Michniów: pamiątki po legendarnym partyzancie AK wzbogacą powstające mauzoleum

Pamiątki po zmarłym w styczniu tego roku partyzancie Armii Krajowej Lucjanie Krogulcu, przekazał do powstającego Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskiej w Michniowie, jego syn Jakub Krogulec. Zasoby muzeum wzbogaciły się o fotografie, odznaczenia i unikatowe zapiski, a także odręczne wspomnienia Lucjana Krogulca, ps. „Lutek”.

Jak podkreśla Beata Ryń, rzecznik Muzeum Wsi Kieleckiej nadzorujące powstanie mauzoleum, jest to cenny materiał badawczy dla historyków oraz znakomite źródło wiedzy o organizacjach niepodległościowych w regionie świętokrzyskim. Ryń zauważa, że to także zachęta do podobnych gestów, które służą kwerendzie historycznej w regionie.

Pamiątki zostaną opracowane przez specjalistów, co obejmie m.in. ich digitalizację. Część będzie udostępniona na ekspozycji w powstającym nowym obiekcie Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Muzeum Wsi Kieleckiej zgromadziło już ponad 2 tysiące pamiątek i eksponatów, które zostaną pokazane na wystawie, m. in. militaria, dokumenty, fotografie, pamiątki rodzinne.

Lucjan Krogulec urodził się 12 lutego 1922 roku w Węglowie, niedaleko Wąchocka. Jako siedemnastolatek brał udział w kampanii wrześniowej. Został zaprzysiężony na członka Związku Walki Zbrojnej. Od stycznia 1943 roku walczył z niemieckim okupantem w legendarnych oddziałach partyzanckich m.in „Ponurego” i „Nurta”. Z tym zgrupowaniem przeszedł cały szlak bojowy uczestnicząc we wszystkich akcjach.

Po zakończeniu wojny zaangażował się w działalność podziemia antykomunistycznego. Był członkiem organizacji „Niepodległość” oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Został dwukrotnie aresztowany: w 1946 oraz 1947 roku. Podporucznik Lucjan Krogulec „Lutek” zmarł w Siedlcach, 23 stycznia 2019.

Michniów jest ważnym miejscem na mapie Polski związanym z historią II wojny światowej i największą pacyfikacją ludności cywilnej. W tym roku po raz pierwszy w Michniowie w rocznicę wydarzenia obchodzono nowe święto państwowe – 12 i 13 lipca 2018 r. miały miejsce obchody Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Michniów został określony jako symbol pacyfikacji ponad 800 wsi polskich.

Część ekspozycyjna, która powstaje w trakcie ostatnich prac przy muzeum, ma składać się z 6 segmentów, dotyczących odmiennych wątków martyrologii polskich wsi w latach 1939-45. Na ekspozycji zaprezentowana zostanie m. in. współpraca wsi z ruchem oporu, mord wołyński, będzie część poświęcona mniejszościom narodowym i etnicznym żyjącym na polskiej wsi w czasie II wojnie światowej.

Koszt inwestycji powstającego mauzoleum to 21 milionów złotych. Budowa jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Samorządu Województwa Świętokrzyskiego.

W Michniowie w dniach 12 i 13 lipca 1943 r. Niemcy w ciągu dwóch dni wymordowali 204 osoby: 103 mężczyzn – w większości spalonych żywcem, 53 kobiety i 48 dzieci, z których aż dziesięcioro miało mniej niż 10 lat. Wieś, po ograbieniu została doszczętnie spalona. Zabroniono odbudowy i uprawiania pól w Michniowie. Szczątki zamordowanych spoczywają w zbiorowej mogile, na której zaraz po wojnie postawiono kamienną tablicę z nazwiskami ofiar.

Tragedia Michniowa urosła do rangi symbolu wszystkich miejscowości spacyfikowanych, których w obecnych granicach państwa jest 817. Tyle krzyży znajduje się na wzgórzu Golgoty Michniowa.

Od kilku lat w Michniowie trwa przebudowa tradycyjnego, powojennego muzeum w nowoczesną multimedialną placówkę. Budynek mauzoleum odzwierciedli historię pacyfikacji, a kilkaset krzyży upamiętni spacyfikowane polskie wsie. Ekspozycja powstaje w oparciu o najnowsze rozwiązania multimedialne: ekrany, projektory, panele dotykowe.

Nastąpi także włączenie elementów istniejących obecnie na terenie obiektu: grobu zbiorowego pacyfikacji wsi Michniów, Piety Michniowskiej autorstwa Wacława Staweckiego oraz Domu Pamięci Narodowej.