400 lat Kalwarii Zebrzydowskiej

Kalwaria Zebrzydowska – drugie po Jasnej Górze sanktuarium w Polsce – ma już 400 lat

Założone przed 400 laty przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego sanktuarium słynie z najstarszych w Polsce, a nielicznych w Europie, misteriów pasyjnych. Po raz pierwszy odprawiono je w Kalwarii Zebrzydowskiej w II połowie XVII wieku.
Pierwsze kalwarie pojawiły się w Europie na początku XV wieku i w zamyśle twórców miały stanowić miniatury Jerozolimy. Obecnie największymi skupiskami kalwarii są: Austria, Niemcy i Polska. Najbardziej znanymi sanktuariami Męki Pańskiej w Polsce, poza Kalwarią Zebrzydowską jest m.in. Kalwaria Pacławska, kalwaria w Wambierzycach czy na Górze św. Anny.
W skali świata sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej można już zaliczyć do dużych ośrodków pielgrzymkowych – ocenia prof. Antoni Jackowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Największe to: Rzym, Lourdes, Jasna Góra i Fatima odwiedzane przez co najmniej kilka milionów pielgrzymów rocznie. Kalwaria, sytuuje się w gronie dużych ośrodków, odwiedzanych przez 1-4 mln osób rocznie – tuż obok krakowskich Łagiewnik czy Santiago de Compostella. 19 sierpnia sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej odwiedzi Jan Paweł II.
Jak powiedział prof. Jackowski, sanktuaria poświęcone Jezusowi Chrystusowi stanowią 8 proc. ogólnej liczby ośrodków kultu religijnego w krajach Europy zachodniej. Szacunkowo ocenia się, że ich liczba w skali świata nie przekracza 10 proc. ogółu sanktuariów.
W Polsce – według prof. Jackowskiego – jest ponad 500 sanktuariów pielgrzymkowych, spośród których blisko 98 proc. jest związanych z Kościołem katolickim. Zdecydowanie dominują sanktuaria maryjne – ok. 430, które stanowią ponad 85 proc. ogółu, z tego ok. 200 posiada koronowane wizerunki Matki Bożej. Prawie wszystkie obecnie istniejące sanktuaria przyjmowały pielgrzymów w XIX wieku, przy czym niektóre jeszcze dawniej.
Do najmłodszych polskich sanktuariów należy m.in. Niepokalanów związany ze św. Maksymilianem Kolbe, grób ks. Jerzego Popiełuszki przy kościele św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu, sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie, sanktuarium w Krakowie-Łagiewnikach związane z kultem Bożego Miłosierdzia, sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem-Krzeptówkach i sanktuarium Bolesnej Królowej Polski w Kałkowie-Godowie.
Po II wojnie światowej – jak zauważył prof. Jackowski – pojawiło się zjawisko kreowania nowych ośrodków pielgrzymkowych, których powstanie wiązało się z ulokowaniem w nich cudownych wizerunków Matki Bożej, przywiezionych z terenów wschodnich II Rzeczypospolitej przejętych przez dawny Związek Sowiecki.
Obecnie – według prof. Jackowskiego – w pielgrzymkach na terenie Polski uczestniczy 5-7 mln. osób rocznie czyli mniej więcej 15 proc. ludności kraju. Polscy pątnicy stanowią zatem ok. 5 proc. pielgrzymujących chrześcijan na świecie i ok. 20 proc. w Europie. Dane te – zdaniem prof. Jackowskiego – pozwalają zaliczyć Polskę do państw o wyjątkowo rozwiniętej aktywności pielgrzymkowej.
Kalwaria Zebrzydowska do dziś uznawana jest za drugie po Jasnej Górze sanktuarium w Polsce. Zarówno misteria pasyjne jak i sierpniowe uroczystości maryjne ściągają dziesiątki tysięcy pielgrzymów, wzbudzają też coraz większe zainteresowanie cudzoziemców. Kalwaria to tradycyjne miejsce pątnicze archidecezji krakowskiej, przychodzą tu piesze pielgrzymki z Krakowa ale i Śląska Cieszyńskiego. Ruch pielgrzymkowy do tego sanktuarium wyraźnie się ożywił w ostatnim dziesięcioleciu osiągając poziom ok. 1 mln osób rocznie.