Lublin: Msza św. w 145. rocznicę urodzin ks. Idziego Radziszewskiego, pierwszego rektora KUL

Pierwszego kwietnia mija 145. rocznica urodzin ks. Idziego Radziszewskiego, założyciela i pierwszego rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Społeczność akademicka modliła się za swojego rektora podczas Mszy św. o godz. 8.00 w Kościele Akademickim KUL.

Władze KUL wystąpiły z inicjatywą upamiętnienia tej ważnej dla Lublina postaci w związku ze zbliżającym się jubileuszem 100-lecia uniwersytetu i złożyły wniosek w sprawie budowy pomnika ks. Idziego Radziszewskiego w przestrzeni miejskiej. Idea spotkała się z pozytywnym odzewem mieszkańców – wniosek poparło ok. 1,5 tys. lublinian, a 10 marca 2016 r. Rada Miasta Lublin przyjęła uchwałę w sprawie zamiaru wzniesienia tego pomnika na Skwerze Arcybiskupa Józefa Życińskiego (u zbiegu ulicy Idziego Radziszewskiego i Alei Racławickich). Projekt pomnika zostanie wyłoniony w otwartym konkursie, będzie to jeden z pierwszych od wielu lat otwartych konkursów na pomnik w Lublinie.

Idzi Benedykt Radziszewski urodził się 1 kwietnia 1871 r. w Bratoszewicach. Pochodził z zubożałej szlachty. Ukończył Seminarium Duchowne we Włocławku (1889 r.), następnie został skierowany na studia do Akademii Duchownej w Petersburgu. Posługę kapłańską rozpoczął w 1897 r. w kościele św. Mikołaja w Kaliszu. Rok później ks. Radziszewski udał się do Leuven (Leuvain), gdzie studiował w Wyższym Instytucie Filozoficznym, funkcjonującym w ramach tamtejszego uniwersytetu katolickiego. Poza Belgią odbywał podróże naukowe do Anglii, Francji, Włoch, Austrii, Niemiec i Szwajcarii. Od 1901 do 1914 roku pełnił funkcję profesora filozofii i pedagogiki Seminarium Duchownego we Włocławku. Równocześnie był tu wicerektorem (1901-1905) i rektorem (1908-1911). W 1914 roku wyjechał do Petersburga, gdzie został profesorem filozofii i rektorem tamtejszej Akademii Duchownej.

Doświadczenia pedagogiczne i naukowo-organizacyjne we wspomnianych wyżej instytucjach wykorzystał następnie przy organizacji Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie. Według jego zamiaru uczelnia miała uprawiać badania we wszystkich dziedzinach wiedzy w duchu harmonii między nauką i wiarą, kształtować kadrę inteligencji katolickiej, która miała następnie kierować życiem społecznym w kraju, a urazem podejmować akcje zmierzające do systematycznego pogłębiania świadomości religijnej w całym polskim społeczeństwie. Katolicyzm polski uważał ks. Radziszewski za powierzchowny, wymagający odrodzenia. Od niego uzależniał zachowanie w kraju odzyskanej wolności. Wybór Lublina jako siedziby uczelni nie był przypadkowy – obok tradycji historycznej miasta, zadecydowała bliskość Kresów Wschodnich, terenów podlegających szczególnie silnemu uciskowi narodowemu i religijnemu.

Pierwsza inauguracja nowo powstałego uniwersytetu odbyła się 8 grudnia 1918 roku w tymczasowej siedzibie – gmachu Lubelskiego Seminarium Duchownego. W pierwszych latach działalności uczelni podstawową troską władz było uzyskanie uprawnień państwowych i własnej siedziby. Po wielu staraniach ks. Radziszewskiego, za zgodą naczelnika państwa – Józefa Piłsudskiego, KUL uzyskał gmach będący niegdyś własnością dominikanów-obserwantów, przekształcony następnie na szpital wojskowy. 8 stycznia 1922 roku oddano do użytku wyremontowaną część wschodnią gmachu. Wkrótce po uroczystym przeniesieniu uczelni do nowej siedziby, 22 lutego tegoż roku, ks. Idzi Radziszewski zmarł na zapalenie płuc. Pochowany został na lubelskim cmentarzu przy ul. Lipowej.

W opinii jemu współczesnych był człowiekiem skromnym, cichym i nie szukającym rozgłosu. Miał dar przekonywania i umiejętność nawiązywania kontaktu z ludźmi, również reprezentującymi inne poglądy. Cieszył się również nieprzeciętnym szacunkiem młodzieży akademickiej, która go ceniła za zainteresowanie się jej sprawami i wspieranie we wszelkich potrzebach duchowych i materialnych.

Ks. Idzi Radziszewski mieszkał w Lublinie zaledwie 4 lata, ale jego działalność znacząco wpłynęła na przyszłe losy miasta. Decyzja o ulokowaniu pierwszego polskiego uniwersytetu katolickiego w Lublinie dała początek akademickiej karcie miasta. Założony przez niego uniwersytet niebawem obchodził będzie 100-lecie działalności, a Katolicki Uniwersytet Lubelski to od lat najpowszechniejsze skojarzenie wiązane przez respondentów z Lublinem (najbardziej rozpoznawalna marka kojarzona z Lublinem w ogólnopolskich badaniach dotyczących potencjału miasta).