50-lecie doktoratu na KUL-u ks. prof. Michała Hellera

Ksiądz Michał Heller, wybitny polski kosmolog i filozof, uczestniczył w sobotę w ceremonii 50. rocznicy obrony swojego doktoratu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Z tej okazji wygłosił wykład „Kosmiczny problem wolności”.

Uroczystość odbyła się w ramach V Kongresu Kultury Chrześcijańskiej trwającego w Lublinie od 13 do 16 października.

Jak przypomniał rektor KUL-u, ks prof. Antoni Dębiński, uroczystość odnowienia doktoratu świadczy o szczególnym docenieniu przez uczelnię naukowej działalności laureata. Takim bez wątpienia jest ks. Heller, będący jedynym Polakiem uhonorowanym „filozoficznym noblem” – Nagrodą Templetona – przyznawaną za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dialogu między nauką a religią.

Zebrani na uroczystości zapełnili aulę im. Stefana kard. Wyszyńskiego w gmachu KUL-u. Autorem laudacji był ks. prof. Andrzej Szostek, słynny etyk, były rektor lubelskiej uczelni. Jak sam mówił, ceni ks. Hellera za ambicję, odwagę myślenia, pracowitość i kompetencje.

Mówca podkreślał, że popularyzacja nauki sama w sobie jest niezmiernie ważna, gdyż mało jest uczonych potrafiących umiejętnie i w niezafałszowany sposób uprzystępniać osiągnięcia współczesnej nauki. „Ksiądz Heller jest mistrzem w tej dziedzinie.” – podkreślał ks. Szostek. Ważna jest także umiejętność łączenia trzech najważniejszych dla ludzkich poszukiwań dziedzin – nauki, filozofii i teologii.

„Moją wadą jest to, że jestem zbyt ambitny. Zawsze chciałem robić tylko rzeczy najważniejsze. A czy może być coś ważniejszego od nauki i religii? Nauka daje nam Wiedzę, a religia daje nam Sens. I Wiedza, i Sens są niezbędnymi warunkami godnego życia” – cytował samego Hellera Szostek.

Streszczając naukową biografię Hellera, płodną naukowo i obfitującą licznymi publikacjami, ks. Szostek podzielił się także osobistym wspomnieniem laureata. – Byliśmy obaj w 1980 roku na stypendium w Waszyngtonie. Lubiliśmy razem buszować po księgarniach, a potem jadaliśmy pizzę. Któregoś razu, po wizycie w księgarni, Michał zaproponował: „Chodź, pójdziemy na lotnisko” – wspominał.

– Poszliśmy i położyliśmy się na trawie w takim miejscu, z którego można obserwować startujące samoloty. I Michał mówi: „Wiesz, ja znam prawa fizyki, które tłumaczą, dlaczego samolot może latać, a jednak zawsze ogarnia mnie zdumienie i zachwyt, kiedy widzę, jak to ogromne stalowe cielsko unosi się w powietrze. Nie mogę się na to napatrzeć”. Nie zdziwiłem się, gdy w jednym z wywiadów z nim usłyszałem, że sam lubi dla relaksu przed komputerem prowadzić samolot. Jest w tym uczonym dziecko – i jak dobrze, że ono jest! – zdumiewał się autor laudacji.

Wykład laureata zatytułowany „Kosmiczny problem wolności” dotyczył relacji między zjawiskiem wolności, światem fizycznym a ludzką moralnością. Za Leibnizem, ks. Heller przekonywał, że „lepszy jest świat z możliwością wolności, która dopuszcza zło, niż brak zła i brak wolności”.

Ks. prof. Michał Heller urodził się w 1936 r. w Tarnowie. Jako wybitny uczony, profesor nauk teologicznych specjalizuje się w filozofii przyrody, fizyce, kosmologii relatywistycznej oraz relacji pomiędzy wiarą a nauką. Jest pomysłodawcą, fundatorem i dyrektorem Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych.

Zasłynął m.in. jako twórca modelu kosmologicznego, wykorzystującego geometrię nieprzemienną do opisu zjawisk nielokalnych, które prawdopodobnie występowały w początkowych fazach ewolucji Wszechświata.

Ks. prof. Heller otrzymał wiele wyróżnień, nagród oraz doktoratów honoris causa. W roku 2008 jako pierwszy Polak został laureatem prestiżowej Nagrody Templetona, przyznawanej za działania związane z pokonywaniem barier pomiędzy nauką a religią.

Za pieniądze otrzymane w ramach nagrody ufundował Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Został też odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Jest też laureatem Medalu św. Jerzego.