Ludzie Kościoła i różnych religii, zmarli w 2018

W okresie od 23 października 2017 do 27 października br. zmarło 167 kardynałów, biskupów i księży, nie będących biskupami, ale stojących na czele kościelnych jednostek administracyjnych z 60 krajów. Najwięcej hierarchów stracił episkopat Brazylii – 17, następnie Włoch – 15 i Stanów Zjednoczonych – 14. Wśród tych, którzy odeszli do wieczności, było trzech Polaków: bp Stanisław Kędziora, zmarły 25 grudnia 2017, bp Eugeniusz Juretzko, posługujący w Kamerunie (16 stycznia br.) i abp Szczepan Wesoły (28 sierpnia br.).

Kardynałowie

2017

12 XI – Bernard Louis A. P. Panafieu (ur. 26 I 1931), Francuz; emerytowany arcybiskup metropolita Marsylii (1995-2006), kardynał od 21 X 2003.

19 XI – Andrea Corero Lanza di Montezemolo (27 VIII 1925), Włoch, dyplomata papieski, pronuncjuz i nuncjusz apostolski w różnych krajach (1877-2001), m.in. pierwszy w historii nuncjusz w Izraelu (1994-98), ostatnio we Włoszech i San Marino (1998-2001), w latach 2005-09 archiprezbiter bazyliki św. Pawła za Murami, kardynał od 24 III 2006.

20 XII – Bernard Francis Law (4 XI 1931), Amerykanin, biskup od 1973, w latach 1984-2002 arcybiskup Bostonu, skąd ustąpił pod wpływem oskarżeń o ukrywanie nadużyć seksualnych w swej archidiecezji, po czym w latach 2004-11 był archiprezbiterem rzymskiej bazyliki Matki Bożej Większej; kardynał od 25 V 1985.

2018

11 III – Karl Lehmann (16 V 1836), Niemiec, biskup Moguncji w latach 1983-2016, kardynał od 21 II 2001.

19 III – Keith Michael Patrick O’Brien (17 III 1938), Brytyjczyk (Szkot), w latach 1985-2013 arcybiskup Saint Andrews i Edynburga, ustąpił z urzędu po oskarżeniach o molestowanie nieletnich kardynał od 21 X 2003, a wskutek powyższych oskarżeń 20 III 2015 zrzekł się uprawnień kardynalskich.

18 V – Darío Castrillón Hoyos (4 VII 1929), Kolumbijczyk, biskup od 1971, w latach 1992-96 arcybiskup metropolita Barranquilli, 1996-2006 – prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa, 2000-09 – przewodniczący Papieskiej Komisji „Ecclesia Dei”; kardynał od 21 II 1998.

3 VI – Miguel Obando Bravo SDB (2 II 1926), Nikaraguańczyk, biskup od 1968, w latach 1970-2005 arcybiskup metropolita Managui, pierwszy w historii kardynał nikaraguański – od 25 V 1985.

5 VII – Jean-Louis Tauran (5 IV 1943), Francuz, arcybiskup tytularny od 1990 (sakrę przyjął 6 I 1991 z rak Jana Pawła II), sekretarz ds. stosunków z państwami w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej (1990-2003), archiwista (szef) Tajnego Archiwum Watykańskiego (2003-07), od 25 VI 2007 przewodniczący Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, a od 9 III 2015 dodatkowo kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego; kardynał od 21 X 2003.

Arcybiskupi i biskupi

Najstarsi

24 IV – Victor Garaygordóbil Berrizbeitia (17 X 1915), Hiszpan (Bask), ale działający w Ekwadorze, w latach 1963-82 był przełożonym prałatury Los Ríos w tym kraju. Zmarł w wieku 102,5 lat.

6 XI 2017 – Andrés (Andrij) Sapelak SDB (13 XII 1919), Ukrainiec urodzony koło Stanisławowa, grekatolik, działający w Argentynie. W latach 1961-97 biskup dla swych rodaków, najpierw jako pomocniczy, od 1968 egzarcha arcybiskupi, od 1978 biskup eparchii Matki Bożej Patronki. Miał prawie 98 lat.

22 VII 2018 – Raymond Gerhardt Hunthausen (21 VIII 1921), Amerykanin. Biskup od 1962, najpierw Heleny w stanie Montana, a w latach 1975-91 arcybiskup Seattle w stanie Waszyngton. W chwili śmierci miał 96,9 lat.

Najmłodsi

17 II – Emmanuel Cosmas Kanyama (25 XII 1962), Malawijczyk. Od 6 X 2007 (data sakry) był biskupem diecezji Dedza. Zmarł na cukrzycę w wieku nieco ponad 55 lat.

27 II – Joseph Danlami Bagobiri (8 XI 1957), Nigeryjczyk. Od 21 X 1995 był pierwszym biskupem nowo utworzonej diecezji Kafanchanu. Miał 60,3 lat.

9 V – Carlos Enrique Trinidad Gómez (18 III 1955), Gwatemalczyk. Od 31 I 2015 był biskupem San Marcos w Gwatemali. Zmarł w wieku 63,1 lat.

Inni

2017

15 XI, Mediolan – Giuseppe Laras (82 lata), Żyd włoski, emerytowany naczelny rabin Mediolanu, orędownik i propagator dialogu żydowsko-katolickiego. Pozostawał w bliskich kontaktach m.in. z kard. Giovannim Marią Martinim, długoletnim arcybiskupem tego miasta.

2018

2 I – Ferdinando Imposimato (9 IV 1936), Włoch; prawnik, sędzia śledczy. Chociaż był związany z partią komunistyczną (z jej listy startował w wyborach parlamentarnych), w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku badał sprawę zamachu na Jana Pawła II w maju 1981.

20 I, Utrecht – Antoni Glazemaker (19 IV 1931), Holender, starokatolik, w latach 1982-2000 arcybiskup Utrechtu, z czym wiązała się godność honorowego zwierzchnika Unii Utrechckiej, czyli wspólnoty Kościołów starokatolickich; w 1985 konsekrował katedrę polskokatolicką w Częstochowie a w 1989 został doktorem honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.

21 II, Montreat [Karolina Północna] – Billy Graham (7 XI 1918), Amerykanin, baptysta, choć urodził się w rodzinie prezbiteriańskiej. Był najsłynniejszym ewangelizatorem „przebudzeniowym”, znanym nie tylko w USA, ale dzięki licznym występom w radiu i telewizji, także na całym świecie. W październiku 1978 odwiedził Polskę, ale w związku z wyborem kard. K. Wojtyły na papieża w tym samym czasie jego pobyt nie wywołał zbyt dużego zainteresowania. Znał osobiście wszystkich kolejnych prezydentów USA od H. Trumana do B. Obamy, toteż bywał nazywany m.in. „kapelanem Białego Domu”.

19 IV, klasztor Thibemont w Normandii – s. Agnes-Marie Valois, Francuzka, zakonnica, augustianka. Zasłynęła jako «biały anioł», gdy w latach II wojny światowej opiekowała się we Francji (Normandia) rannymi żołnierzami kanadyjskimi i brytyjskimi. Zmarła w wieku 103 lat.

5 V, Asiago w płn. Włoszech – Ermanno Olmi (24 VII 1931), Włoch, reżyser filmowy, twórca ponad 20 filmów o inspiracji chrześcijańskiej i tematyce społecznej, w których na ogół obsadzał amatorów.

9 V, Rzym – Mario Agnes (6 XII 1931), Włoch, dziennikarz, świecki działacz katolicki, m.in. prezes Włoskiej Akcji Katolickiej (1973-80) a w latach 1984-2007 redaktor naczelny watykańskiego dziennika „L’Osservatore Romano”.

16 V, Izabelin – Moris (Maurice) Maurin (23 X 1928), Francuz, ze Zgromadzenia Małych Braci Jezusa. Od 1990 mieszkał na stałe w Polsce, miał obywatelstwo polskie i przez wiele lat był przełożonym swej wspólnoty w naszym kraju. Po przejściu na emeryturę udzielał się jako rekolekcjonista, głosząc nauki w duchu swego zgromadzenia. W 2007 „Tygodnik Powszechny” przyznał mu jedną z trzech Nagród im. Ks. Józefa Tischnera „za inicjatywy duszpasterskie”.

18 VII, Santiago de Chile – o. Carlos Aldunate SI (16 V 1916), Chilijczyk, na początku lat sześćdziesiątych był nauczycielem Jorge Mario Bergoglio, obecnego papieża, gdy studiował on w Chile. Był też inicjatorem ruchu odnowy charyzmatycznej w swoim kraju i płodnym pisarzem katolickim. W chwili śmierci, mając ponad 102 lat, był najstarszym jezuitą na świecie.

23 VIII, Lima – o. Jorge Maucchi SDB (11 I 1925), Peruwiańczyk, kapłan, pisarz, rysownik, był m.in. autorem najsłynniejszej podobizny założyciela salezjanów, św. Jana Bosko.

1 IX, Delhi – Tarun Sagar (1967), obywatel Indii, od 13. roku życia był mnichem dżajnistycznym, zasłynął nie tylko wśród swych współwyznawców, ale także w wielu środowiskach swego kraju jako wędrowny kaznodzieja, którego nauk słuchało wielu ludzi. Zmarł po długiej chorobie w świątyni dżajnistycznej Radhapuri we wschodnim Delhi.

25 IX, Lugano (Szwajcaria) – Alessandro Pronzato (26 VI 1932), Włoch, kapłan, pisarz katolicki, autor 135 książek, z których największą popularność zyskały “Niewygodne Ewangelie”, tłumaczone na wiele języków, m.in. na polski. W 2004 był gościem X Targów Wydawców Katolickich w Warszawie.