Litwini apelują o powołanie niezależnej komisji ds. zbadania pedofilii w Kościele

Z apelem o powołanie niezależnej komisji ds. zbadania pedofilii w Kościele zwróciło się do biskupów Litwy ponad 70 osobistości życia publicznego, parlamentarzystów i wykładowców uniwersyteckich.

Tłem dla apelu jest sprawa kanclerza kurii arcybiskupiej w Wilnie, którego skazano za posiadanie pornografii dziecięcej. Arcybiskup wileński Gintaras Grušas przeprosił publicznie za przestępstwo podwładnego i zwolnił go ze stanowiska.

Według autorów „Listu otwartego do biskupów litewskich w sprawie zbadania nadużyć seksualnych w Kościele”, wstrząsem dla wspólnoty katolików na Litwie były „doniesienia medialne o nadużyciach seksualnych, których dopuścili się księża”.

„Wierni Kościoła stanęli w obliczu wielu pytań bez odpowiedzi, gdy tymczasem Kościół jako instytucja traci zaufanie w naszym społeczeństwie. Historia, której zakończenia jeszcze nie znamy, jest bolesna dla katolików Archidiecezji Wileńskiej. Mamy też w pamięci przypadki wykorzystywania seksualnego osób niepełnoletnich lub bezbronnych w Kościele w innych diecezjach. Ich prawdziwość została zweryfikowana w procesach sądowych, niejednokrotnie były one przedstawiane i dyskutowane tak w mediach, ja i w przestrzeni publicznej” – czytamy w dokumencie.

Jego sygnatariusze przekonują, że „świeże doświadczenia Kościołów lokalnych w Europie i na całym świecie pokazują, że najlepsze owoce w postaci pojednania we wspólnocie katolickiej i odzyskania zaufania w społeczeństwie, a przede wszystkim – uleczenia ran powstałych w wyniku pedofilii, wykorzystywania seksualnego i nadużywania władzy duchownej i świeckiej przynosi praca niezależnych komisji eksperckich, powołanych do badania przypadków takich przestępstw”. Albowiem „koniecznym krokiem ku przyszłości jest prześwietlenie przeszłości, uznanie swoich win, zadośćuczynienie ofiarom i gruntowny rachunek sumienia”.

Cytując list apostolski papieża Franciszka „Vos estis lux mundi” wskazują, że odpowiedzialność za to, «aby takie zjawiska, w jakichkolwiek formach, nie miały więcej miejsca“ „spoczywa przede wszystkim na następcach Apostołów, ustanowionych przez Boga do przewodzenia duszpasterskiego ludowi chrześcijańskiemu»”. Dlatego przynaglają „do jak najpilniejszego powołania na Litwie takiej komisji, złożonej z prawników, psychologów, lekarzy, socjologów, kryminologów, historyków Kościoła i praktyków pomocy społecznej”.

Za niezbędne uznają „zapewnienie niezależności tej komisji, na której czele powinna stanąć osoba ciesząca się zaufaniem społecznym i instytucjonalnie nie związana z Kościołem”. Ponadto „nieodzowne jest zobowiązanie biskupów ordynariuszy do współpracy z komisją na zasadach dobrej woli i zapewnienie jej dostępu do wszystkich niezbędnych materiałów, w tym archiwalnych”.

„Jedynie wiarygodne informacje, oddające stan rzeczy, oraz przestrzeganie zasady przejrzystości pozwolą w przyszłości zapobiec kłamstwom, niejednoznacznościom i ukrywaniu prawdy. Jednocześnie powstać muszą: rzeczywisty, a nie tylko formalny mechanizm prewencji, zapewniający sprawny przekaz informacji o niewłaściwych zachowaniach, oraz system natychmiastowej pomocy ofiarom” – podkreśla list otwarty.

„Całym sercem przyjmujemy słowa papieża Franciszka: «Kryzys nadużyć seksualnych dotyka poważnie Kościół, bo podważa jego zdolność do ogarnięcia osób wyzwalającą miłością Boga i bycia jej wiarygodnym świadkiem. Niezdolność do poprawnego działania, by zatrzymać to zło i przyjść z pomocą jego ofiarom oszpeciła nasze świadectwo miłości Boga». Zachęcamy również Was, Czcigodni Pasterze, do radykalnej odpowiedzi na to wezwanie Ojca Świętego” – kończą autorzy apelu.

Pod koniec maja portal delfi.lt podał do wiadomości publicznej fakt, że kanclerz kurii archidiecezji wileńskiej ks. Kęstutis Palikša został skazany za posiadanie i przechowywanie treści pornograficznych. Był on również oskarżony o gwałt na małoletnim, ale śledztwo zostało umorzone. Po tych doniesieniach Kuria Archidiecezji Wileńskiej poinformowała o wszczętym dochodzeniu kanonicznym oraz o rezygnacji ks. Palikšy z zajmowanego stanowiska.

Sprawa wyszła na jaw po tym, jak ks. Palikša zgłosił na policji przywłaszczenie 7 tys. euro przez 19-letniego mężczyznę. Po aresztowaniu ten ostatni ujawnił policji, że miał intymne relacje z duchownym, gdy miał zaledwie 15 lat, za co otrzymywał spore sumy pieniędzy.

Wkrótce śledczy przeszukali dom ks. Palikšy, gdzie na iPadzie duchownego odkryli treści pornograficzne, m.in. wykorzystywane seksualnie osoby małoletnie w wieku od 14 do 18 lat. Duchowny został więc oskarżony o nabywanie i posiadanie materiałów pornograficznych z małoletnimi oraz o zmuszanie osoby niepełnoletniej do stosunków seksualnych.

Ostatecznie prokuratura wycofała ten drugi zarzut, gdyż organom ściągania nie udało się udowodnić, że młody mężczyzna został faktycznie zmuszony do seksu z duchownym, który był z nim w bliskich relacjach i wielokrotnie dawał mu pieniądze. Sąd nałożył na ks. Palikšę, który przyznał się do posiadania materiałów pornograficznych, grzywnę w wysokości 4 tys. euro. Jednocześnie duchowny powiedział portalowi Delfi, że uważa zeznania 19-latka za zemstę za zgłoszenie kradzieży 7 tys. euro.

Podczas konferencji prasowej 2 czerwca abp Grušas wyjaśnił, że „wszyscy w kurii są w tej chwili zszokowani” sprawą ks. Palikšy, gdyż nie było wobec niego „żadnych podejrzeń”. „Cokolwiek powiem, nie naprawi to szkód wyrządzonych przez złe traktowanie nieletnich i osób bezbronnych przez duchownych lub innych urzędników kościelnych, nie naprawi niesprawiedliwości wyrządzonej ofiarom przestępstwa, całej wspólnocie kościelnej, społeczeństwu. Nie usprawiedliwi też ignorancji” – powiedział hierarcha.

Dodał, że kiedy dowiedział się o rewizjach, nie znał ich prawdziwych powodów i zarzutów wobec księdza. Dowiedział się o nich dopiero, gdy zapadł wyrok. „To moja wina, że nie przyjrzałem się tej sprawie, że nie zadałem ważnych, choć trudnych pytań ks. Kęstutisowi. Żałuję, że nie zrobiłem tego na czas. Przepraszam młodego człowieka, który doznał tego, czego nie powinien doznać od księdza” – podkreślił metropolita wileński.

Zapewnił, że Kościół wprowadzi zmiany, aby zapobiec podobnym incydentom w przyszłości. Zaapelował, by osoby posiadające informacje o przestępstwach popełnionych przez duchownych kontaktowały się ze swoimi diecezjami. Poinformował również, że w sprawie nadużyć seksualnych wysłał list do rządu „z prośbą o wdrożenie współpracy przewidzianej w międzynarodowym traktacie ze Stolicą Apostolską, aby państwo informowało o wszystkich przypadkach, w których księża są ścigani”.