Media społecznościowe wyzwaniem misyjnym

Wykorzystanie mediów społecznościowych w ewangelizacji było tematem spotkania Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Episkopat, 10 października w Warszawie.

Uczestnicy podkreślali konieczność większej obecności katolików w tych mediach, gdyż inaczej istnieje niebezpieczeństwo nie istnienia Kościoła w tej rzeczywistości.

Otwierając obrady przewodniczący Rady abp Wacław Depo zacytował św. Augustyna, który stwierdził, że kochać to „upominać niezdyscyplinowanych, pocieszać małodusznych, podtrzymywać słabych, zbijać argumenty przeciwników, strzec się złośliwych, nauczać nieumiejętnych, zachęcać leniwych, mitygować kłótliwych, powstrzymywać ambitnych, podnosić na duchu zniechęconych, godzić walczących, pomagać potrzebującym, uwalniać uciśnionych, okazywać uznanie dobrym, tolerować złych i niestety kochać wszystkich” (Sermo 340, 3). Wyjaśnił, że słowa te wypowiedziane wiele wieków temu trafnie oddają stosunek, jakim Kościół winien kierować się w odniesieniu do współczesnych środków przekazu.

O „Roli portali społecznościowych w komunikacji międzyosobowej”, mówił Andrzej Garapich, prezes Polskich Badań Internetu, będący zarazem członkiem rady nadzorczej kościelnej Fundacji „Opoka”. Stwierdził, że współczesne media społecznościowe tym różnią się od mediów tradycyjnych, że te ostanie opierały się na zasadzie komunikatu przekazywanego od nadawcy do odbiorcy, natomiast media społecznościowe bazują na wzajemnej, wielokierunkowej interakcji. Przytoczył dane, z których wynika, że ponad 22 mln Polaków korzysta z internetu, z czego 17,5 mln z portali społecznościowych. Z tej liczby 10 mln jest uczestnikami różnorodnych forów społecznościowych, 10 mln blogów, 3,6 mln korzysta z portali randkowych a 2 mln z internetowych czatów. Z kolei wśród serwisów społecznościowych najchętniej wykorzystywany jest Facebook – 15 mln uczestników oraz „Nasza Klasa” – 8,7 mln. Popularność serwisów społecznościowych z roku na rok rośnie.

Zdaniem prezesa Garapicha portale społecznościowe spełniają dziś analogiczna rolę, jak ongiś kawiarnie w Paryżu czy Londynie, umożliwiając bezpośrednie spotkania między ludźmi oraz nieskrępowaną wymianę idei, poglądów i informacji. Podkreślił, że stanowić mogą one także ważne forum przekazu treści religijnych.

Ks. dr Józef Kloch, rzecznik episkopatu, przedstawił wyniki przeprowadzonych przez siebie badań dotyczących aktywności duchownych i wiernych świeckich na portalach społecznościowych w Polsce. Badania zostały przeprowadzone na próbie 2824 osób w różnym wieku, pomiędzy 25 lutego a 10 kwietnia 2013 r. Jeśli chodzi o tych, co publikują w internecie, to 50% z nich związana jest ze środowiskami diecezjalnymi, a drugie 50 % z zakonnymi. Świadczy to o dużej aktywności zakonów w tym obszarze.

Z kolei zdecydowana większość (77%) przedstawicieli diecezji publikuje w internecie na stronach www, a 21 % w serwisach społecznościowych. Kanał na platformie video wykorzystuje 8 % badanych. 19 % publikuje treści na Facebooku, 13% na listach mailingowych, 6% na mikroblogach (Twitter, Blip), 5% na forach internetowych, a zaledwie 3% wykorzystuje do tego blogi. Podobne proporcje przejawia środowisko zakonne. Zdecydowanie wyższy wskaźnik wykorzystania portali społecznościowych jako miejsca publikacji (30%) prezentuje środowisko ruchów i stowarzyszeń.

Generalny jednak wniosek jest taki – podkreślił ks. Kloch – że niewielki jest zakres wykorzystania w Kościele w Polsce portali społecznościowych. Drugim wnioskiem jest potrzeba szerokiej edukacji na ten temat, gdyż wielu księży zadeklarowało podczas badań, że nie potrafi posługiwać się tym narzędziem. Ks. Kloch postulował zatem, aby tematowi temu poświecić specjalny list pasterski oraz zorganizować systematyczne szkolenia w seminariach duchownych w ramach formacji przygotowującej do kapłaństwa.

Prof. Andrzej Drzycimski podkreślił, że zdaniem młodych ludzi, z którymi pracuje, obecność na portalach społecznościowych oznacza istnienie kogoś lub nie istnienie w środowisku młodych. A dla Kościoła wynika z tego jeden wniosek: „albo Kościół poważnie wejdzie w tę przestrzeń albo nie będzie istnieć”. Skonstatował, że w ciągu ostatnich 5 lat w cyberprzestrzeni dokonała się tak ogromna rewolucja, że Kościół koniecznie musi wyciągnąć z tego wnioski, albo czeka go generalna pokoleniowa porażka. A to dlatego, że obecne młode pokolenie informacje o Kościele, jego stanowisku i nauczaniu czerpie głównie z internetu. W oparciu o to, co tam znajdzie kształtuje swój obraz Kościoła.

Ks. Marek Gancarczyk, redaktor naczelny „Gościa Niedzielnego” postulował konieczność potrzeby nie tylko większej obecności Kościoła jako instytucji w cyberprzestrzeni, ale wielu ludzi Kościoła, katolików świeckich, gdyż to właśnie oni mogą dawać tam świadectwo i prezentować swe poglądy.

Ks. Mariusz Frukacz z redakcji Niedzieli, który prowadzi kilka blogów, zaprezentował swe doświadczenia ewangelizacyjne za pomocą tego instrumentu. Mówił m.in., że jako miłośnik jazzu, prowadzi specjalny blog na ten temat, dzięki czemu komunikuje się z wieloma ludźmi niewierzącymi bądź poszukującymi, odpowiadając na liczne ich pytania i wątpliwości.

Adam Hlebowicz, dyrektor Radia Plus w Gdańsku, zwrócił uwagę na rolę moderatorów najbardziej oglądanych portali, spośród których duża część preferuje treści o posmaku zdecydowanie antykościelnym, gdyż stwarzają one napięcie i skutkują większą klikalnością. Owocuje to jednak przekazywaniem zupełnie skrzywionego obrazu Kościoła.

Bp Józef Szamocki mówił o tym, że mimo pozornej otwartości przekazu internetowego na wszelkie treści, jednak ci, którzy pragną przekazać za pomocą tego środka informacje o różnorodnych wydarzeniach religijnych, napotykają na wielkie trudności, co trudno jest wytłumaczyć.

Na zakończenie spotkania Marcin Przeciszewski zaproponował opracowanie specjalnego poradnika, adresowanego do wszystkich liderów katolickich, w tym proboszczów, aby w sposób bardzo praktyczny ukazać im różne sposoby posługiwania się internetem w celach ewangelizacyjnych.

Przewodniczącym Rady Konferencji Episkopatu ds. Środków Społecznego Przekazu jest abp Wacław Depo, a jej członkami: bp Adam Lepa, bp Artur Miziński i bp Józef Szamocki. Grono konsultorów tworzą:
Andrzej Drzycimski, Lidia Dudkiewicz, ks. Marek Gancarczyk, Adam Hlebowicz, ks. Józef Kloch, ks. Wojciech Mikulski SJ, ks. Robert Nęcek, Sylwia Sułkowska, ks. Maciej Szczepaniak, ks. Piotr Zaborski, ks. Henryk Zieliński i Marcin Przeciszewski.