Lublin: debata o wizji polskości u Gombrowicza i kard. Wyszyńskiego

O wizjach polskości w dziennikach Witolda Gombrowicza i kardynała Wyszyńskiego, wpływie literatury na pojmowanie patriotyzmu oraz jego różnych, często kontrowersyjnych obliczach mówili podczas debaty „Polska, ale jaka? Wizja polskości: Witold Gombrowicz – Kardynał Stefan Wyszyński” w Teatrze Starym w Lublinie ks. prof. Alfred Wierzbicki, etyk, poeta i teolog oraz Janusz Opryński, reżyser teatralny.

– Wyszyński był podobny do Gombrowicza nie w sensie poglądów, ale postawy, bo był wielką indywidualnością – mówił podczas debaty ks. prof. Wierzbicki.

Podczas charakteryzowania postaw Prymasa Tysiąclecia zwrócił uwagę na jego nieco buntowniczy charakter, który przejawiał się np. poprzez podpisywanie porozumień z władzami komunistycznymi wbrew wielu środowiskom oraz zaplanowaniu Wielkiej Nowenny, której skutkiem były sytuacje absurdalne, niemal rodem z dzieł Gombrowicza. Przytoczył tu przypadek z jednej z podlubelskich wsi, gdzie aresztowany został obraz Matki Bożej.

– Wyszyński w odpowiedzi na masowy ruch, którym był komunizm, wymyślił nowy ruch – przekonywał prelegent.

Janusz Opryński w swojej znajomości poglądów Gombrowicza powoływał się nie tylko na znajomość jego dzieł, ale również na osobiste rozmowy z wdową po pisarzu. Zwrócił uwagę, że wbrew zarzucanej mu często prześmiewczości wobec patriotyzmu, motyw polskości i tożsamości narodowej pojawia się w jego dziełach bardzo często. Jednak ujęcie tej kwestii u Gombrowicza pozbawione jest spojrzenia uwarunkowanego ówczesnymi trendami politycznymi, a bardziej obiektywne. W tekstach pozornie ironicznych, pod osłoną śmieszności pyta i porusza tematy bardzo poważne i istotne.

– W swojej pozornej antypolskości był arcypolski – udowadniał reżyser – Dziś jesteśmy traktowani płytkim rozumieniem polskości, dlatego przydałby się powrót do sposobu rozumienia Gombrowicza.

Po zakończeniu debaty obecni na sali słuchacze mieli możliwość zadawania pytań oraz podzielenia się nasuwającymi się im refleksjami.

Debatę prowadził o. Tomasz Dostatni OP, prezes dominikańskiej Fundacji „Ponad Granicami”, która była organizatorem wydarzenia.