałego uczestnictwa Parafialnego Chóru „Opatrzność”, chętnie występują soliści i chóry z różnych Kościołów chrześcijańskich, katolickich zgromadzeń zakonnych i różnych grup wyznaniowych, które przedstawiają własny program słowno-muzyczny, związany z głównym tematem miesiąca.

Członkowie Stowarzyszenia uczestniczą w wielu wydarzeniach ekumenicznych, m.in. Tygodniu Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan w styczniu, Światowym Dniu Modlitw Kobiet chrześcijańskich o pokój w marcu i Dniach Biblijnych w maju.

Założycielką Stowarzyszenia „Effatha” jest Danuta Baszkowska. W czasie wieloletniego pobytu z mężem i dziećmi w Indiach współpracowała z siostrami niemiecko – szwajcarskiego zgromadzenia zakonnego „Holly Cross”, występując m. in. wspólnie w miejscowej prasie przeciw zwyczajowej i rytualnej dyskryminacji kobiet hinduskich, a szczególnie przeciwko dziecięcej prostytucji. Poznałą tam działalność Matki Teresy z Kalkuty i do dziś współpracuje z siostrami Misjonarkami Miłości, pracującymi w Polsce.

Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha” jest członkiem Forum św. Wojciecha, organizującego międzynarodowe Zjazdy Gnieźnieńskie. Danuta Baszkowska będąc członkiem Komitetu Organizacyjnego tych zjazdów, zainspirowała – w oparciu o ekumeniczny dorobek stowarzyszenia – wprowadzenie do programów zjazdowych takich ekumenicznych elementów, jak Ekumeniczna Droga Krzyżowa czy Święta Biblii.

Zdaniem Baszkowskiej, fenomen Modlitewnych Spotkań Ekumenicznych wynika z autentycznej potrzeby wspólnej modlitwy ludzi różnych wyznań. Serdeczna, pełna zrozumienia i przyjaźni atmosfera stwarza dogodny klimat do bycia razem. Zarazem są one odpowiedzią, zarówno świeckich jak i duchownych, na wezwanie Jana Pawła II do modlitw o pokój dla świata i pojednanie między ludźmi i religiami.

„Modlenie się o jedność chrześcijan wspólnie, razem – jest potrzebą wielu ludzi, bez względu na różnice wyznaniowe, o których się na tych spotkaniach modlitewnych nie mówi. Pozostawia się to teologom i historykom, a raczej skupia się na słowach modlitw o pojednanie, które są dla wszystkich uniwersalne i zrozumiałe” – podkreśla Baszkowska.