Marszałek Sejmu: obowiązkiem polityków – sprawowanie władzy zgodnie z wartościami

Obowiązkiem polityków odwołujących się do chrześcijaństwa jest budowanie życia publicznego oraz sprawowanie władzy zgodnie ze wskazaniami płynącymi z systemu wartości, na których powinna być zorganizowana przestrzeń publiczna – powiedział marszałek Sejmu Marek Kuchciński w środę w swoim wystąpieniu podczas konferencji naukowej pt. „Koncepcja państwa w perspektywie nauczania kard. Josepha Ratzingera – Benedykta XVI”. Odbyła się ona z okazji 90. urodzin papieża-seniora w Sekretariacie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie.

Konferencja „Koncepcja Państwa w perspektywie nauczania Kard. J. Ratzingera/Benedykta XVI” (19 IV 2017)

Szanowny Panie Przewodniczący, Panie Marszałku,
Wasza Ekscelencjo, Księże Prymasie,
Wasze Eminencje Księża Kardynałowie
Panie i Panowie Ministrowie,
Ekscelencje, Księża Arcybiskupi i Biskupi,
Panie i Panowie Posłowie i Senatorowie,
Szanowni Państwo,

W Kościele powszechnym, od jego początków, była obecna refleksja na temat państwa jako formy organizacji społecznej. Formy państw zmieniały się w perspektywie dziejowej, tak jak ich funkcje i zadania. Niezależnie od tych procesów historycznych, dla Kościoła państwo było nie tylko przedmiotem odniesienia w nauczaniu społecznym, ale również partnerem w wypełnianiu niezmiennej misji Kościoła. Tak było w średniowieczu, tak też jest w czasach najnowszych. A dzieje Polski są tego chyba dobrym przykładem.

Joseph Ratzinger jako kardynał Kościoła powszechnego, a następnie Jego Świątobliwość – Papież jest jednym z najwybitniejszych teologów naszych czasów, którego nauczanie o państwie stało się fundamentem współczesnego myślenia politycznego opartego na wartościach chrześcijańskich.

Jednym z przedmiotów jego zainteresowania były fundamenty działalności politycznej. Na cztery kwestie w tym względzie chciałbym zwrócić uwagę:

Pierwsza – Jeżeli człowiek jest wartością, ponieważ ma swą Godność, to oznacza, że jest to konieczny fundament prawa tworzonego przez człowieka. Te fundamenty pochodzą z porządku wyższego i dlatego muszą być nietykalne. Powinny mieć także pierwszeństwo wobec każdej decyzji politycznej, wobec norm prawnych stanowionych przez parlament i organizacje międzynarodowe. Wiemy, że parlamenty z działaniem wg takich zasad mają spore kłopoty.

Druga – Znaczenie misji Kościoła oraz konieczność odnowy życia publicznego w czasach współczesnych zdecydowanie wzrosło. Sytuacja człowieka jest kryzysowa, a niekiedy dramatyczna. Ta „dramaturgia czasu” wynika – jak to podkreśla Benedykt XVI – z „niepamięci o Bogu”. Jest pochodną cywilizacji technicznej i przemysłowej, laickiego pozytywistycznego myślenia i zeświecczenia świadomości społecznej. Pogłębia się przekonanie, że religia przynależy do sfery prywatnej, a nie do publicznej. W tym tkwi źródło kryzysu, który charakteryzuje – jak to ujmuje Benedykt XVI – „niepamięć o człowieku, jego godności i prawach”. Współczesny człowiek przechodzi więc od „niepamięci o Bogu” do „niepamięci o człowieku”.

Trzecia kwestia: obowiązkiem polityków odwołujących się do chrześcijaństwa jest budowanie życia publicznego oraz sprawowanie władzy zgodnie ze wskazaniami płynącymi z systemu wartości, na których powinna być zorganizowana przestrzeń publiczna. W polityce pomijanie etyki i moralności na rzecz jedynie ekonomicznej efektywności i egoistycznych racji jest błędem.

Czwarte – Kościół jest instytucją, na której spoczywa odpowiedzialność za ewangelizację. Jednak nie utożsamia się on z konkretną wspólnotą polityczną ani z żadnym systemem politycznym, ale jest ukierunkowany na osobę ludzką. Z chrześcijaństwa dla każdej władzy wynika obowiązek poszanowania osoby ludzkiej oraz dążenie do zapewnienia sprawiedliwości, która ma naturę moralną i etyczną. Z tego powodu państwo potrzebuje Kościoła, by móc lepiej rozpoznać swoje obowiązki i je wypełniać.

Czcigodni Państwo,
Myśl naukowa oraz nauczanie Jego Eminencji Kardynała Ratzingera oraz Jego Świątobliwości Benedykta XVI wniosły do sfery publicznej, do polityki, konieczność konfrontowania się z dwoma pytaniami.

Pierwsze z nich brzmi: W jaki sposób odróżnić dobro od zła oraz prawo moralne od prawa pozornego, żeby można było urzeczywistniać sprawiedliwość wynikającą z Ewangelii?
Drugie: W jaki sposób, podejmując decyzje polityczne oraz stanowiąc prawo, być wiernym wobec prawa objawionego i naturalnego, a jednocześnie odwoływać się do rozumu – podstawy każdej działalności publicznej?

Odpowiedzi na te pytania możemy szukać w nauczaniu Papieża Benedykta XVI, w nauczaniu Kardynała Ratzingera, a wcześniej w dziełach naukowych Profesora Ratzingera. To cenne źródło wiedzy i poznania i cenne wskazania.

Ale konkretnych odpowiedzi, na konkretne pytania, które przed politykiem stawia życie, musi on udzielić sam, biorąc za to indywidualną odpowiedzialność i mając świadomość, że nie jest to tylko odpowiedzialność przed wyborcami…

W pełnieniu tego obowiązku przez polityka, który chce realizować swą misję – rozumianą jako roztropne dążenie do dobra wspólnego – nic nie może go wyręczyć i zdjąć z niego brzemienia odpowiedzialności.

Koncepcja państwa, która jawi się przed politykiem w perspektywie nauczania Kardynała Ratzingera, stanowi dobre wskazanie i mocny punkt oparcia. Warto z tych wskazań korzystać.

Dziękuję za uwagę.