Lewica zgłosiła projekt powołania komisji ws. kościelnej pedofilii

Do Sejmu wpłynął zgłoszony przez Lewicę projekt ustawy o „Komisji prawdy i zadośćuczynienia w sprawach związanych z zachowaniami o charakterze pedofilskim osób duchownych”. Wciąż natomiast nie wiadomo, czy i kiedy powstanie państwowa komisja badająca przypadki pedofilii we wszystkich środowiskach. Do tej pory powołano tylko jednego jej członka.

Projekt zgłoszony został do Sejmu przez grupę posłów Lewicy 15 maja.

Celem komisji powołanej w ramach projektu ustawy ma być „dogłębne wyjaśnienie przypadków nadużyć seksualnych popełnianych przez osoby duchowne oraz sposobów reakcji na nie władz kościelnych, zakonnych oraz właściwych organów państwowych”.

W szczególności przedmiotem analizy miałyby być przypadki „ewentualnych zaniechań oraz zaniedbań władz kościelnych, organów ścigania i sądów w ściganiu oraz skutecznym karaniu sprawców tych nadużyć”.

W zakresie postępowania wyjaśniającego komisja miałaby uprawnienia tożsame z działaniami prokuratury. Art. 20 ust. 1 projektu mówi, że „Poszczególne czynności postępowania mogą być podejmowane również w siedzibie organów osób prawnych kościołów i związków wyznaniowych, w związku z działalnością którego wszczęte zostało postępowanie”.

Ponadto w art. 22 ust. 2 stwierdzono, że „Na żądanie upoważnionego członka Komisji osoby wchodzące w skład organów osób prawnych kościołów i związków wyznaniowych (…) są obowiązane do niezwłocznego sporządzenia i przekazania kopii dokumentów lub innych nośników informacji, zestawień określonych danych i informacji na podstawie tych dokumentów i nośników oraz udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień, w terminie określonym w żądaniu”.

„Osobę, w której dyspozycji pozostaje dokument lub inny nośnik informacji, wzywa się do jego dobrowolnego wydania, a w razie niewydania upoważniony członek Komisji może zwrócić się do organu Policji o pomoc” – brzmi z kolei art. 23. ust. 1 projektu ustawy.

W przypadku stwierdzenia podstaw Komisja składa do właściwej prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Komisja w każdej rozpatrywanej przez siebie sprawie – „na zgodny wniosek pokrzywdzonego i organu osoby prawnej kościoła lub związku wyznaniowego” – może wszcząć postępowanie o ustalenie zadośćuczynienia za doznane przez pokrzywdzonego krzywdy. Ugoda zawarta przed komisją „ma moc prawną ugody zawartej przed sądem” (art. 31).

Projekt ustawy proponuje ponadto zmiany w uregulowaniu kwestii roszczeń w sprawach związanych z naruszeniem wolności seksualnej i obyczajności. Przewiduje wprowadzenie zmiany w ustawie Kodeksu karnego dotyczącej wieku osoby poszkodowanej i zakłada, że w przypadku występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności, przestępstw określonych w rozdziale XXV (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności), popełnionych na szkodę małoletniego albo gdy treści pornograficzne obejmują udział małoletniego – przedawnienie karalności przestępstwa nie może nastąpić przed ukończeniem przez niego 50. roku życia.

W skład komisji miałoby wchodzić 13 osób. Siedmiu członków powołanych byłoby spośród osób wykonujących zawody prawnicze (zgłaszanych przez Naczelną Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych, Krajową Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratorów). Trzech kandydatów ma być rekomendowanych przez organizacje pozarządowe działające na polu przeciwdziałania i ochrony ofiar przemocy seksualnej oraz praw dziecka, jeden członek z uprawnieniami w zakresie psychiatrii i/lub psychologii i seksuologii klinicznej. Ci wszyscy zostaliby powołani przez Sejm zwykłą większością głosów. Ponadto komisję uzupełniałoby po jednym członku zgłoszonym przez Prezydenta RP i Prezesa Rady Ministrów.

Komisja ma być organem niezależnym od Kościołów i związków wyznaniowych, ale też i organów administracji państwowej. Nie mogłaby w niej zasiadać osoba będąca członkiem partii politycznej lub będąca osobą duchowną.

Działalność komisji ma być finansowana z budżetu państwa. Szacowany roczny koszt jej działalności wyniósłby 7 mln zł rocznie.

Wciąż natomiast nie wiadomo, czy i kiedy powstanie i zacznie działać państwowa komisja ds. wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15. Od września ub. roku obowiązuje ustawa określająca jej cele i kompetencje, ale do tej pory nie powołano znaczącej większości jej członków.

Swoją kandydaturę zgłosił jedynie Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak. Z ramienia RPD w komisji ma zasiąść dr hab. Błażej Kmieciak. Ma doktorat z socjologii prawa, jest też absolwentem resocjalizacji i podyplomowych studiów w zakresie prawa medycznego i bioetyki. Ukończył Szkołę Praw Człowieka organizowaną przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz Szkołę Profilaktyki Uzależnień w Warszawie. Posiada uprawnienia mediatora, odbywał kursy organizowane przez Uniwersytet Harvarda, Uniwersytet Georgetown i Organizację Narodów Zjednoczonych dotyczące praktyki w stosowaniu praw dziecka oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci.

Celem państwowej komisji ma być wyjaśnianie przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich we wszystkich środowiskach społecznych. Jej zadaniem ma być m.in. identyfikacja zaniedbań i zaniechań organów państwa, a także organizacji pozarządowych, podmiotów i instytucji prowadzących działalność edukacyjną, wychowawczą, opiekuńczą, kulturalną i związaną z kulturą fizyczną, wypoczynkiem i leczeniem.