Łk 8, 40-56: Jezus – mocą Bożą uzdrawia i wskrzesza

Tekst w przekładzie Biblii Tysiąclecia:

⁴⁰ Gdy Jezus powrócił, tłum przyjął Go z radością, bo wszyscy Go wyczekiwali. ⁴¹ A oto przyszedł człowiek, imieniem Jair, który był przełożonym synagogi. Upadł Jezusowi do nóg i prosił Go, żeby zaszedł do jego domu. ⁴² Miał bowiem córkę jedynaczkę, liczącą około dwunastu lat, która była bliska śmierci. Gdy Jezus tam szedł, tłumy napierały na Niego. ⁴³ A pewna kobieta od dwunastu lat cierpiała na upływ krwi; całe swe mienie wydała na lekarzy, a żaden nie mógł jej uleczyć. ⁴⁴ Podeszła z tyłu i dotknęła się frędzli Jego płaszcza, a natychmiast ustał jej upływ krwi. ⁴⁵ Lecz Jezus zapytał: «Kto się Mnie dotknął?» Gdy wszyscy się wypierali, Piotr powiedział: «Mistrzu, to tłumy zewsząd Cię otaczają i ściskają». ⁴⁶ Lecz Jezus rzekł: «Ktoś się Mnie dotknął, bo poznałem, że moc wyszła ode Mnie». ⁴⁷ Wtedy kobieta, widząc, że się nie ukryje, zbliżyła się drżąca i upadłszy przed Nim opowiedziała wobec całego ludu, dlaczego się Go dotknęła i jak natychmiast została uleczona. ⁴⁸ Jezus rzekł do niej: «Córko, twoja wiara cię ocaliła, idź w pokoju!»

⁴⁹ Gdy On jeszcze mówił, przyszedł ktoś z domu przełożonego synagogi i oznajmił: «Twoja córka umarła, nie trudź już Nauczyciela!» ⁵⁰ Lecz Jezus, słysząc to, rzekł: «Nie bój się; wierz tylko, a będzie ocalona». ⁵¹ Gdy przyszedł do domu, nie pozwolił nikomu wejść z sobą, oprócz Piotra, Jakuba i Jana oraz ojca i matki dziecka. ⁵² A wszyscy płakali i żałowali jej. Lecz On rzekł: «Nie płaczcie, bo nie umarła, tylko śpi». ⁵³ I wyśmiewali Go, wiedząc, że umarła. ⁵⁴ On zaś ująwszy ją za rękę rzekł głośno: «Dziewczynko, wstań!» ⁵⁵ Duch jej powrócił i zaraz wstała. Polecił też, aby jej dano jeść. ⁵⁶ Rodzice jej osłupieli ze zdumienia, lecz On przykazał im, żeby nikomu nie mówili o tym, co się stało.

Krytyka literacka:

• Po scenie spotkania Jezusa z grzeszną kobietą następuje następny etap Jego działalności na terenie Galilei (Łk 8, 1-56). Rozpoczyna się on krótkim streszczeniem, które zawiera wzmiankę o wędrowaniu Jezusa przez miasta i wsie oraz o osobach nieustannie Mu towarzyszących (ww. 1-3). Etap ten Łukasz wyraźnie podzielił na dwie części:

1. l) pouczenia Jezusa o słuchaniu słowa Bożego (ww. 4-21);

2) cztery cuda Jezusa (ww. 23-56).

Rozważany fragment Ewangelii Łk 8, 40-56 zawiera w sobie opis dwóch z nich. W główne opowiadanie o wskrzeszeniu córki przełożonego synagogi, Jaira, Łukasz wplótł opis innego cudu – uzdrowienie kobiety cierpiącej na krwotok.

• W tej perykopie egzegeci dostrzegają następującą strukturę:

1. l) Prośba o wskrzeszenie córki Jaira (ww. 40-42);
2. a) wstęp: powrót Jezusa do Galilei (w. 40);
3. b) prośba Jaira i opis stanu jego córki- „była umierająca” (ww. 41-42a);
4. c) Jezus udaje się do domu Jaira (w. 42b).

2) Uzdrowienie kobiety cierpiącej na krwotok (ww. 43-48);

1. a) opis choroby kobiety (w. 43);
2. b) uzdrowienie kobiety przez dotknięcie płaszcza Jezusa (w. 44);
3. c) dialog Jezusa ze świadkami zdarzenia (ww. 45-46);
4. d) dialog Jezusa z kobietą (ww. 47-48).

3) Wskrzeszenie córki Jaira (ww. 49-56);

1. a) drugi opis stanu córki Jaira- „córka umarła” (w. 49);
2. b) wezwanie do wiary (w. 50);
3. c) przybycie do domu Jaira i dialog z żałobnikami (ww. 51-53);
4. d) wskrzeszenie umarłej (ww. 54-55);
5. e) zakończenie: nakaz milczenia (w. 56).

• Naoczni świadkowie powątpiewają o właściwym rozeznaniu przez Jezusa faktu dotyczącego śmierci dziewczynki. Opinia obecnych w domu Jaira ludzi i Jezusa są różne. Zatem dziecko śpi, czy umarło? To przekonanie naocznych świadków, przekazane zarówno przez Marka, jak i Łukasza, jest samo w sobie dowodem autentyczności opisanej przez nich sceny. Żaden z nich nie zawarłby w swej Ewangelii

negatywnej wypowiedzi pod adresem Jezusa, gdyby nie była ona historyczna, zwłaszcza że w Kościele pierwotnym istniała silna tendencja do łagodzenia wszelkich wypowiedzi, które były pozbawione szacunku i czci wobec osoby Jezusa. Wyjaśnienia racjonalistyczne, mówiące o śpiączce dziewczynki lub o utracie świadomości z powodu niskiego poziomu cukru we krwi, który Jezus uzupełnił przez podanie jej jedzenia (8, 55), są już nie do przyjęcia. Ewangeliści przekazali wspomnienie naocznych świadków o rzeczywistym przywróceniu życia dziewczynce.

Jeśli chodzi o uzdrowienie kobiety z jej dolegliwości jest ono historycznie umotywowane niezwykłą, boską mocą Jezusa.

• Do przedstawienia rozważanego wydarzenia św. Łukasz zastosował opis i opowiadanie. Opowiadanie o wskrzeszeniu córki Jaira i uzdrowieniu kobiety cierpiącej na upływ krwi przejmuje z Mk 5, 21-34. Podobnie jak w tekście źródłowym, opis uzdrowienia kobiety jest integralnie połączony z opowiadaniem o wskrzeszeniu córki Jaira, jednakże Łukasz dość mocno skraca przekaz Marka (choć jeszcze nie tak radykalnie jak Mt 9, 18-26).

Orędzie teologiczne:

• Rozważana perykopa koncentruje się wokół motywów zbawienia, życia i wiary. W obu przywołanych przez Ewangelistę zdarzeniach, sytuacja początkowa odsłania niemoc człowieka: zarówno dziewczynka, jak i kobieta nie zostały wyleczone, gdyż ówczesna medycyna była bezsilna. Dziewczynka dogorywa a kobieta mimo prób leczenia ma się gorzej. Jedyne co pozostaje to wierzyć, że zwrócenie się do Pana życia przyniesie upragnione zdrowie i życie. Bóg bowiem jest Bogiem żywych (Mk 12, 27).
• Jair nie jest w stanie pomóc już swojej córce. Należał do osób kierujących wspólnotą wyznaniową, prosi o uzdrowienie umierającego dziecka i wierzy, że Jezus może je uratować. Zawsze uzdrawiająca interwencja idzie nieco dalej, głębiej i dotyczy również sfery duchowej. Uzdrowienie córki Jaira staje się okazją do pokonania wielu przeszkód. Przede wszystkim śmierci, która pojawia się na drodze Jezusa i Jego uczniów, kiedy zmierzali do domu przełożonego synagogi. Żałobnicy wyszli i mówili do Jaira, że dziecko nie żyje, nie trudź nauczyciela (w.35), tu nie ma już nic do zrobienia. Byli to żałobnicy z głośną muzyką i zawodzeniem. Dla nich słowa Jezusa są śmieszne, godne kpin i stwierdzenia w nich absurdu oraz żartu. Wtedy wiara Jaira zostaje wystawiona na ciężką próbę. Wycofać się czy wierzyć mimo wszystko. Iść dalej za Mistrzem z Nazaretu czy się wycofać.
• Wiara i nadzieja Jaira przekracza ludzką miarę i wtedy Jezus wzywa Jaira by wierzył w uratowanie swojego dziecka. Okazuje się zatem, że nie tylko sama wiara, ale trwanie przy niej i umacnianie jej w krytycznych momentach jest łaską Bożą. Trwanie przy Jezusie nie może owocować niczym innym jak tylko wiarą w życie wieczne, czyli zbawienie.
• W stosunku do kobiety cierpiącej już od dwunastu lat Jezus dokonuje podwójnego wyzwolenia. Z jednej strony przyczynia się do jej natychmiastowego uzdrowienia, z drugiej uwalnia ją od poniżenia społecznego i religijnego. Zgodnie z prawem Starego Testamentu choroba, jakiej doświadczała czyniła ją nieczystą. To wyzwolenie dokonuje się w chwili, kiedy Jezus pyta kto się mnie dotknął (w.30), i zmusza kobietę do wyznania prawdy, przyznania się albo inaczej, do uczynienia kolejnego aktu wiary w Boga, który nie potępia, ale uzdrawia i ocala a także jest gwarantem wielkiej sprawiedliwości wobec pokornych i uciśnionych. Jezus przy tym nie zważa na Prawo i panujące zwyczaje szczególnie wtedy, gdy człowiekowi dzieje się krzywda. Uzdrowienie kobiety to jedno a jej ocalenie od utraty godności to drugie, bowiem godność jest wyrazem obecności w człowieku Bożej prawdy.
• Opowieści o cudach, zawarte w ósmym rozdziale Łukaszowej Ewangelii, podkreślają znaczenie wiary i pokazują władzę Jezusa nad przyrodą, złem, chorobą i śmiercią. Jego moc nad śmiercią wskazuję na Jego własne przyszłe zmartwychwstanie. Tak jak najpierw spał, a następnie powstał, by uciszyć burzę i jak podniósł z posłania „śpiącą” dziewczynkę, podobnie sam wstanie ze snu śmierci, by wszyscy, którzy maja wiarę w Niego, mogli dostąpić zbawienia i mieć udział w Jego zmartwychwstaniu.

Ojcowie Kościoła:

• „Zobaczcie etapy, zauważcie rozwój sceny: jak długo kobieta miała upływ krwi, nie mogła podejść do Pana, gdy jednak została uzdrowiona, natychmiast podeszła. Nawet upadła do stóp Pana, czuła się bowiem niegodna patrzeć na Jego twarz. Samo uzdrowienie wystarczyło więc tylko do tego, aby upaść do stóp Pana. Później jednak «wyznała Mu całą prawdę», a wiadomo, że Chrystus jest prawdą. Ponieważ więc została uzdrowiona przez Prawdę, wyznała też prawdę”.

Hieronim, Homilia 77 do Ewangelii Marka.

• „To wiara dotyka Chrystusa, to wiara Go widzi. To nie nasze ciało Go dotyka, oczy naszej natury nie mogą Go uchwycić. Ponieważ widzieć bez dostrzegania, to nie widzieć; słyszeć bez rozumienia, to nie słyszeć, ani dotknąć, jeśli nie dotyka się z wiarą. Jeśli weźmiemy pod uwagę rozmiar naszej wiary i pojmiemy wielkość Syna Bożego to widzimy, że w stosunku do Niego dotykamy jedynie frędzli, końcówki ubrania, ale nie możemy dosięgnąć początku. Jeżeli zatem pragniemy być uzdrowieni, dotknijmy z wiarą frędzli Chrystusa. On wie o wszystkich, którzy dotykają Jego frędzli, nawet kiedy jest odwrócony. Ponieważ Bóg nie potrzebuje oczu, żeby widzieć, nie ma zmysłów cielesnych, ale posiada w sobie wszelkie poznanie. Błogosławiony zatem ten, który dotyka chociaż krańca Słowa, bo któż może Go uchwycić w całości?”

Św. Ambroży, Komentarz do Ewangelii św. Łukasza 6, 57-59.

Życie i nauczanie Kościoła:

• Maryja poczęła Chrystusa z Ducha Świętego, który przez anioła ogłasza Go jako

Chrystusa podczas Jego narodzenia i który poleca Symeonowi iść do Świątyni, by zobaczył Mesjasza Pańskiego; On napełnia Chrystusa i Jego moc wychodzi z Chrystusa, gdy uzdrawia i leczy choroby. On wreszcie wskrzesza Jezusa z martwych. Jezus, ustanowiony w pełni, Chrystusem” w Jego człowieczeństwie zwyciężającym śmierć, wylewa obficie Ducha Świętego, aby święci”, zjednoczeni z człowieczeństwem Syna Bożego, przyoblekli się w „człowieka doskonałego”, który realizuje „Pełnię Chrystusa” (Ef 4, 13): „całego Chrystusa”, według wyrażenia św. Augustyna. KKK 695

• Znaki wypełniane przez Jezusa świadczą o tym, że został posłany przez Ojca. Zachęcają do wiary w Niego. Tym, którzy zwracają się do Jezusa z wiarą, udziela On tego, o co proszą. Cuda umacniają więc wiarę w Tego, który pełni dzieła swego Ojca; świadczą one, że Jezus jest Synem Bożym, Mogą jednak także dawać okazję do „zwątpienia” (Mt 11, 6). Nie mają zaspokajać ciekawości i magicznych pragnień. Mimo tak oczywistych cudów Jezus jest przez niektórych odrzucany; oskarża się Go nawet o to, że działa mocą złego ducha. KKK 548

Pytania do refleksji:

• Jaka jest moja wiara w obliczu cierpienia i choroby?
• Czy w moim religijnym życiu jest pokora i zaufanie to mojego Stwórcy?
• Czy jestem wytrwały w umacnianiu i pogłębianiu wiary w Zbawiciela świata?

Lektura poszerzająca:

• Gadenz P.T., Ewangelia według św. Łukasza. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, przekł. G. Gomola, A Gomola, Poznań 2020, s. 179-183.
• Pismo Święte, Biblia Poznańska, s. 91-92.
• F., Ewangelia według Świętego Łukasza, NKB, cz 1., s.446-456.