13-letnia dźinistka zmarła w wyniku rytualnego postu

Zgon 13-letniej dźinistki Aradhany w wyniku 68-dniowego postu „jest haniebnym pogwałceniem praw człowieka i godności ludzkiej” – powiedział dyrektor wykonawczy indyjskiego Komitetu Ludowego Czuwania nad Prawami Człowieka (PVChHR) Lenin Raghuvanshi. W rozmowie z włoską agencją misyjną AsiaNews, skomentował on wiadomość o dziewczynce, zmarłej z powodu odmowy jedzenia i picia, aby zachować „chaumasa” – obrzęd, obchodzony w czwartym miesiącu dźinizmu.

Aradhana – uczennica ósmej klasy – zmarła w mieście Secunderabad w stanie Telangana w Indiach południowo-wschodnich w następstwie ustania pracy serca. Według dotychczasowego śledztwa rozpoczęła ona surowy post, aby obdarzyć szczęściem swą rodzinę, która ostatnio popadła w trudności finansowe, gdy zbankrutował zakład złotniczy, prowadzony przez jej ojca. W dniach postu rytualnego można jedynie wypić kilka kropel wody, odmawiając przy tym określone modlitwy.

Śmierć nastolatki wywołał ostre protesty obrońców praw człowieka, którzy oskarżyli jej rodziców, że nie zapobiegli tragedii swej córki. Tymczasem rodzice – Lakshmichand Samdhariya i jego żona Manisha – przygotowali uroczysty obrzęd pogrzebowy dla uczczenia dziewczyny jako „bal tapasvi”, czyli „świętego dziecka”. W pogrzebie uczestniczyło co najmniej 600 osób.

Policja z Hajderabadu – stolicy stanu – ustaliła, że to właśnie rodzice zmusili swą córkę do postu. Oskarżono ich już o nieumyślne zabójstwo (śmierć spowodowana przez zaniedbanie) i o okrucieństwo (zgodnie z przepisami indyjskiego ustawodawstwa dotyczącego nieletnich).

Długotrwały post jest często spotykaną praktyką w dźinizmie i co jakiś czas jego stosowanie wzbudza krytykę i potępienie ze strony obrońców praw człowieka. Wspomniany L. Raghuvanshi oświadczył, że „gdy religia jest wykorzystywana przez ludzi chciwych i do zdobycia władzy, wówczas jesteśmy świadkami nieszczęść jak w tym wypadku”. Podkreślił, że trzeba „powstrzymać wykorzystywanie naszych dzieci w imię religii i zachłanności”.

Dźinizm (lub dżinizm, dawniej: dżajnizm) jest systemem filozoficzno-religijnym, powstałym w Indiach około VI wieku przed Chrystusem jako reakcja na silnie zrytualizowany braminizm. Chociaż uważany jest za religię, w rzeczywistości należy do tzw. systemów nonteistycznych, czyli takich, które, ani nie potwierdzają, ani nie zaprzeczają istnieniu bóstwa lub bóstw i skupiają się przede wszystkim na aspektach moralnych i filozoficznych.

Za twórcę dźinizmu uchodzi Parśwa (VIII w. przed Chr.), którego nauczanie znacząco zreformował później Wardhamana Mahawira, tworzył zbiór zasad regulujących życie wyznawców tego systemu. Należą do nich: ahinsa – powstrzymanie się od zadawania cierpień istotom żywym, satja – mówienie prawdy, asteja – powstrzymanie się od kradzieży, brahmaćarja – powstrzymanie się od cudzołóstwa (a w przypadku mnichów i mniszek – powstrzymanie się od wszelkich stosunków seksualnych) i aparigraha – wyrzeczenie się posiadania rzeczy zbędnych (w odniesieniu do mnichów i mniszek – wszelkiej własności). Dźiniści wierzą w możliwość wyrwania się z kręgu samsary – kołowrotu wcieleń i w osiągnięcie stanu wyzwolenia – mokszy.