Ludzie Kościoła i różnych wyznań i religii zmarli w 2022 roku

W okresie od 1 listopada 2021 do końca października br. zmarło 163 wyższych duchownych katolickich: kardynałów, arcybiskupów i biskupów z 55 krajów. Największe straty poniosły Kościoły lokalne w tych państwach, w których jest najwięcej katolików i które mają najliczniejsze episkopaty: Włochy – 17 zmarłych, Stany Zjednoczone – 14 i Hiszpania – 9. Poza tym 8 hierarchów odeszło do wieczności w Brazylii, 7 w Polsce i 6 w Indiach. Zmarło też wielu znanych wyznawców innych Kościołów i wspólnot chrześcijańskich oraz różnych religii.

Oto krótki wykaz niektórych postaci, którzy zakończyli życie w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Kardynałowie:

5 I – Francisco Álvarez Martínez (ur. 14 VII 1925), Hiszpan, arcybiskup senior Toledo, prymas senior Hiszpanii. Wyświęcony na kapłana 11 VI 1950 był kolejno biskupem Tarazony (1973-76), Calahorry i La Calzada-Logroño (1973-89), Orihuela-Alicante (1989-95) i w latach 1995-2002 arcybiskupem Toledo, z czym łączy się godność prymasa Hiszpanii. Św. Jan Paweł II mianował go kardynałem 21 II 2001. Z urzędu pasterza Toledo ustąpił 24 X 2002.

16 II – Luigi De Magistris (23 II 1926), Włoch, najpierw był regensem Penitencjarii Apostolskiej (1979-96), następnie propenitencjarzem (do 2003), w 1996 został biskupem i w 2001 – arcybiskupem oraz – już jako emeryt – od 14 II 2015 był kardynałem.

5 III – Agostino Cacciavillan (14 VIII 1926), Włoch, pronuncjusz apostolski w Kenii (1976-81), Indiach (1981-90) i Nepalu (1985-90) oraz w Stanach Zjednoczonych (1990-98), przewodniczący Administracji Diedzictwa Stolicy Apostolskiej (1990-2002), kardynał od 21 II 2001.

28 III – Antonios Naguib (18 III 1935), Egipcjanin, koptyjskokatolicki patriarcha senior Aleksandrii (2006-13), wcześniej biskup Minyi (1977-2002), kardynał od 20 XI 2010.

20 IV – Javier Lozano Barragán (26 I 1933), Meksykanin, biskup pomocniczy Miasta Meksyk (1979-84), biskup Zacatecas (1984-97), arcybiskup, przewodniczący Papieskiej Rady Duszpasterstwa Służby Zdrowia (1997-2009), kardynał od 21 X 2003, przewodniczący-senior.

27 IV – Carlos Amigo Vallejo OFM (23 VIII 1934), Hiszpan, arcybiskup Tangeru (Maroko; 1973-82), Sewilli (1982-2009), kardynał od 21 X 2003.

27 V – Angelo Sodano (23 XI 1927), Włoch, arcybiskup, nuncjusz apostolski w Chile (1977-99), sekretarz w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej ds. stosunków z państwami (1989-90), sekretarz stanu (1990-2006), kardynał od 28 VI 1991, dziekan Kolegium Kardynalskiego (2005-19), dziekan senior.

4 VII – Cláudio Aury Affonso Hummes OFM (8 VIII 1934), Brazylijczyk, biskup Santo André (1975-96), arcybiskup Fortalezy (1996-98), São Paulo (1998-2006), kardynał od 21 II 2001, prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa (2006-10), prefekt-senior.

8 VIII – Jozef Tomko (11 III 1924), Słowak, arcybiskup, sekretarz generalny Synodu Biskupów (1979-85), prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów (1985-2001), kardynał od 25 V 1985, przewodniczący Papieskiego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych (2001-07), przewodniczący-senior. W chwili śmierci był najstarszym wiekiem członkiem Kolegium Kardynalskiego – liczył ponad 98 lat.

Arcybiskupi i biskupi:

Najstarsi wiekiem:

3 II – Francisco Raúl Villalobos Padilla (ur. 1 II 1921), Meksykanin, biskup pomocniczy Saltillo (1971-75), biskup tej diecezji (1975-99), biskup-senior. Zmarł w wieku 101 lat.

4 VII – Laurent Noěl (19 III 1920), Kanadyjczyk, biskup pomocniczy Québecu (1963-75), administrator apostolski Hauterive (1974-75), biskup Trois-Rivières (1975-96), biskup-senior Trois-Rivières. Zmarł w wieku ponad 102 lat jako najstarszy katolicki biskup świata.

26 VII – Bruno Foresti (6 V 1923), Włoch, biskup pomocniczy Modeny i Nonantoli (1974-76), arcybiskup tej archidiecezji (1976-83), arcybiskup-biskup Brescii (1983-98), biskup-senior. W chwili śmierci liczył ponad 99 lat.

Najmłodsi:

12 II – Antoni Vadell Ferrer (17 V 1972), Hiszpan (Katalończyk), biskup pomocniczy Barcelony (od 19 VI 2017). Zmarł w wieku niespełna 50 (49,7) lat wskutek raka trzustki.

7 VII – Waldo Rubén Barrionuevo Ramírez CSSR (9 IX 1967), Boliwijczyk, biskup pomocniczy wikariatu apostolskiego Reyes (2014-19), od 1 VI 2019 przełożony tej jednostki kościelnej. Zmarł na udar mózgu, mając 54,8 lat.

10 V – Peter Wu Junwei (27 VI 1963), Chińczyk, biskup prefektury Xinjiang [Kiangchow] (od 8 IX 2009 lub 21 IX 2010 – data sakry). W chwili śmierci liczył prawie 60 (58,8) lat.

Inni:

26 I – Janet Mead (15 VIII 1937), Australijka, członkini Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (zał. w 1831 w Irlandii), nazywana „śpiewającą zakonnicą”, zasłynęła z wykonania Modlitwy Pańskiej w formie pieśni, która w 1974 znalazła się w czołówce list przebojów w Australii, USA i kilku innych krajów.

1 III – Hubertus Halbfas (12 VII 1932), Niemiec, teolog katolicki, profesor teologii i pedagogiki religii w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Reutlingen.

26 IV – Daniel Lytle Dolan (28 V 1951), Amerykanin, biskup-sedewakantysta, wyświęcony na kapłana przez abp. Marcela Lefebvre’a w 1976, w 1983 przeszedł do innego stowarzyszenia tradycjonalistów – Bractwa Kapłańskiego św. Piusa V; 30 XI 1993 wyświęcił go na biskupa inny biskup-sedewakantysta Mark Pivarunas (ze Zgromadzenia Maryi Niepokalanej Królowej). W październiku 2007 przebywał w Polsce (Kraków, Częstochowa), gdzie m.in. udzielił bierzmowania grupie osób.

3 V – Michel Schooyans (6 VII 1930), Belg, kapłan, profesor uniwersytetów katolickich w São Paulo (1959-69) i Lowanium (od 1964), specjalista w zakresie etyki stosunków międzynarodowych, demografii, globalizacji gospodarki, obrońca życia, członek Papieskich Akademii – Nauk Społecznych i Życia.

7 VI – Marco Luzzago (23 VI 1950), Włoch, lekarz, od 2011 komandor sprawiedliwości w Wielkim Przeoracie Rzymskim Zakonu Maltańskiego, od 8 XI 2020 tymczasowy namiestnik (zwierzchnik) Zakonu.

24 VII – Juana Elizondo Leiza (1926), Hiszpanka (Baskijka), zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (szarytek), przełożona generalna w latach 1991-2003.

28 VII – Jacques Suaudeau (20 VI 1941), Francuz, kapłan, dyrektor naukowy Papieskiej Akademii Życia (IC 2003-1 I 2014), konsultant Papieskiej Rady Duszpasterstwa Służby Zdrowia.

2 VIII – David Allen Bawden (22 IX 1959), Amerykanin, działacz religijny, pochodził z tradycyjnej rodziny katolickiej, która odrzuciła Sobór Watykański II, gdyż – według nich – Kościół katolicki popadł wtedy w apostazję, a ostatnim prawdziwym papieżem był Pius XII. Był związany z Bractwem św. Piusa X, z którego jednak wystąpił. W 1990 6-osobowe „konklawe” wybrało go na papieża, a on sam przyjął imię Michał. Ale święcenia kapłańskie i biskupie przyjął dopiero w 2011 r.

12 X – Kurt Peter Gumpel (15 XI 1923), Niemiec, jezuita, historyk Kościoła, emerytowany profesor Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, obrońca dobrego imienia Piusa XII i relator w sprawie jego beatyfikacji.

Inne Kościoły i wyznania:

12 I – George O. Wood (1941), Amerykanin, pastor zielonoświątkowy, sekretarz generalny (1993-2007), od 2008 przewodniczący Światowej Wspólnoty Zgromadzeń Zborów Bożych – największego na świecie odłamu zielonoświątkowców.

9 II – Antoni (12 VII 1927), Erytrejczyk, 3. z kolei patriarcha Erytrejskiego Kościoła Prawosławnego Tewhado (niechalcedońskiego) w latach 2003-06, usunięty bezprawnie z urzędu przez władze państwowe do 2017 przebywał w areszcie domowym, potem opuścił kraj.

11 II – Addai II Giwargis (1 VIII 1950), Irakijczyk, 2. patriarcha Starożytnego Kościoła Wschodu (powstałego w 1968 w wyniku rozłamu w łonie Asyryjskiego Kościoła Wschodu) do 1970, ale urząd objął w 1972. W 1995 oba Kościoły asyryjskie się połączyły.

3 III – Merkury (Abune Merkorios; w świecie Ze-Libanos, 14 VI 1938), Etiopczyk, 4. patriarcha Etiopskiego Kościoła Prawosławnego Tewahedo (1988-91), usunięty z urzędu i wygnany z kraju przez reżym komunistyczny; najpierw przebywał w Kenii, od 1997 w USA. Stał tam na czele Kościoła emigracyjnego. 1 VIII 2018 wrócił do kraju i był tam jednym z dwóch patriarchów – razem z Maciejem, który de facto kierował Kościołem.

14 IV – Michał (Michel) Laroche (26 III 1943), Francuz, biskup prawosławny różnych jurysdykcji, od 1998 w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Kijowskiego, w którym od 2019 miał tytuł metropolity korsuńskiego. Nie należał do Zgromadzenia Biskupów Prawosławnych Francji, skupiających hierarchów kanonicznych.

3 V – Lawrence Edward „Ted” Luscombe (10 XI 1924), Anglik, biskup anglikański (od 21 VI 1975) diecezji Brechin w Szkocji (do 1990), w latach 1985-90 prymas Szkockiego Kościoła Episkopalnego.

16 V – Hilarion (Igor A. Kapral; 6 I 1948), Amerykanin pochodzenia ukraińskiego, biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego za Granicą: biskup manhattański (1984-95), bp nowojorski (1995-96), arcybiskup Sydney, Australii i Nowej Zelandii (1996-2008), od 18 V 2008 – pierwszy hierarcha (zwierzchnik) tego Kościoła z tytułem metropolita wschodnioamerykański i nowojorski.

1 VI – Genadiusz (Nikolaos Limuris; 27 VII 1951), Grek z Patriarchatu Konstantynopola, prawosławny biskup (od 1997), następnie metropolita Sasimy (od 2007), sekretarz wykonawczy Komisji „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów (ŚRK; 1983-93), od 1998 członek Stałego Komitetu „Wiara i Ustrój”, od 1996 sekretarz wykonawczy Międzynarodowej Komisji ds. Dialogu teologicznego między Kościołem Katolickim i Prawosławnym, od 2002 członek Komitetów Wykonawczego i Naczelnego ŚRK.

10 VI – Soter (Sotirios Trambas; 17 VII 1929), Grek, duchowny Kościoła Grecji, od 1975 przebywał w Korei Południowej, gdzie z ramienia Patriarchatu Konstantynopola organizował życie prawosławne. Założył tam klasztor, seminarium duchowne, kilka parafii. W 1991 został biskupem pomocniczym metropolii Nowej Zelandii i egzarchą Korei a w 2004 został pierwszym prawosławnym metropolitą tego kraju. Ustąpił z urzędu w 2008.

3 VIII – Jackie Walorski (17 VIII 1963), Amerykanka o polskich korzeniach, polityk i misjonarka zielonoświątkowa, należąca do Partii Republikańskiej. Popierała obronę życia i prawo do posiadania broni. Początkowo była dziennikarką telewizyjną, dochodząc do kierowniczych stanowisk w stacji WSBT-TV, filii CBS. W latach 2000-04 mieszkała w Rumunii, gdzie założyła fundację zapewniającą środki medyczne i opiekę ubogim dzieciom oraz posługiwała jako misjonarka. Od 2004 była posłanką w Izbie Reprezentantów ze stanu Indiana. Zginęła w wypadku samochodowym.

24 VIII – Kalikst (Timothy Ware; 11 IX 1934), Anglik, prawosławny, biskup pomocniczy arcybiskupstwa Tiatyry i Wielkiej Brytanii (od 6 VI 1982) a 30 III 2007 otrzymał tytuł metropolity Dioklei z ramienia Patriarchatu Konstantynopolskiego. Pochodził z rodziny anglikańskiej i w 1958 przeszedł na prawosławie, a w 1966 został wyświęcony na kapłana. W czerwcu 2016 wziął udział w Soborze Wszechprawosławnym na Krecie.

6 IX – Herman (Joseph Swaiko; 1 II 1932), Amerykanin, były zwierzchnik Prawosławnego Kościoła Ameryki (PKA; 2002-08), gdy musiał ustąpić w związku ze skandalem finansowym w Kościele. Był biskupem Filadelfii (1981-2001), od 1994 jako arcybiskup. W okresie maj-wrzesień 2001 pełnił obowiązki głowy Kościoła, gdy jego zwierzchnik metropolita Teodozjusz (Lazor) przebywał w szpitalu. 8 września 2002 stanął na czele PKA. Po ujawnieniu we wrześniu 2008 skandalu finansowego ustąpił ze stanowiska, zachowując tytuł metropolity.

27 IX – Andrew „Anne” van der Bijl (11 V 1928), Holender, misjonarz protestancki, znany jako „Brat Andrzej” i „Boży Przemytnik”; w 1955 założył międzynarodową organizacje pomocy prześladowanym chrześcijanom „Open Doors”. W latach Zimnej Wojny przemycał Biblie i inne książki religijne do krajów komunistycznych.

Inne religie:

22 I – Thích Nhất Hạnh (11 X 1926), Wietnamczyk, mnich buddyjski, mistrz zen, autor ponad 100 książek (13 z nich ukazało się po polsku), działał w Wietnamie, Francji, USA i innych krajach zachodnich, w latach 1969-75 przewodniczył delegacjom buddyjskim na rozmowy pokojowe w Paryżu.

21 III – Mohammad Rejszachri (29 X 1946), Irańczyk, duchowny szyicki, minister wywiadu i bezpieczeństwa Iranu, twórca i dziekan wydziału teologicznego i kulturalnego uczelni Dar al-Hadis; miał tytuł hodżdżatoeslam.

11 IX – Swami Swaroopanand Saraswati (2 IX 1924), Hindus, działacz religijny i polityczny. Walczył o niepodległość Indii, a później wielokrotnie sprzeciwiał się różnym decyzjom rządu, zwłaszcza zmierzającym do modernizacji kraju, bronił np. zakazu zabijania świętych krów i byków, choć jednocześnie opowiadał się za zzwoleniem na jedzenie mięsa, potępiał wchodzenia kobiet do niektórych świątyń hinduistycznych itp.

17 IX – Geshe Kelsang Gyatso (19 VII 1931), Tybetańczyk, mnich buddyjski, nauczyciel medytacji, uczony i autore książek o treści duchowo-medytacyjnej. Założył i był duchowym dyrektorem Międzynarodowej Unii Buddyjskiej Nowej Tradycji Kadampa (NKT-IKBU), wywodzącej się ze szkoły Gelugpa. Unia ma 1,3 tys. ośrodków na całym świecie: świątynie i ośrodki rekolekcyjne.