Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru – w piątek w Białymstoku

Po raz dwunasty w Białymstoku odbędzie się Międzynarodowy Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. Tegorocznej edycji, zaplanowanej na 6-7 września, przyświeca hasło „Wracamy do Ciebie, Polsko…”. Na uroczystościach o charakterze religijnym i patriotycznym spodziewanych jest ok. 13 tys. uczestników z Polski i zagranicy, wśród nich Sybiracy, ich rodziny i młodzież szkolna. Pierwszego dnia gościem honorowym obchodów będzie prezydent RP Bronisław Komorowski.

6 września o godz. 15.00 w gmachu Opery i Filharmonii Podlaskiej wręczone zostaną odznaczenia państwowe, resortowe i związkowe. Podczas spotkania mgr Robert Sadowski, dyrektor Muzeum Wojska przedstawi projekt mającego powstać w Białymstoku Muzeum Pamięci Sybiru.

Szczególnym gościem spotkania będzie prezydent RP Bronisław Komorowski, który w tym dniu odwiedzi m.in. białostockie miejsca pamięci oraz Muzeum Wojska, w którym zapozna się z planami budowy Muzeum Sybiru.

Dnia 7 września w godzinach porannych sprawowana będzie Liturgia święta w katedralnej cerkwi pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku. Przewodniczył jej będzie abp Jakub, ordynariusz białostocko-gdański.

Następnie o godz. 10.00 przy Pomniku Katyńskim uczestników Marszu powita Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź. Po odśpiewaniu hymnu państwowego zgromadzeni przejdą do kościoła pw. Ducha Świętego, gdzie zostanie odprawiona Msza św. w intencji Sybiraków. Eucharystii przewodniczył będzie abp Edward Ozorowski Metropolita Białostocki.

Po Mszy św. uroczystości przeniosą się pod Pomnik – Grób Nieznanego Sybiraka, gdzie nastąpi modlitwa za zmarłych w obrzędzie katolickim i prawosławnym, apel poległych zakończony salwą honorową oraz złożenie kwiatów.

Białostocki Marsz Pamięci co roku gromadzi ponad 10 tys. gości z całej Polski i sąsiednich krajów. W tym roku będzie miał on szczególny charakter. Jak podkreśla prezes Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź, organizatorzy chcą zwrócić uwagę nie tylko na represje i cierpienia zesłańców, ale przede wszystkim na uwarunkowania, które pozwoliły sybirakom wrócić do kraju.

Tegoroczną edycję spotkania sybiraków poprzedzi dwudniowa I Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. „Sybir. Wysiedlenia – Losy – Świadectwa”. Rozpocznie się ona we wtorek, 4 września o godz. 18.00 w Muzeum Wojska w Białymstoku, gdzie swoimi świadectwami podzielą się osoby, które doświadczyły deportacji, a dr Krzysztof Czajkowski, były konsul RP w Irkucku, opowie o polskich wsiach na Syberii.

W spotkaniach o charakterze interdyscyplinarnym wezmą udział historycy, filolodzy, etnolodzy i badacze regionu. Wśród zaproszonych gości jest 10 uczestników z syberyjskiej części Federacji Rosyjskiej oraz grupa zagranicznych naukowców z programu naukowego „Sibirica”. Spodziewani są także prelegenci z Irkucka, a także przedstawiciele środowisk polonijnych. Dyskutować będą m.in. o obecności Polaków na Syberii, ich wkładzie w jej rozwój, badania i historię; znaczeniu Syberii w dziejach Rosji; represjach stalinowskich w latach 30-50. XX w.; współczesnej pamięci zbiorowa o Sybirze. Przedstawione zostaną świadectwa literackie, historiograficzne i naukowe od XVIII wieku po współczesność.

Na Białostocczyźnie żyje obecnie ok. 6 tys. Sybiraków, w całym kraju jest ich ponad 60 tys. Doroczny Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru odbywa się dla upamiętnienia Polaków, którzy nie wrócili z zesłania. Organizowany jest w Białymstoku, gdyż z tych terenów wywieziono na Syberię prawie pół miliona osób, z ponad miliona, których po agresji sowieckiej na Polskę deportowano w głąb ZSRR.

W Białymstoku znajduje się też jedyny w Polsce Grób Nieznanego Sybiraka, w którym złożone są prochy tych, którzy zginęli na Wschodzie. Do muru okalającego pomnik przytwierdzone są tablice z kilkuset nazwiskami ofiar „nieludzkiej ziemi”. W podziemiach znajdującego się obok kościoła pw. Ducha Świętego od wielu lat funkcjonuje Muzeum Sybiraków.