W dobiegającym końca roku 16 krajów niegdyś komunistycznych obchodziło 20-lecie stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską.

W przełomowych latach 1989-1992 nawiązało z nią lub wznowiło relacje 28 takich państw, tak europejskich, jak i azjatyckich. Większość z nich powstała wówczas z rozpadu Związku Radzieckiego i Jugosławii, inne odzyskały pełną suwerenność.

W nowym klimacie wolności Stolica Apostolska pragnęła wnieść w ten sposób wkład w rozwój tych narodów otwierających się na nową fazę polityczną i zapewnić wolność religijną.

Przypomina o tym kard. Angelo Sodano w wywiadzie dla włoskiego dziennika Avvenire. Obecny dziekan Kolegium Kardynalskiego był w tamtym decydującym okresie, jako sekretarz stanu, najbliższym współpracownikiem Jana Pawła II w dokonanym przez niego dziele zbliżenia między Watykanem a tymi nowymi państwami. Zwraca on uwagę, że Stolica Apostolska wychodziła naprzeciw pragnieniu nowych rządów, by nawiązać regularne kontakty z Kościołem katolickim. Uznawały one bowiem jego wielki wkład w wolność ich narodów.

Jeden ze wspomnianych krajów to Chorwacja. Ówczesny watykański sekretarz stanu wyjaśnia, że mylna jest opinia, jakoby uznanie przez Stolicę Apostolską jej niepodległości miało negatywny wpływ na relacje chorwacko-serbskie czy wprost sprowokowało wojnę. „Wybór ten motywowany był właśnie koniecznością położenia kresu wojnie i przemocy trwającym w byłej Jugosławii, która przestała już wtedy być jednolitym państwem” – stwierdza purpurat. Przypomina, że krótko po Niemczech i Watykanie Chorwację uznało szereg innych państw. Również Kazachstan obchodził w tym roku 20-lecie stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską. W tym kraju mniejszość chrześcijańska, nie sięgająca nawet 2 proc. ludności, ma dziś możliwość rozwoju. Powstały cztery katolickie diecezje. 9 września kard. Sodano konsekrował tam katedrę, i to pw. Matki Bożej Fatimskiej, w Karagandzie. W czasach stalinowskich był tam główny ośrodek sieci 26 łagrów, miejsca męczeństwa tysięcy deportowanych, w tym licznych księży – podkreśla dziekan Kolegium Kardynalskiego.

Nakładem uniwersytetu Bahçibehir w Stambule ukazała się książka z okazji 50-lecia istnienia stosunków dyplomatycznych między Turcją a Stolicą Apostolską.

Jej uroczysta prezentacja została zaplanowana na 13 kwietnia. Autorem luksusowo wydanej pozycji, zatytułowanej „Z dokumentów Tajnego Archiwum Watykańskiego o stosunkach dyplomatycznych między Stolicą Świętą a Turcją”, jest rzecznik katolickiego episkopatu tego kraju Rinaldo Marmara.

Nowa pozycja po raz pierwszy przedstawia dokumenty Tajnego Archiwum Watykańskiego, dotyczące tego tematu. „Współtwórcą stosunków dyplomatycznych [między obu stronami] jest niewątpliwie mons. Angelo Roncalli, który w czasie swego pobytu w Stambule jako delegat apostolski doprowadził do powstania braterskich i przyjaznych więzi między dwoma różnymi światami” – napisał w przedmowie do swego dzieła R. Marmara.

Wyraził życzenie, aby książka „nie tylko rzuciła światło na stosunki dyplomatyczne między obu tymi krajami przed 1960 r., ale także zwróciła uwagę badaczy na Tajne Archiwum Watykańskie, które ciagle jeszcze nie jest wystarczająco zbadane, ale z pewnością jest podstawowym źródłem do poznania dziejów Turcji”.

Stolica Apostolska i Turcja nawiązały stosunki dyplomatyczne 25 stycznia 1960 r. Wcześniej – od 1868 istniała delegatura apostolska Stolicy Świętej, czyli przedstawicielstwo papieża przy Kościele katolickim (nie przy rządzie) w Imperium Osmańskim. W latach 1935-44 stanowisko to piastował abp Angelo G. Roncalli, późniejszy bł. papież Jan XXIII. Swą otwartością na innych i życzliwym nastawieniem do otaczającego go świata zaskarbił sobie wówczas wielką sympatię, co wpłynęło również na postawę władz tureckich wobec Kościoła katolickiego i innych chrześcijan w tym kraju.