Markowa: otwarto dwie wystawy poświęcone Rodzinie Ulmów

Rzeczy wydobyte podczas ekshumacji Rodziny Ulmów, m.in. fragmenty trumny, guzik i pocisk można oglądać na otwartej dziś wystawie w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Z kolei na placu przy kościele parafialnym pw. św. Doroty można obejrzeć wystawę plenerową zdjęć i dokumentów poświęconych przyszłym błogosławionym.

Na wystawie zatytułowanej „»Błogosławieni Sprawiedliwi, albowiem…« Opowieść o Rodzinie Ulmów” w muzeum zostały zaprezentowane przedmioty należące do Józefa i Wiktorii Ulmów oraz dokumenty z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.

Na ekspozycji można zobaczyć oryginalne dokumenty z zasobu Archiwum IPN oraz przedmioty wydobyte z grobu rodziny Ulmów, podczas ekshumacji przeprowadzonej w marcu br. przez IPN na cmentarzu w Markowej. Pokazane zostały m.in. guzik z bluzki Wiktorii, którą miała na sobie, gdy została rozstrzelana, ziemia, gwoździe i fragmenty trumny wydobyte w miejscu zbrodni, a także pocisk i łuska.

Wystawę dopełniają modlitewniki i książki należące do Józefa i Wiktorii, a pochodzące ze zbiorów Jerzego Ulmy, Agaty Frendo i Piotra Sagana. Pomysłodawcą wystawy jest dr Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN i krewny rodziny Ulmów.

W wernisażu uczestniczyli członkowie rodziny Wiktorii i Józefa Ulmów: m.in. Helena Bogusz – siostrzenica Józefa, Jan Szpytma, rodzina Niemczaków, Saganów, Frendów, Ceranów, Orzechowskich oraz Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN.

– Stali się po prostu światłem świata i nadzieją całego świata na zachowanie człowieczeństwa w obliczu sytuacji, w obliczu hekatomby, pandemonium, jakie rozpętali Niemcy i Sowieci na terenie Rzeczpospolitej – powiedział o Ulmach dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

– To oni dzisiaj wysyłają w cały świat sygnał, że można zachować człowieczeństwo pomimo tego pandemonium, pomimo okrucieństwa i pomimo zła. Bo na świecie wszystkie rzeczy mają swoją wartość, którą można zastąpić, dla której można znaleźć ekwiwalent, ale ludzka godność ma wartość, która wychodzi poza przestrzeń tego świata i rodzi się z Ewangelii, którą tak głęboko wyznawali. To ich dzisiaj wielkie zwycięstwo dla świata, dla człowieczeństwa, dla Polski, dla naszego narodu – dodał.

Wystawa będzie otwarta dla zwiedzających od 12 września do 30 listopada 2023 roku.

Z kolei kilkaset metrów dalej – przy miejscowym kościele otwarto wystawę plenerową „Śmierć za człowieczeństwo. Rodzina Ulmów”. Prezentowanych jest na niej kilkadziesiąt zdjęć i dokumentów, z których cześć została opublikowana po raz pierwszy. Ekspozycja przedstawia losy rodziny, której linia życia została poddana trybom okrutnej wojny i okupacji.

– Znajdujemy się w jednym z najważniejszych miejsc dla rodziny Ulmów. To tutaj Józef i Wiktoria zostali ochrzczeni, w tym kościele zawarli związek małżeński i ochrzcili wszystkie swoje dzieci. Było to najważniejsze miejsce w ich życiu, oprócz ich rodzinnego domu. Wielokrotnie słyszeli w tym kościele o tym, że Pan Bóg stworzył człowieka na swój obraz i na swoje podobieństwo – mówił podczas wernisażu dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej i współautor ekspozycji, a prywatnie krewny Ulmów.

– Władysław Ulma, brat Józefa, pytany przez dziennikarza, dlaczego Józef i Wiktoria przyjęli Żydów do swojego domu i wytrwali przez kilkanaście miesięcy w tym postanowieniu, odpowiedział: „Bo byli ludźmi w pełnym tego słowa znaczeniu”. I o tym jest ta wystawa. O człowieczeństwie w rodzinie Ulmów i o tym, że jest to tak wielka wartość, że byli w stanie oddać za nią życie. Dlatego są dzisiaj bohaterami, ważnymi dla nas wszystkich, a od jutra będą także błogosławionymi – podkreślił.

Autorami wystawy są: dr Mateusz Szpytma (wiceprezes IPN), dr Wojciech Hanus (IPN Rzeszów), dr Maciej Korkuć (IPN Kraków). Za projekt graficzny, rysunki i skład opowiadała Katarzyna Hudzicka-Chochorowska (IPN Rzeszów).