Marcel Pérès: chcę przekazać dziedzictwo dwóch tysiącleci chrześcijańskiego Zachodu

„Istotą mojego działania jest przekazywanie niematerialnego dziedzictwa, które chrześcijański Zachód stworzył na przestrzeni ostatnich dwóch tysiącleci” – mówi Marcel Pérès. Wybitny francuski muzyk i badacz już dziś w Poznaniu wraz z prowadzonym przez siebie chórem wyśpiewa fragmenty XV-wiecznej polifonicznej mszy żałobnej autorstwa Antoine Fevina zaczerpnięte z ocalałego w dramatycznych okolicznościach „Kodeksu Occo”.

Wykonanie fragmentów XV-wiecznej polifonicznej mszy żałobnej autorstwa Antoine Fevina jest celem warsztatów śpiewaczych, które odbywają się w ramach festiwalu Poznań Katharsis Festival. Koncert ten, a właściwie – jak informują organizatorzy – refleksja muzyczno-modlitewna, będzie miał miejsce w czwartek 13 października w katedrze poznańskiej o godz. 19.00. Kierownikiem muzycznym i dyrygentem jest wybitny francuski muzyk i muzykolog, znawca sakralnej muzyki dawnej Marcel Pérès, twórca znanego na całym świecie zespołu Ensemble Organum.

– Miasto, nawet bardzo piękne i przesiąknięte historią, jest niczym, jeśli nie ma w tym miejscu ludzi ożywianych głęboką wizją historii i zdolnych urzeczywistniać – dzięki działaniu – szczególny stan ducha, który wprowadza do świata myśli, sztuki i ducha nową energię, która czerpiąc źródła z niematerialnego dziedzictwa miejsca, otwiera świadomość na to, co objawia nam Opatrzność. Te warunki są obecne tu, w Poznaniu, dzięki festiwalowi Katharsis oraz osobowości jego założycieli i animatorów. Dlatego w ostatnich latach często wracam do Poznania. Ponieważ istotą mojego działania jest przekazywanie niematerialnego dziedzictwa, które chrześcijański Zachód stworzył na przestrzeni ostatnich dwóch tysiącleci – mówi Marcel Pérès.

Twórczość Antoine Feévin jest w Polsce słabo znana, mimo że należał on do najlepszych kompozytorów reprezentujących nurt tzw. polifonii franko-flamandzkiej, charakterystycznego prądu muzycznego, wywodzącego się z północnej Francji i Niderlandów, który cieszy się w ostatnich latach szybko rosnącym zainteresowaniem. Dlatego też jego Msza żałobna jest u nas właściwie nieznana.

Msza żałobna Antoine Fevina zachowała się w kilku źródłach, ale wykonanie poznańskie będzie oparte na wyjątkowo cenionym przez muzykologów rękopisie, tzw. „Kodeksie Occo”, powstałym w połowie XVI wieku w Amsterdamie. Zgromadzono w nim najlepsze przykłady muzyki liturgicznej, zwłaszcza związanej z kultem eucharystycznym, pielęgnowanym w Kaplicy Amsterdamskiego Cudu, z której pochodził rękopis.

– Jest to rękopis szczególny zarówno pod względem historii, jak i treści. Zawiera wspaniałe dzieła z XV wieku, skomponowane przez najwybitniejszych muzyków tamtych czasów. Został stworzony dla kościoła w Amsterdamie, w którym oddawano najbardziej uroczystą cześć Najświętszemu Sakramentowi. Podczas kryzysu ikonoklazmu, kiedy protestanci z Amsterdamu zniszczyli wielką ilość skarbów sztuki religijnej, ten rękopis uratowała przed zniszczeniem rodzina donatora, który sfinansował jego wytworzenie, Pompejusza Occo. Rodzina przechowywała go do 1970 roku, kiedy to został przejęty przez Bibliotekę Królewską w Brukseli. Ten rękopis, nieznany wcześniej muzykologom, ożywił i dał światu świadectwo epoki, w której kult ilustrowany był wspaniałą muzyką, będącą owocem głębokiego nabożeństwa do tajemnicy eucharystycznej. Zaczęliśmy studiować Missa Pange Lingua Josquina Despreza. Teraz zaczynamy studiować wspaniałe Requiem Anthoniusa Divitisa, który był pierwszym kantorem króla Francji Franciszka I – opowiada Marcel Pérès.

Wybitny francuski muzyk i badacz do współpracy w Polsce zaprasza również osoby na co dzień niezwiązane profesjonalnie ze światem muzyki. – Nie lubię rozróżnienia na amatorów, uczniów i profesjonalistów. Odpowiada ono rzeczywistym różnicom w umiejętnościach, ale myślę, że każdą umiejętność można rozwinąć, zawsze można przekroczyć granice wiedzy i techniki. Ideą założycielską chóru, który nazwaliśmy „Ex Tempore”, jest otwartość na każdą osobę pragnącą śpiewać tę muzykę. Pomijając wszelkie rany i różnice, rzeczą, która łączy uczestników tego chóru, jest wspólne pragnienie ożywienia tej muzyki i konkretnego doświadczenia skarbów wiedzy muzycznej i duchowości, jakie przekazują te utwory. Wśród śpiewaków są ludzie na wszystkich poziomach muzycznych. Dla mnie to nie jest przeszkoda. Ważny jest duch i chęć wcielenia z biegiem czasu wezwania, które każdy z nas otrzymał – wyjaśnia Pérès.

Wśród wykonawców chóru, który wyśpiewa w czwartek fragmenty mszy Févina, są zarówno profesjonalni muzycy, jak i amatorzy, którzy przyjechali w tym celu z całego kraju. Większość z nich uczestniczy w warsztatach pod kierunkiem Marcela Pérèsa już po raz kolejny. „Przyciągnął mnie zarówno repertuar: wczesna polifonia franko-flamandzka, jak i możliwość pracy pod kierunkiem Marcela Pérèsa – mówi uczestniczka warsztatów Ewa z Gdańska, z zawodu muzykoterapeuta. – Niewiele jest w Polsce warsztatów muzyki dawnej na tak wysokim poziomie jak te” – dodaje.

Inna uczestniczka, Sonia z Poznania, mówi: „Lubię śpiew chóralny, ale repertuar najczęściej spotykanych chórów amatorskich w Polsce to proste utwory rozrywkowe, najczęściej przybyłe do nas ze Stanów Zjednoczonych. Tutaj natomiast mogę zapoznać się z muzyką na najwyższym poziomie, która gromadzi ciekawych ludzi”.

Pełny program Festiwalu dostępny jest na stronie: www.katharsis.fundacjaswietegobenedykta.pl

Organizatorem Festiwalu jest Fundacja Świętego Benedykta.